این روزها نرمافزار موبایلی تلگرام در مقایسه با نرمافزارهای دیگر گوی اقبال و استقبال را در میان کاربران ایرانی ربوده است تا جایی که امروز ۱۳میلیون نفر در ایران عضو تلگرام هستند و روزانه بیش از یک میلیارد پیام در سرورهایش رد و بدل میشود؛ این استقبال به ویژه بعد از اشکالات فنی پیشآمده در وایبر چنان شدت گرفت که کاربران را ناچار به کوچ از وایبر به تلگرام کرد؛ نرمافزاری که اوایل به گمان کاربران بعید بود بتواند جای وایبر را پر کند اما این نرمافزار و امکانات تعبیه شده در آن، چنان به مزاج کاربران ایرانی خوش نشست که تمام گروههای ایجاد شده در وایبر و واتسآپ و لاین و... به تلگرام نقل مکان کردند.
طبق معمول با ورود این اپلیکیشن به بازار و مورد اقبال واقع شدن زمزمههایی مبنی بر فیلتر آن هم به گوش میرسید؛ موضوعی که خط قرمز دولت یازدهم عنوان شده است. از این رو هربار که سخنی از فیلترینگ به میان میآمد دولت عنوان میکرد که کاملا با فیلتر کردن مخالف است تا جایی که رئیس جمهور نیز در یک برنامه زنده تلویزیونی، مخالفت خود را نسبت به فیلترینگ کنونی شبکههای اجتماعی در کشور مورد تاکید قرار داد و به نوعی آب پاکی را روی دست کسانی ریخت که معتقدند فضاهای مجازی بالکل مخرباند و باید فیلتر شوند.
در مورد اپلیکیشن تلگرام هم مدتها بحث فیلتر داغ بود، به ویژه بعد از بحث استیکرهای غیرمجاز و غیراخلاقی که صدای بسیاری را بلند کرده بود. حتی بعد از اختلالات پیشآمده در این برنامه گفته شد که مخابرات اقدام به فیلتر آن کرده اما مخابرات فورا مسدود کردن تلگرام را کذب خواند. در نهایت هم برای حل این مشکل فیلترینگ هوشمند به میدان آمد و بیآنکه حق دسترسی آزاد مردم را به اطلاعات خدشه دار کند جلو ساخت استیکرهای مبتذل را گرفت.
در ادامه، کاربران تلگرام با هربار آپدیت کردن این برنامه با امکانات تازه و مطلوبی مواجه میشوند که محبوبیت آن را افزایش میدهد. تا جایی که آخرین امکانات مورد استقبال کاربران ایجاد کانالهایی است که افراد میتوانند با هر سلیقه و نیاز و خط فکری به عضویت آنها درآیند و از مطالب منتشر شده درآن بهره ببرند؛ از جمله کانال آشپزی، کتابخوانی، کانال ویژه خبری، کانال ورزش در خانه، کانال وکلا و....اما آنچه حواشی این برنامه را زیاد کرده است، امکان ساخت ربات و امکان ایجاد کانال است، زیرا اینکه فضاهای مجازی در کنار خدمات مثبتی که دارند گاهی مورد سوءاستفاده عدهای قرار میگیرند امری است بدیهی که تلگرام نیز از این قاعده مستثنی نیست .از این رو این روزها ورود مطالب و موضوعات و کانالهای مبتذل و غیراخلاقی به فضای تلگرام - که بیآنکه از فرد اجازه گرفته شود به یک کانال افزوده میشود - کام بسیاری از کابران را تلخ کرده است. در همین زمینه سایت گرداب اخیرا در این باره نوشته:« دو امکان ایجاد ربات و کانال در تلگرام، محلی برای جولان برخی افراد سودجو شده است.
