بذرافشان رئیس اتحادیه طلای تهران در باره رشد قارچی سامانه‌های فروش طلا هشدار داد و به «راه امروز» گفت: احتمال خالی فروشی در این واحدها وجود دارد. از این رو، دادستانی باید کنترل و نظارت را در این بخش بیشتر کند.
راه امروز: با افزایش قیمت طلا، تعداد سایت‌های خرید و فروش طلا و طلای آب شده به شدت افزایش یافته است.
اخیراً تعداد زیادی سایت و فروشنده آنلاین با ادعای "فروش طلا با پشتوانه واقعی" یا "امکان تحویل فیزیکی در هر زمان" به‌وجود آمده‌اند. این مدل کسب‌وکارها معمولاً با عناوینی مثل "طلای دیجیتال"، "پلتفرم سرمایه‌گذاری طلا" یا "خرید آسان طلا به قیمت روز" تبلیغ می‌شوند.
این روند که در بستر فضای مجازی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد را به خود جلب کرده است. اما پشت پرده این مدل‌های نوظهور، ابهاماتی جدی درباره امنیت سرمایه‌گذاری و مالکیت واقعی طلا وجود دارد.
طلا بخرید، بعداً تحویل بگیرید!
سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که به‌تازگی با عنوان فروشنده طلای دیجیتال یا پلتفرم سرمایه‌گذاری طلا فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، به مشتریان وعده می‌دهند که با پرداخت آنلاین، طلا به نامشان ذخیره می‌شود و هر زمان که بخواهند، می‌توانند طلای فیزیکی خود را تحویل بگیرند یا وجه آن را به قیمت روز نقد کنند.
در ظاهر، این ایده جذاب و به‌روز به‌نظر می‌رسد. اما سؤال اینجاست که آیا پشتوانه واقعی برای این ادعا وجود دارد؟
ردپای ابهام در مالکیت و مجوزها
بنا بر بررسی خبرنگار «راه امروز»، بسیاری از این فروشندگان نه‌تنها مجوز رسمی از اتحادیه طلا و جواهر یا بانک مرکزی ندارند، بلکه حتی مشخص نیست آیا واقعاً به میزان سرمایه‌گذاری مشتریان، طلا خریداری و ذخیره می‌شود یا خیر.
فعالان این حوزه می گویند: تا زمانی که مشتری سند رسمی یا فیزیکی از طلای خریداری‌شده دریافت نکند، صرفاً با یک اعتبار دیجیتال مواجه است که در صورت بروز مشکل حقوقی، پیگیری آن دشوار خواهد بود.
بازی با سرمایه مردم
از دیگر نکات قابل توجه، نبود شفافیت در نحوه قیمت‌گذاری است. برخی پلتفرم‌ها قیمت فروش و خرید را به‌صورت داخلی و بدون استناد به نرخ‌های رسمی اعلام می‌کنند. همین مسئله موجب اختلاف قیمت قابل توجه با بازار فیزیکی می‌شود و در عمل، سود واقعی مشتری را کاهش می‌دهد.
کارشناسان هشدار می‌دهند در غیاب نظارت رسمی، این پلتفرم‌ها می‌توانند به محل‌هایی برای سوء‌استفاده از سرمایه مردم تبدیل شوند. برخی نیز نگران‌اند که سپرده‌های نقدی کاربران به‌جای خرید واقعی طلا، در چرخه مالی پلتفرم‌ها صرف فعالیت‌های دیگر شود.
در حالی که خرید طلا به‌صورت آنلاین می‌تواند تجربه‌ای ساده و مدرن باشد، باید با چشمانی باز وارد این فضا شد. اعتماد بی‌چون‌وچرا به وعده‌های فروشندگان ناشناس، می‌تواند سرمایه خریداران را در معرض خطر قرار دهد. شفافیت، مجوز قانونی و امکان تحویل واقعی، سه ضلع اصلی هر معامله طلای مطمئن است.
رئیس اتحادیه طلای تهران هشدار داد
طبق گفت اعضای اتحادیه طلای تهران هیچ گونه نظارتی بر این پلتفرم‌ها از سوی این اتحادیه وجود ندارد.
نادر بذرافشان رئیس اتحادیه طلای تهران نیز در این باره به «راه امروز» گفت: همانطور که گفته شد طبق قانون کسب و کارهای مجازی باید طلا به صورت فیزیکی تحویل مشتری شود.
