در شب آهنگسازان ایرانی که با سالروز آزادسازی خرمشهر مصادف شده، پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه نواخته شد.
نخستین بخش برنامهی «شب آهنگسازان ایران» به هوشنگ کامکار موسیقیدان پیشکسوت اختصاص داشت. به همین مناسبت چهرههای سرشناس دنیای موسیقی مانند فرهاد فخرالدینی، لوریس چکناواریان، محمد سریر، احمد پژمان، حمیدرضا نوربخش، داوود گنجهای، کامبیز روشنروان، داریوش پیرنیاکان، اردشیر و اردوان کامکار و همچنین محمدجواد ظریف - وزیر امور خارجه - در کنار علی مرادخانی - معاون هنری وزیر ارشاد در شامگاه شنبه، دوم خردادماه به سالن برج میلادرفتند تا به قطعات ساختهی این موسیقیدان برجسته گوش سپارند.
پس از اجرای این قطعات توسط ارکستر البرز ،کاشف، رهبر جوان و پرشور ارکستر در پایان این اجراها با اصرار از هوشنگ کامکار خواست تا در مقابل حاضران بیاید. او نیز پس از رفتن روی سن از تمام حاضران و هنرمندان تشکر و تأکید کرد که برگزاری «شب آهنگسازان ایران» بسیار خوب است و باید تداوم یابد.
کامکار در گفتگویی که پس از اجرای این مراسم داشت گفت: به عنوان یک موسیقیدان ایرانی در قبال فجایعی مانند جنگ در خرمشهر و بمباران حلبچه که به جرات میتوان آنها را وقایع جهانی نامید، احساس مسؤلیت کردم و آنچه در توان موسیقایی دارم برای زنده نگه داشتن خاطره آنها در دل نه تنها ایرانیان بلکه جهانیان بصورت پوئم سمفونی بسازم. داستان اشغال خرمشهر و شجاعت دلیرمردان جنوب برای دفاع از میهن، ناموس و آرمانهای خود بر کسی پوشده نیست.
وی در ادامه افزود: مردانی که زندگی خود را در این راه فدا کردند تا سرزمینشان آزاد و دیگران در آسایش و امنیت به زندگی خود ادامه دهند. داستان دلیرمردانی که در کوچههای خرمشهر از بامی به بام دیگر مردانه جنگیدند و از وجب به وجب آن با دستان خالی و اندک سلاح دفاع کردند.
فاجعه حلبچه نیز به راستی دردناکترین تراژدی در تاریخ انسان و واقعه دهشتناک جهانی به شمار میآید که دل هر انسان شرافتمندی را به درد میآورد که متآسفانه در ماندگاری و ثبت این نسل کشی چندان اقدام جدی از سوی هنرمندان داخل و خارج نشده است.
کودکان و زنان و مردان بیگناهی که بدون دفاع در زیر بمبهای شیمیایی صدام در کوچهها و خیابانها جان سپردند. مادران و پدرانی که کودکان شیرخوار خود را بغل گرفته و افتاده بر زمین جان سپردند و جان داران دیگر نیز خشکیده بر زمین ماندند.
کامکار درباره این اثر افزود: نوشتن «افسانه خرمشهر و حلبچه» در این راستا و به منظور ثبت گوشهای از این فداکاریها و رنجها در اسفند ماه ۱۳۸۹ به پایان رسید که شامل دو پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه میباشد.
پوئم سمفونی اثری است نسبتاً کوتاه و عنوان دار که برای ارکستر سمفونیک در یک موومان (بخش) (بر خلاف سمفونی که چند موومان مجزا و مختلف دارد) بر اساس داستان یا عنوان خاصی در چند قسمت مختلف و بهم متصل نوشته میشود. قسمتهای مختلف دارای حالات و تمهیدهای گوناگون هستند که هر یک تمهای مشخصی بر اساس عنوان یا داستانهای مورد نظر دارند و بصورتهای متفاوت تکرار، بسط و تغییر و انتقال مییابند.
