وزارت اقتصاد برای اولین بار نسبت تسهیلات به سپرده ۳۳ بانک بورسی و دولتی و مؤسسات اعتباری را به تفکیک هر استان منتشر کرد.
وزارت اقتصاد برای نخستین بار، ارقام مربوط به نسبت تسهیلات به سپرده بانکهای تجاری دولتی، بانکهای تخصصی دولتی، بانکهای خصوصی شده و بانکهای خصوصی و مؤسسات اعتباری را به تفکیک هر استان تا پایان تیر سال جاری منتشر کرد.
براین اساس، متوسط نسبت تسهیلات به سپرده پس از کسر سپرده قانونی در بانکهای خصوصی و مؤسسات اعتباری غیر بانکی معادل ۶۳ درصد و پایینتر از بانکهای دیگر، بانکهای تخصصی دولتی معادل ۱۲۶ درصد، بانکهای تجاری دولتی معادل ۷۹ درصد و در بانکهای خصوصی شده معادل ۸۶ درصد بود.
وجه تمایز این گزارش نسبت به دادههای منتشره از سوی بانک مرکزی، انتشار نسبت تسهیلات به سپرده به تفکیک بانکهای تجاری دولتی، تخصصی دولتی، خصوصی شده، خصوصی و مؤسسات اعتباری غیربانکی است که این امکان را به آحاد مردم و کارشناسان اقتصادی میدهد، بتوانند یکی از جنبههای الگوی پرداخت تسهیلات بانکهای مختلف را بررسی و ارزیابی کنند.
البته این شاخص به تنهایی نمیتواند ملاک ارزیابی توازن و عدالت در پرداخت تسهیلات باشد. چرا که این امکان وجود دارد به هر دلیلی از جمله اینکه دفتر شرکت در شهری غیر از شهری که شرکت تولیدی فعالیت دارد، افتتاح حساب کرده باشد ولی تسهیلات در شهر محل فعالیت شرکت مصرف شود. در چنین شرایطی نسبت تسهیلات به سپرده استان محل فعالیت شرکت پایین خواهد بود در حالی که در واقعیت استان محل مصرف تسهیلات از مزایای آن بهره مند شده است.
اشکال دیگر این نسبت این است در صورتی که تسهیلات بانک به مرحله تملیک وثائق برسد، منابع تخصیص داده شده به آن تسهیلات از سرفصل تسهیلات خارج شده و در نسبت فوق گزارش نمیشود در حالی که قبلاً بانک معادل آن تسهیلات را پرداخت کرده است. اشکال دیگر دخیل بودن کیفیت تسهیلات و ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در صورت نسبت تسهیلات به سپرده است. یعنی اگر بانکی تسهیلات مشکوک الوصول داشته باشد که در برخی موارد باید معادل ۱۰۰ درصد ارزش آن را ذخیره گیری کند، تسهیلات پرداخت شده در نسبت تسهیلات به سپرده گزارش نمیشود در حالی که چنین تسهیلاتی پرداخت شده است.
با توجه به اینکه این اشکالات در نسبت گزارش شده برای همه بانکها احتمالاً یکسان است، تفاوت نسبت فوق در بانکهای مختلف میتواند حاوی نکاتی برای پژوهشگران اقتصادی و آحاد مردم به عنوان ناظر عمومی باشد.
بنابراین گزارش، در جدول مذکور بانکهای دولتی تجاری شامل ملی، سپه و پست بانک، بانکهای تخصصی دولتی شامل مسکن، کشاورزی، صنعت و معدن، توسعه صادرات و توسعه تعاون، بانکهای خصوصی شده شامل صادرات، تجارت، ملت و رفاه کارگران و بانکهای خصوصی و مؤسسات اعتباری شامل کارآفرین، سامان، اقتصاد نوین، پارسیان، پاسارگاد، سرمایه، سینا، آینده، دی، انصار، شهر، گردشگری، ایران زمین، مهر، رسالت،خاورمیانه، ایران و ونزوئلا، قوامین، مؤسسه اعتباری توسعه، مؤسسه اعتباری کوثر و مؤسسه اعتباری ملل هستند. همچنین رنگ سبز نشانگر نسبت تسهیلات به سپرده بالاتر و رنگ قرمز نشانگر نسبت تسهیلات به سپرده پایینتر است.
جدول شاخص نسبت تسهیلات به مانده سپرده پس از کسر سپرده قانونی ۳۳ بانک