عده ای که به صورت فردی و یا سازماندهی شده در پی نشر محتوای خاص بر روی گوشیهای مردم هستند. محتوایی که به نظر میرسد با همه بندهای فهرست مصادیق محتوای مجرمانه قابل تطبیق است . اینک استفاده از بستر تلگرام برای انتشار محتوای مجرمانه موجب نگرانی سایر کاربران شده است. چرا که با تداوم وضع موجود، احتمال آن وجود دارد که دود بی فرهنگی این عده، به چشم همه کاربران برود.بخشی از کاربران با درک این موضوع، در گروههای خود، مباحثی مانند راهاندازی کمپین درخواست از این سایتها برای خروج از تلگرام را مطرح میکنند.گرداب ضمن هشدار جدی به این کاربران به مسئولان وزارت ارتباطات پیشنهاد میکند برای این موضوع نیز چارهای بیندیشند و موضوع را به گونهای با مدیران نرمافزار مذکور حل و فصل نمایند.»
و اینگونه شد که شائبه فیلتر شدن این برنامه مجدد پررنگ و این سوال برای بسیاری از کاربران پیش آمده که تلگرام فیلتر میشود؟
اما مدیرکل روابط عمومیشرکت مخابرات ایران در گفتگو با آفتاب یزد و در پاسخ به اینکه آیا مخابرات تصمیمیمبنی بر فیلتر نرمافزار تلگرام را دارد یا خیر، میگوید: سیاست دولت یازدهم از ابتدا مخالفت با فیلترینگ بوده و همچنان هست و تا آخر عمر این دولت هم خواهد بود از این رو مخابرات تصمیم برای فیلتر تلگرام ندارد. داوود زارعیان در بیان راهحل اینگونه سوءاستفادهها نیز تاکید میکند: من معتقدم بهترین راهکار در این زمینه بحث فیلترینگ هوشمند است که ضرورت دارد هرچه سریعتر در کشور توسعه پیدا کند. در همه دنیا اینگونه است که تنها آن بخش از سایتها و نرمافزارها فیلتر میشود که مورد دارند و به خاطر برخی مسائل و مشکلات کل سایت را فیلتر نمیکنند.
وی میافزاید: در کشور ما نیز این اتفاق میتواند رخ دهد که مثلا در مورد برنامه تلگرام تنها کانالها و رباتهایی فیلتر شوند که مبتذل و ضداخلاقیاند اما کل شبکه وجود داشته باشد. زارعیان با بیان اینکه سیاست دولت و بسیاری از کارشناسان مربوطه نیز همین است، اظهار میکند: حوزه فضای مجازی نیازمند یک مدیریت قوی است و فیلترینگ و بستن سایتها و نرمافزارها و ... اصلا راهکار قابل قبول و منطقی نیست بلکه راهکار اصلی فیلترینگ هوشمند است. مدیرکل روابط عمومیشرکت مخابرات ایران با تاکید بر اینکه قطعا فیلترینگ هوشمند در کشور اجرا خواهد شد، هشدار میدهد: از این رو من به تمام سودجویان و سوءاستفادهگرانی که به صورت باز از فضای مجازی استفاده میکنند هشدار میدهد که بدانند با اجرای کامل فیلترینگ هوشمند امکان شناسایی آنان و مسدود کردن مطالب، سایتها و شبکههای مبتذلشان وجود دارد. وی همچنین در پاسخ به اینکه آیا فیلترینگ هوشمند مخالفانی دارد، نیز میگوید: کسی نمیتواند درقبال منطق درست فیلترینگ هوشمند مقاومت کند.
سیاست دولت هم همواره حمایت از جریان آزاد اطلاعات درست و صحیح و سالم است از سوی دیگر دولت هم هیچگاه موافق رواج بیبند و باری نبوده و نیست و طبیعتا عقل و سیاست منطقی هم حکم میکند در مقابل مطالب و مسائلی که اخلاق را زیر سوال میبرد و موجب رواج ابتذال میشود موضعگیری درستی اتخاذ کرد.