poem «پوئم سمفونی خرمشهر» به سبک موسیقی ملی ایران برای ارکستر سمفونیک سازهای نی، عود و دف، گروه کر و آواز سلو بر اساس ملودیهای محلی و نوحههای جنوب تصنیف شده است که هسته اصلی این اثر یادآوری است از دلاور مردان آن خطه که به صورتهای گوناگون در مراحل مختلف به گوش میرسند و وحدت تماتیک ساختاری به آن بخشیدهاند. پوئم سمفونی خرمشهر با حرکت و فضای دستههای سینه زنی و نوحه خوانی خاص جنوب آغاز و گروه همراهان به صورت پلی نونی و با استفاده از کلماتی مشخص بصورت ایمیتاسیون (تقلید) فقدان رفیقان و دلیران را فریاد میکشند. در این گروه کر هر یک از بخشها ملودی و کلمات مختلفی دارند که در همدیگر میپیچند و میآمبزند و فرایند حاصل از اجرای هر چهار بخش پلی نونی است که در کل مفهوم خاصی را بیان میکند.
ملودی زیبا و آشنای فولکلوریک که جنوبی بصورت یک «ملودی یادآور» یا «لایت موتیف» بصورتهای گوناگون و تغییر یافته در سازهای مختلف در موارد خاص تکرار میشود و واریاسیون دیگری از آن در آواز و گروه کر نیز به کار رفته است. گروه کر پلی فونیک فرم ادواری به کل کار بخشیده است بطوریکه با آن شروع و خاتمه مییابد. در قسمت میانی چندین ملودی فولکلوریک از خرمشهر و مناطق جنوب به صورت کنترپرانتیک با همدیگر ترکیب میشوند که فضای اتحاد و همکاری را بوجود میآورند. پس از لحظاتی به تلاطم و فضای تشبخ آمیز ناشی از حملات دشمن میانجاند. در این اثر حالات سوگواری، تشبخ و درگیریهای جنگ، شادیها و پیروزی در کوچهها و غم و اندوه از دست رفتگان بصورت بیان تصاویر صوتی به نمایش درآمده است ولی آنچه که مهم است برداشتها و تآثیرات و عکس العملهایی ناشی از شنیدن آنها در هر شنونده است. این اشارات کلیدی فقط تصاویر کلی به ذهن مخاطب متبادر میکنند و چون اکثر قسمتهای ارکستری این اثر موسیقی صفر بوده و حالت انتزاعی دارند، در نتیجه هر کس به فراخور احساس خود تاثیراتی در ارتباط با وقایع را درک خواهد کرد.
«پوئم سمفونی حلبچه» در چند قسمت تصنیف شده است که به همدیگر متصل هستند. قسمت اول طرح نقشه و توطئه است و قسمت دوم بمباران شیمیایی و قسمت سوم که در وسط قرار دارد سوگواری و مرثیه است که در آخرین قسمت آزادی و امید را تداعی میکند.
تمهای فولکلوریک کردی بصورتهای گوناگون و تغییر یافته در تمام قسمتها احاطه دارند، خصوصاً ملودی بسیار قدیمی هورامی که هسته مرکزی است و به قسمتهای مختلف وحدت ملودیک و ساختاری بخشیده است. کلیه تدابیر موسیقیایی که شرح آن در پوئم سمفونی خرمشهر رفت در این اثر هم بکار گرفته شدهاند. جدال و کشمکشهای جنگ، ترس و اضطراب و مویه و زاری، درد و غم و نیز امید به آینده بصورتهای مختلف و متضاد در کنار همدیگر و در ارکستر به نمایش گذاشته شدهاند.
قسمت آوازی گروه کر که بر روی ملودی هورامی نوشته شدهاند سه با با اشعار مختلف به عنوان عامل وحدت در فرم در مکانهای مختلف تکرار شدهاند و کنار هم قرار دادن میزان بندیهای مختلف در این قسمت تنوع خاصی بدان بخشیده است. در قسمت وسط سوگواری از سه نوع آواز «موره» که کردان در مراسم سوگواری و عزاداری عزیزان از دست رفته بر مزارشان میخوانند استفاده شده است.
در قسمت پایانی با توجه به حالت شور و هیجان و امید به زندگی باز «تم یادآور» هورامی بصورت خلاصه شده در عمق ارکستر توسط آبوا (سازی بادی) در چند میزان انتهای اثر برای آخرین بار درد بجای مانده از واقعه را با شادی و امید به آینده درهم میآمیزد.
در نظر داشتم که این دو پوئم سمفونی در روز آزاد سازی خرمشهر اجرا و منتشر شوند ولی به دلایل مادی و عدم اسپانسر که هزینههای آن را تقبل کند چندین ماه طول کشید تا خوشبختانه بانک گردشگری این امر را به سرانجام رساند .
