دنياي اقتصاد - سيد‌سجاد موسوي : صنعت برق در دهه‌های اخیر رشد چشمگیری را تجربه کرده و هم‌‌اکنون نه تنها در بسیاری از بخش‌ها شاهد قطع وابستگی به واردات کالاها و خدمات هستیم بلکه در عرصه صادرات هم شرکت‌های داخلی قادرند ارزآوری بالایی را برای کشور به ارمغان بیاورند. با وجود این در یک دهه اخیر به دنبال تحریم‌ها و رکود تورمی شاهد توقف پروژه‌های عمرانی و پرداخت نشدن به موقع مطالبات شرکت‌های صنعت برق بودیم که این اتفاق شرایط را برای تولیدکنندگان داخلی تغییر داد.
از سوی دیگر به گفته برخی از کارشناسان اتخاذ تصمیمات نادرست بدون توجه به تمامی جوانب باعث شده تا در داخل کشور شاهد مشکلات دست و پا‌گیر بسیاری برای تولید‌کننده‌ها باشیم. به طور نمونه در شرایطی که هزینه‌های تولید به‌شدت افزایش یافته و شرکت‌ها در بسیاری موارد صرفا جلوگیری از ورشکستگی را به عنوان یک هدف اولیه دنبال می‌کنند، شاهد اعمال سیاست‌های نادرست در بورس کالا هستیم به گونه‌ای که برخی شرکت‌ها مجبورند فلزاتی مانند مس را که با فعالیت بخش‌های تولیدی صنعت برق گره خورده، با بهایی بالاتر از قیمت جهانی از بازار آزاد تهیه کنند و این اتفاق باعث افت توان شرکت‌ها در عرصه صادرات شده است. علاوه بر این در حوزه واردات مواد اولیه هم شاهد مشکلاتی مانند بوروکراسی زمانبر برای تایید سفارش‌ها هستیم تا جایی که اغلب شرکت‌ها به دلیل اعلام قیمت‌های جدید توسط شرکت خارجی، مجبور می‌شوند مجددا برای اصلاح ثبت سفارش اقدام کنند.
در همین رابطه مدیرعامل شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی معتقد است: علاوه بر نوسانات نرخ ارز، مشکل عمده ما برای تامین مواد اولیه داخلی، نبود ظرفیت‌های فعال در این حوزه و عدم پوشش همه مواد به‌‌خصوص در حوزه کابل‌های نوری و همچنین شناور بودن و تغییرات قیمتی مکرر است که معاملات را تحت‌الشعاع قرار داده است. در بخش واردات هم بخش زیادی از مواد مصرفی کابل‌های نوری و ماشین‌آلات از خارج تامین می‌شود که عدم تخصیص ارز و تاخیر در صدور تاییدیه‌ها توسط بانک مرکزی در ترخیص اقلام وارداتی مشکلاتی ایجاد کرده، به گونه‌ای که حجم بسیاری از کالاها در گمرک باقی مانده است.
به گفته مدیرعامل شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی، درصد بالایی از تولیدات ما در صنعت مخابرات و صنعت برق مورد استفاده قرار می‌گیرد و مطالبات سنواتی ما از شرکت مخابرات و توانیر به صدها میلیارد تومان می‌رسد که به این مبالغ سودی تعلق نمی‌گیرد و قطعا در زمان تسویه به خاطر تورم، ارزش آن به‌شدت کاهش می‌یابد و این در حالی است که برای تامین مواد اولیه هزینه مالی بالایی به ما تحمیل می‌شود.
متن پیش رو ماحصل گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با محمدجواد عسگری‌باقرآبادی، مدیرعامل شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی در رابطه با مهم‌ترین چالش‌ها و راهکارهای پیش رو مانند مطالبات شرکت، مشکلات تامین مواد اولیه داخلی و وارداتی، عرضه مس در بورس کالا و... است که در ادامه می‌آید.
بازار سیم و کابل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بازار سیم و کابل به عنوان یک بازار پویا بسیار متاثر از فعالیت‌های اقتصادی در حوزه‌های عمرانی و سازندگی است و در صورت توجه به توسعه پایدار پروژه‌های عمرانی قطعا آینده روشنی را می‌توان برای آن پیش‌بینی کرد اما متاسفانه با توجه به اینکه نخستین قربانی مشکلات اقتصادی در کشور، پروژه‌های عمرانی هستند، برای رسیدن به وضعیت پایدار باید صبورتر باشیم. علاوه بر این امروزه سیاست‌های بانکی به صورت سختگیرانه بر این صنعت اعمال می‌شود و دستورالعمل‌های نوظهور در حوزه‌های مختلف مشکلات را افزایش داده است. به‌طور نمونه از ابتدای امسال پیاده‌سازی سیستم الکترونیکی در ادارات مرتبط بدون توجه به اطلاعات گذشته شرکت‌ها را شاهدیم که ممکن است فعالیت یک شرکت را ماه‌ها دچار اختلال کند.
در تامین مواد اولیه چه مشکلاتی دارید؟
علاوه بر نوسانات نرخ ارز، مشکل عمده ما تامین مواد اولیه داخلی و نبود ظرفیت‌های فعال در این حوزه و عدم پوشش همه تقاضا به‌ویژه در حوزه کابل‌های نوری و همچنین شناور بودن و تغییرات قیمتی مکرر است که معاملات را تحت‌الشعاع قرار داده است. در بخش واردات هم بخش زیادی از مواد مصرفی کابل‌های نوری و ماشین‌آلات از خارج تامین می‌شود که عدم تخصیص ارز و تاخیر در صدور تاییدیه‌ها توسط بانک مرکزی در ترخیص اقلام وارداتی مشکلاتی ایجاد کرده، به گونه‌ای که حجم بسیاری از مواد در گمرک باقی مانده است.
