آمارهای بانک مرکزی از کاهش ۳۱.۱ و ۴۹ درصدی مانده سپرده‌ها و تسهیلات بانکی در نیمه نخست سال نسبت به مقطع مشابه سال گذشته حکایت دارد.
بانک مرکزی از سال گذشته اجرای ضوابط کنترل مقداری ترازنامه بانک ها را در دستور کار قرار داد که براساس آن بانک های تجاری ماهانه و سالانه 2 و 24 درصد و بانک های تخصصی 2.5 و 30 درصد اجازه افزایش ترازنامه داشتند.
براساس این گزارش این کنترل، معطوف به سمت راست ترازنامه بود و برای مدیریت خلق پول بانک ها، برخی اجزای ترازنامه مانند موجودی نقد، سپرده نزد بانک مرکزی، خرید اوراق بدهی دولت از شمول کنترل ترازنامه خارج شد. هدف از کنترل ترازنامه بانک ها، کنترل رشد نقدینگی و خلق پول بانک ها بود که در نهایت منجر به کاهش نرخ تورم شود.
این ضوابط تا مرداد ماه اجرا شد و از آن زمان به بعد ضوابط کنترل ترازنامه با تغییرات تکمیلی مواجه شد. این تغییرات شامل تغییر میزان رشد ترازنامه بانک ها شد. به طوری که براساس 7 مولفه نظارتی شامل امتیاز رتبه بندی بانک یا مؤسسه اعتباری بر اساس روش CAMELS، نسبت کفایت سرمایه، وضعیت بازار بین بانکی، وضعیت اضافه برداشت، وضعیت مطالبات غیرجاری ریالی، وضعیت رعایت بخشنامه‌های مبارزه با پولشویی، قضاوت حرفه‌ای وضعیت بانک یا مؤسسه اعتباری از نظر گروه بازرسی در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط (رعایت نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات، کلان، مرتبط، سرمایه‌گذاری‌ها و شفافیت) می‌شود.
در مجموع اجرای کنترل مقداری ترازنامه بانک ها در 6 ماه اول آثار محسوسی را در رشد مانده تسهیلات و سپرده داشت. رشد سپرده ها از 20.8 درصد در 6 ماه اول سال گذشته به 14.7 درصد در 6 ماه اول سال رسیده و رشد سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی از 21.2 به 14.6 درصد کاهش یافت.
مانده تسهیلات اعطایی در 6 ماه اول سال 1400 معادل 23.7 درصد رشد داشت اما در 6 ماه اول سال جاری فقط 12.08 درصد بود. بنابراین رشد مانده تسهیلات پرداختی کل بانک ها 49 درصد نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاهش داشت.
این کاهش مانده تسهیلات پرداختی در حالی محقق شده که طبث آمارهای بانک مرکزی، میزان تسهیلات پرداختی در 6 ماهه اول سال معادل 1.9 هزار هزار میلیارد تومان بود که 49 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشت.
رشد مانده تسهیلات اعطایی در 6 ماه اول سال گذشته 58 درصد بود. این رقم نشان می دهد رشد وام دهی بانک ها نسبت معقول تری پیدا کرده اما به نظر می رسد علت دیگر، وصول بیشتر تسهیلات اعطایی در 6 ماه اول سال جاری بود.