در جوامع پیشرفته امروز برای برقراری ارتباطی سازنده و دو سویه بین بنگاههای اقتصادی و جوامع، مباحثی همچون مسؤلیت اجتماعی شرکتها (CSR) در نظریات و موضوعات مدیریت نوین مطرح شده است. امروزه بنگاههای اقتصادی برای عمل به مسؤلیت اجتماعی خود نسبت به جامعهای که در آن فعالیت میکنند توجه خود را به حوزههای مختلفی همچون حمایت از فرهنگ و هنر، سلامت، آموزش، محیط زیست و... معطوف میکنند. توجه به فرهنگ و هنر نیز یکی از عواملی است که در توسعه پایدار جوامع نقش مهمی بازی میکند.
وی در پایان بیان داشت: البته مسلما خلق سمفونی خرمشهر و حلبچه بدون حمایت بانک گردشگری ممکن نبود و من بر خود لازم می دانم از بابت داشتن نگاه فرهنگی در نزد مدیران این بانک تشکر داشته باشم.
وی خاطر نشان کرد: این اثر در مهر ماه سال 1390 و در هفته دفاع مقدس در مراسمی با شکوه و با حضور مدیران عالی رتبه بانک گردشگری و هنرمندان سرشناس عرصه موسیقی کشور رونمایی شد و امسال نیز به مناسبت روز آزاد سازی خرمشهر و برای ادای دین به دلیر مردانی که برای دفاع از سرزمین مقدس ایران از جان خود گذشتند، اجرا داشت.
این آهنگساز معروف کشورمان در ادامه اظهار داشت اجرای موفق سمفونی خرمشهر باعث گردید تا از حمایتهای بانک گردشگری بابت خلق این اثر قدردانی داشته باشم.
وی اظهار کرد: بخش فرهنگی کشور نیازمند حمایت بخش خصوصی است و وجود این نوع نگاه قطعا به رشد و ارتقای فرهنگی کشور کمک می کند . این نوع موسیقی نیازمند حمایت های جدی بخش خصوصی است و مسلما آثار فاخر هنری و موسیقی کشور با حمایت های بخش خصوصی می تواند رشد بیشتری داشته باشد.بانک گردشگری به عنوان پیشگام حمایت بخش خصوصی از خلق آثار فرهنگی مطرح بوده و من دست مدیران این بانک را برای داشتن اهتمام نسبت به رونق فرهنگی کشور می فشارم.
مسلما خلق سمفونی خرمشهر و حلبچه بدون حمایت بانک گردشگری ممکن نبود و من بر خود لازم می دانم از بابت داشتن نگاه فرهنگی در نزد مدیران این بانک تشکر داشته باشم.
وی خاطر نشان کرد: این اثر در مهر ماه سال 1390 و در هفته دفاع مقدس در مراسمی با شکوه و با حضور مدیران عالی رتبه بانک گردشگری و هنرمندان سرشناس عرصه موسیقی کشور رونمایی شد و امسال نیز به مناسبت روز آزاد سازی خرمشهر و برای ادای دین به دلیر مردانی که برای دفاع از سرزمین مقدس ایران از جان خود گذشتند، اجرا داشت.
این آهنگساز معروف کشورمان در ادامه اظهار داشت اجرای موفق سمفونی خرمشهر که با حضور محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشور در برج میلادبرگزار شد و البته مورد قبول اکثر مخاطبان و علاقه مندان عرصه موسیقی کشور نیز واقع شد باعث گردید تا از حمایتهای بانک گردشگری بابت خلق این اثر قدردانی داشته باشم.
وی افزود: بخش فرهنگی کشور نیازمند حمایت بخش خصوصی است و وجود این نوع نگاه قطعا به رشد و ارتقای فرهنگی کشور کمک می کند . این نوع موسیقی نیازمند حمایت های جدی بخش خصوصی است و مسلما آثار فاخر هنری و موسیقی کشور با حمایت های بخش خصوصی می تواند رشد بیشتری داشته باشد.بانک گردشگری به عنوان پیشگام حمایت بخش خصوصی از خلق آثار فرهنگی مطرح بوده و من دست مدیران این بانک را برای داشتن اهتمام نسبت به رونق فرهنگی کشور می فشارم.