عرضه مس در بورس را چگونه می‌بینید؟
متاسفانه دلالان مس را از بورس کالا خریداری کرده و بعد از اعمال تغییرات کوچک، به صورت کالا اقدام به صادرات آن می‌کنند؛ این در حالی است که تولیدکنندگان کابل عموما به خاطر مشکلات (بورس‌‌کالایی)، مس را از بازار آزاد و با قیمت‌های بالاتر تامین می‌کنند و بنابراین در رقابت با تولیدکنندگان سایر کشورها که از حمایت‌های دولت خود بهره می‌برند با مشکلات بسیاری مواجه هستند. علاوه بر این در هفته‌های اخیر عرضه مس در بورس دچار آشفتگی شده است. در این هفته مشاهده شد که نحوه فروش کاتد به صورت 50 درصد نقد و 50 درصد LC یا اعتبار اسنادی دو ماهه تعیین شده است و این در حالی است که تاکنون فروش به‌صورت 10 درصد نقد و 90 درصد LC و پنج ماهه تعریف می‌شد. اعمال این روش‌ها بیش از هر صنعت مشابه، گریبان صنعت سیم و کابل را می‌گیرد که بیشترین سهم مصرف مس را دارد و فشار مضاعفی به آن وارد می‌کند.
عمده‌ترین مشکلات حال حاضر شرکت کابل شهید قندی چه مواردی هستند؟
مشکلات همیشه با صنعت سیم و کابل همراه است و اجتناب از آنها غیر‌ممکن؛ اما بسیاری از مشکلات را می‌توان کاهش داد یا با آن کنار آمد اما منشأ برخی مشکلات ناشی از ذات صنعت نیست بلکه ناشی از قواعد و مسائلی است که از بیرون بر ما تحمیل شده است و کنترلی روی آنها نداریم. ما برنامه توسعه شرکت را تعریف می‌کنیم و منابع آن را هم پیش‌بینی می‌کنیم اما در ادامه از منابع خود که به صورت دارایی‌های راکد درآمده، نمی‌توانیم استفاده کنیم. علاوه بر این محدودیت‌های تحمیلی، کارشکنی‌های محلی و عدم تصمیم‌گیری صاحبان سرمایه، مدیران شرکت را مجبور می‌کند که صرفا نظاره‌گر دارایی‌ها و حافظ آنها باشند تا در آینده‌ای که معلوم نیست چه زمانی فرا می‌رسد، مورد استفاده قرار گیرند. مشکل زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که مشتریان دولتی و نیمه‌دولتی هم مطالبات را پرداخت نکنند. در این صورت برای تامین نقدینگی برای ادامه فعالیت‌های تولیدی باید به بانک‌ها رو بیاوریم و بانک‌ها مسائل و مشکلات خود را به شرکت‌ها تحمیل می‌کنند.
درباره دریافت مطالبات بیشتر توضیح دهید و چه راهکاری برای رفع مشکل مد نظر دارید؟
مطالبات روزافزون از سیستم‌های دولتی و نیمه‌دولتی شرکت‌ها رو به افزایش است و متاسفانه روزنه امیدی برای رفع این مشکل در این صنعت مشاهده نمیشود. درصد بالایی از تولیدات ما در صنعت مخابرات و صنعت برق مورد استفاده قرار می‌گیرد و مطالبات سنواتی ما از شرکت مخابرات و توانیر به صدها میلیارد تومان می‌رسد که به این مبالغ سودی تعلق نمی‌گیرد و قطعا در زمان تسویه به خاطر تورم ارزش آن به‌شدت کاهش می‌یابد و این در حالی است که برای تامین مواد اولیه هزینه مالی بالایی به ما تحمیل می‌شود. یک روش قهری این است که از فروش بیشتر به این سازمان‌ها خودداری شود ولی قطعا این روش در جهت اهداف ملی تلقی نمیشود. بنابراین لازم است دولت روش‌هایی برای حمایت از صنعت چه در رابطه با مطالبات گذشته و چه درباره ایجاد تعهدات بعدی طراحی و اعمال کند؛ یکی از این روش‌ها استفاده از این مطالبات به عنوان وثیقه برای دریافت وام بانکی (یا انتشار اوراق) توسط شرکت‌هاست که قسمت زیادی از مشکلات صنعت حل خواهد شد و البته باید راهکارهای آن توسط قانون تعریف شود. در سال‌های اخیر استفاده از تهاتر کالایی توسط توانیر (مثلا شمش آلومینیوم یا میلگرد) یا واگذاری ملک و کابل‌های فرسوده (برای بازیافت مس) مطرح شده که البته بسیار در سطح محدودی انجام می‌شود.
در پایان اگر صحبت دیگری دارید، بیان کنید.
اتخاذ سیاست‌های فعلی با اهداف مطرح شده در فرمایشات مقام معظم رهبری متناسب نبوده و مسوولان باید راهکارهای عملیاتی برای رفع مشکل این صنعت ارائه کنند. تعریف مکانیزم روشن برای کشف قیمت و معامله عادلانه مس در بورس کالا می‌تواند ثبات بیشتری به بازار بدهد و از طرفی با بازپرداخت مطالبات از طرف شرکت‌های دولتی می‌توان شاهد آینده روشن‌تری برای این صنعت بود.
