ناظران بازارهای پولی و مالی ایران دارای رفتارهای ناهماهنگی در به‌روزرسانی سیستم های خود دارند از طرفی بازار سرمایه با پذیرش هرگونه ریسکی اقدام به احراز هویت دیجیتالی خود از طریق سامانه سجام می کند اما بانک مرکزی تاکنون اجازه چنین کاری را به بانک ها نداده و به لحاظ امنیتی به سیستم های بانکها اعتماد ندارد این در حالی است که برخی از بانکها به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری این توانایی را دارد که احراز هویت دیجیتالی را عملیاتی کنند.
به گزارش بانکداری ایرانی ، چندماهی است که احراز هویت در بازار سرمایه از طریق حضوری و دیجیتالی در جریان است.
در واقع ، احراز هویت حضوری در ابتدا از طریق دفاتر پیشخوان انجام می گرفت، اما ازدحام مردم در مقابل دفاتر پیشخوان چنان بالا بود که تصمیم گرفته شد که این احراز از طریق شعب برخی از بانکها مانند بانک آینده، بانک کشاورزی، بانک صادرات، بانک شهر، بانک سپه، بانک پارسیان و موسسه ملل انجام شود که مشتری با در دست داشتن اصل و فتوکپی کارت ملی، اصل و فتوکپی شناسنامه، فتوکپی آخرین مدرک تحصیلی ( اختیاری )، شماره حساب و اطلاعات بانکی ثبت نام کننده و آدرس و مشخصات پستی ثبت نام کننده اقدام به دریافت احراز نامه هویتی می کرد.
اما باز شلوغی و ازدحام برای کسب احراز هویت از طریق امکان حضوری سبب شد تا دست‌اندرکاران امر، احراز هویت از طریق سیستم دیجیتالی را در دستور کار خود قرار دهند که این کار از طریق اپلیکیشن های احراز هویت و برای اشخاص حقیقی ایرانی و افراد بالای ۱۸ سال است، در حال اجراست.
نحوه دریافت احراز هویت دیجیتالی در سامانه سجام
در ابتدا با ثبت نام در سامانه ی سجام، اطلاعات شناسنامه ای و بانکی به صورت الکترونیکی وارد سیستم شده و از طریق ثبت احوال، سامانه ی بانکی کشور و سایر ارگان های رسمی تصدیق این داده تایید می شود در مرحله بعد رمز یکبار مصرف برای فرد ارسال شده و فرد می تواند وارد سیستم شده و اطلاعات شخصی و مدارک خود اعم از عکس، تصویر کارت ملی اطلاعات فردی و هویتی و بانکی را بررسی کند و در صورت خطا بودن اقدام کند. یکی از مراحلی که باید فرد انجام دهد این است که متقاضی باید یک فیلم سلفی گرفته و متنی که به صورت تصادفی برای او ظاهر می شود را خوانده و یک امضای الکترونیکی انجام داده و به سجام ارسال کند. همه این مراحل بدون امکان حضور فیزیکی افراد انجام شده و در هر ساعت از روز که بار ترافیکی پایینی دارد امکان پذیر است.
چرا بانکها وارد این سیستم نشدند؟
همه این موارد برای دریافت کد بورسی یا به اصطلاح افتتاح حساب کاربری در سازمان بورس به منظور سرمایه گذاری در بازار سرمایه انجام می شود اما همین روش افتتاح حساب در بانک ها امکان پذیر نبوده و بانک مرکزی چنین اجازه ای را به بانک هانداده است. این در حالی است که بانکها به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری این امکانات را داشته و خود را برای این کار اماده کرده اند.
تناقض حاکمیتی در رگولاتورهای ایران
علت این توافق نداشتن بانک مرکزی برای کسب احراز هویت دیجیتالی به هراس بانک مرکزی از سلامت این روش است ، اما این سوال مطرح است که شاید بانک ها به عنوان مهمترین، بزرگترین و شاید تنها قلک مطمئن شهروندان جامعه باشندو حساسیت پیرامون آن بالا باشد، اما دانستن این نکته نیز ضروی است تا یادآوری شود که ارزش بازار ِ بازار سرمایه بالغ بر 60 هزار میلیارد ریال است که رقمی بزرگی و حجیمی است که اختلال و هرگونه حفره امنیتی در آن می تواند فاجعه بزرگی برای مسائل امنیتی کشور ایجاد کند اما رگولاتورهای دخیل در این مساله مجوز احراز هویت دیجیتالی آن را صادر کردند اما همان رگولاتور برای بانکها صلاح نداسنته و به بانکهای خود اعتماد لازم را ندارد.
نگاه مثبت بانکها به احراز هویت دیجیتالی
نکته این جاست که آیا بانکها هم با این مساله مشکل دارند یعنی موافق نیستند که احراز هویت دیجیتالی در بانکها صورت گیرد یا موافق هستند؟ بانک های خصوصی در این راه گامهای بزرگی برداشتند و به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری تمامی شرایط را مهیا کرده اند چرا که سیستم احراز هویت دیجیتالی با پیچیدگی باالای برخوردار نبوده و تنها مساله امنیت در آن مطرح است که بانکها با درک درست به این مساله حفره‌های آن را پوشانده اند.
و درنهایت؛
شاید مدیران بانک مرکزی با داشتن نگاهی ریسک پذیر همانند مدیران بازار سرمایه بتوانند شرایط دیجیتالی احراز هویت را در بانکها مهیا کرده و همزمان امضای دیجیتالی را نیزدر بانکها راه اندازی کنند و این نگاه تناقض آلود رگولاتورهای پولی و مالی ایران می تواند سبب پس‌رفت سیستم های پولی و مالی کشور شود.