بذرافشان در خصوص احتمال خالی فروشی در این واحدها توضیح داد: در این مورد باید بررسی شود که آیا واحدها تضامینی داده‌اند یا طلا در بانک‌ها دپو شده است یا خیر؟ بنابراین دادستانی باید کنترل و نظارت را در این بخش بیشتر کند.
او با بیان اینکه فروش آنلاین طلا در هیچ جای دنیا مثل ایران نیست، گفت: ما منکر ضرورت فعالیت فضای مجازی نیستیم منتهی بهتر است خرید و فروش طلا به سمت مصنوعات سوق داده شود تا زنجیره تولید تا توزیع تقویت شود. فروش طلای آب شده به صورت آنلاین منجر به رکود بازار طلا شده است.
طلای ۱۸ عیار از ابتدای امسال تاکنون از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر گرم به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار رسیده است که بازدهی ۸۷ درصدی را در ۲۵۰ روز گذشته نشان می‌دهد.
طلا به عنوان یکی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری در بین ایرانی‌ها شناخته شده که علاوه بر استفاده زینتی، طلا به عنوان سپری در برابر تورم هم خریداری می‌شود.
دیگر کارشناس اقتصادی محمد صادقی معتقد است که افرایش قارچ گونه این سایت‌ها می‌تواند یک موضوع خطرناک باشد و این سامانه‌ها باید هم از بانک‌مرکزی و هم از اتحادیه طلا مجوز داشته باشند تا در صورت ناتوانی آن‌ها در پرداخت مطالبات مردم، ارگانی که مجوز داده، پاسخگو باشد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند، سایت‌های خرید و فروش طلا که این روزها به سرعت تعدادشان زیاد شده، در صورت نبود متولی می‌توانند ضربه بزرگی به اقتصاد کشور بزنند.
نکات مهم و هشدارها
نکاتی که درباره این نوع فروشندگان باید مدنظر قرار گیرد:
مجوز و نظارت قانونی: بررسی کنید آیا این سایت یا فروشنده دارای مجوز رسمی از اتحادیه طلا و جواهر، بانک مرکزی یا سازمان بورس و اوراق بهادار است یا نه. نبود مجوز یک هشدار بزرگ است.
مالکیت واقعی طلا: بسیاری از این شرکت‌ها مدعی‌اند که طلا به نام شما ذخیره شده، اما سند یا رسیدی رسمی ارائه نمی‌دهند. اگر در هر لحظه امکان تحویل فیزیکی طلا وجود نداشته باشد، مالکیت واقعی زیر سؤال می‌رود.
شفاف نبودن فرایند قیمت‌گذاری: بعضی از سایت‌ها قیمت خرید و فروش را بدون ذکر منبع مشخص اعلام می‌کنند. قیمت طلا باید مطابق با نرخ رسمی بازار یا انس جهانی باشد.
عدم وجود قرارداد رسمی: اگر هنگام خرید قرارداد مکتوب، فاکتور رسمی یا سند مالکیت صادر نمی‌شود، پیگیری حقوقی در آینده دشوار خواهد بود.
امکان سوء‌استفاده از سپرده‌های نقدی: برخی سایت‌ها طلا را به شکل اعتباری یا امتیازی نمایش می‌دهند و عملاً پول افراد را در گردش مالی پلتفرم به کار می‌برند، نه برای خرید واقعی طلا.
توصیه به خریداران:
از فروشندگانی خرید کنید که امکان تحویل فوری فیزیکی طلا را فراهم می‌کنند.
فروشنده باید دارای آدرس مشخص، شماره تماس ثابت، نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) و ترجیحاً دفتر فیزیکی باشد.
تحویل فیزیکی فوری یا ارائه رسید رسمی طلا باید در لحظه خرید امکان‌پذیر باشد.
از شعارهایی نظیر «تحویل در آینده»، «طلای ابری»، یا «واحدهای طلا در کیف پول دیجیتال» بدون پشتوانه واقعی پرهیز کنید.
پلتفرم‌هایی مثل "زر"، "سکه‌بان"، "بازار طلای کیش"، یا سایت‌های رسمی طلافروشی‌های شناخته‌شده معمولاً معتبرترند — هرچند باز هم بررسی مستقل ضروری است.
