شکل گیری (بانک-بیمه)؛ استراتژی ناب توسعه بازار در صنعت بیمه

عصر حاضر را میتوان عصر رقابت در زمین ارائه خدمات مالی دانست. شرکت های ارائه دهند خدمات مالی براي بقا و موفقیت در این عرصه باید در مسیر مشتري مداري و ایجاد سهولت در عرضۀ خدمات مالی براي رضایت مندي هرچه بیشترمشتریان خود گام بردارند. با توجه به این رقابت شدید میان شرکتهای ارائه دهنده خدمات مالی، شرکتهاي بیمه تلاش می کنند که نگرش خود را نسبت به سودآوري تغییردهند و سازماندهی جدیدي براي کنترل هزینه ها و افزایش فروش در نظر گیرند تا براي افزایش سهم از بازار خود گام بردارند.

براساس آمارهای بیمه‌مرکزی، ضریب نفوذ بیمه در ایران طی هفت‌سال گذشته، همواره رو به رشد بوده، به طوری که از رقم 1.9‌درصد به 52/ 2‌درصد در سال 2020 رسیده است. از سوی دیگر، اگر این آمارها را با وضعیت جهانی مقایسه کنیم، نشان می‌دهد که این صنعت در ایران هنوز جای رشد زیادی دارد. طبق آمارها ضریب نفوذ بیمه جهان در سال 2020 به 4/ 7‌درصد رسیده است. گزاره رشد صنعت بیمه کشور را می‌توان از طریق شاخص دیگری با عنوان حق بیمه سرانه کشور هم مشاهده کرد. این سرانه طی سال‌های 95 تا 99 همواره روندی رو به رشد داشته و از رقم 112دلار به 229 دلار رسیده است. این موضوع نشان دهنده فاصله بسیار زیاد وضعیت فعلی با وضعیت مطلوب در صنعت بیمه اسـت.

با این وجود مسلم است شرکتهاي بیمه باید به دنبال افزایش ضریب نفـوذ بیمـه و پیدا کردن راههاي جدید براي آن باشند. ایجاد روشهاي ارتباط با مشـتریان و کانال هـاي توزیع جدید و متنوع ، از قبیل بانک-بیمه راهکاري است که در کشورهاي پیشـرو در بازار بیمه مورد استفاده قرار گرفته است و نتایج آن نشان دهنده اثربخش بودن این روش است. تشکیل بانک-بیمه در بازارهاي مالی اروپا و آمریکاي شمالی سریع تر بـوده و در آسیا و ایران در حال شکل گیري است در اقتصاد بانک محور کشور ما نیز، این ابزار می تواند به عنوان روشی موثر براي رودرروشدن بخش گسترده اي از جامعه با موضـوع بیمه مدنظر قرار گیرد. روندي که آغاز آن هم زمان با تأسیس بیمه هاي خصوصی همراه شد. بسیاري از کارشناسان هر دو صنعت بیمه و بانکداري در سالیان اخیر بانک-بیمه را یک راه دو طرفه براي رشد دوجانبه می دانند که نیاز به بررسی بیشتر براي تطبیق بـا محیط هاي خرد و کلان اقتصادي در کشورمان دارد.

بانک-بیمه معمولا بعنوان توزیع محصولات بیمه از طریق بانک تعریف می شود . بانک-بیمه یک فعالیت بیمه اي با یـک شـبکۀ توزیـع بسـیار توانمنـد اسـت کـه داراي پیوستگی زیادي بـا مشـتریان خصوصـی و تجـاري خـود اسـت.در واقع یک راه حل مناسب براي هر دو طرف بانک و بیمه براي افـزایش سـهم از بازار است.

در مورد مزایاي بانک-بیمه می توان گفت که بانکها و بیمـه هـا در تولیـد خـدمات مالی با یکدیگر هم افزایـی ایجـاد مـی کننـد. ایـن هـم افزایـی مـی توانـد از طریـق بـه اشتراك گذاشتن دارایی ها و سرمایه هاي بانک و بیمه بین واحدهاي آنها به واسطه کاهش هزینه هاي آن واحدها ایجاد شود. همچنین عواملی مانند توانایی انتخاب مناسـب تـرین شریک، ایجاد ارتباطـات اعتمـاد برانگیـز، و جـذب و بـه کـارگیري دانـش نـوین بـرشکل گیري و انتخاب ابزار بانک- بیمه تأثیرگذار است. بنـابراین ایجـاد یـک مکـانیزم مدیریتی مؤثر براي دستیابی به منافع مشترك ضروري به نظر می رسد که از جملۀ ایـن مکانیزمها میتوان به مدیریت ارتباط با مشتریان، مدیریت ریسـک و مـدیریت سـرمایه اشاره کرد.

یادآوری این نکته لازم است که براي بانک-بیمه خطرات و معایبی نیز وجود دارد که بایستی با برخورداري از یک فرهنگ و مدیریت صحیح بـر آنهـا غلبـه کـرد. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: شعب بانک ها ممکن است تغییر جریان وجـوه و سرمایه از سمت خدمات و سپرده هاي بانکی به سمت خدمات و محصولات بیمه اي را تهدیدي براي منابع خود به شمار آوردند و در امر فروش خـدمات بیمـه اي کارشـکنی کنند همچنین ممکن است کارکنان بانک به عنوان نیروي فروش فاقد انگیز کافی براي معرفی و عرضه محصولات بیمه اي باشند که این به دلیل کافی نبودن مشوق هاي فـروش نیز می تواند باشد. یک نکته قابل توجه در این مورد، وجود شباهت زیاد میان بیمه زندگی و محصولات سرمایه ای انواع سپرده هاست و خطر جانشینی میـان محصـولات مشابه بیمه و بانکداري وجود دارد و از میان برداشتن ایـن اخـتلاف در زمـان اجـراي موافقتنامه بانک- بیمه یک چالش بزرگ است.

همکاري بانکها و شرکت های بیمه در ایران به دوره آغاز خصوصی سازي بانکها برمی گردد تعدادي از بانک های خصوصی هم زمان یا بعد از افتتاح خود، یک شرکت بیمه را نیز ایجاد کردند. اغلب این بانک ها سهام شرکت بیمه را به صورت صد درصد در اختیار داشتند ونام یکسانی نیز براي شرکتهاي بیمه انتخاب کردند هرچند که از لحاظ تعریف بانک-بیمه این عمل مفهوم کامل بانک-بیمه تعبیر نمی شود. ولی گامی اولیـه در تشـکیل ، بانک-بیمه برداشته شد. به تدریج باجه فروش بیمه نامه و محلی برای تسویه خسارات پرداختی به بیمه شدگان یا زیان دیدگان در برخی بانکها ایجاد شد و بـراي مشـتریان آن بانک براي خرید بیمه نامه تخفیفاتی در نظر گرفته شد.