عملکرد صنعت بیمه در سال گذشته و دو ماه اول سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که شرکت‌های حاضر در این صنعت به دلیل شیوع بیماری کرونا خسارت کمتری نسبت به درآمدهای خود از محل حق بیمه‌های تولیدی پرداخت کرده‌اند؛ موضوعی که خود را در شاخص «نسبت خسارت» منعکس کرده و در نهایت منتج به حاشیه سود بیشتری میشود. آمارها نشان می‌دهد نسبت خسارت در سه رشته «درمان»، «آتش‌سوزی» و «شخص ثالث و مازاد» بیش از مابقی رشته‌ها در دو ماه ابتدایی کاهش یافته‌اند.
به گزارش بانکداری ایرانی و بر اساس گزارش اولیه بیمه مرکزی، عملکرد صنعت بیمه در سال ۱۳۹۸ کل حق بیمه تولیدی در این سال در حدود ۱/ ۵۹ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل ۸/ ۳۵ درصد رشد کرده بود. این رقم از تعداد ۷/ ۸۰ میلیون فقره بیمه‌نامه صادره (رشد ۳/ ۱۴ درصدی نسبت به سال قبل) عاید بیمه‌ها شده بود.
در مقابل طی این سال به میزان ۳/ ۳۳ هزار میلیارد تومان خسارت پرداخت شده است که این رقم هم نسبت به پارسال ۲/ ۱۸ درصد رشد کرده است. رشد درآمد و هزینه بیمه‌ها در شرایطی به‌دست آمده که نرخ تورم متوسط سال ۹۸ رقم ۸/ ۳۴ درصد را نشان می‌دهد.
بنابراین اگر این ارقام را با نرخ تورم این سال تعدیل کنیم، نشان می‌دهد خسارت پرداختی حقیقی ۶/ ۱۶ درصد کاهش داشته، اما در مقابل دریافتی حقیقی آنها از حق بیمه یک درصد رشد حقیقی داشته است که احتمالا به دلیل رشد تعداد بیمه‌های صادره به میزان ۳/ ۱۴ درصد بوده است. اما کاهش حقیقی خسارت پرداختی را باید بیش از هرچیزی به شیوع بیماری کرونا در اواخر سال ۹۸ و این را می‌توان به افت شدید مراجعه مردم به بیمارستان و کاهش مسافرت‌ها مرتبط دانست، موضوعی که از روند کاهش تعداد خسارت‌های پرداختی عیان‌تر میشود.
در سال ۹۸ خسارت‌های پرداختی کل بیمه‌ها از نظر تعدادی به میزان ۷/ ۵۱ درصد نسبت به سال ۹۷ کاهش داشته است. این افزایش ورودی نسبت به خروجی بیمه‌ها برای بیمه‌ها سودی ۸/ ۲۵ هزار میلیارد تومانی به ارمغان آورده است. برای به دست آوردن دیدی بهتر از اینکه این رقم عایدی از افزایش درآمدها حاصل شده یا کاهش هزینه‌ها، از نسبتی تحت عنوان «نسبت خسارت» استفاده میشود که در آن نسبت خسارت‌های پرداختی هرسال به ارزش بیمه‌های صادره محاسبه میشود. تنها تفاوت این نسبت با شاخص «ضریب خسارت» در این است که در آن مبالغ خسارت‌های معوق، ذخایر حق بیمه، کارمزد و هزینه‌های اداری-عمومی در نظر گرفته نمی‌شود.
بنابراین بررسی آمار نسبت خسارت نمی‌تواند به دقت ضریب خسارت ارزیابی مطلوبی از عملکرد صنعت بیمه در دست قرار داده و شمولیت واقعی آن را ندارد، اما به دلیل عدم دسترسی به آمار ذخایر حق بیمه و خسارات معوق تا زمان بسته شدن صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه و عدم امکان محاسبه ضریب خسارت از نسبت خسارت یا همان حاصل تقسیم خسارت واقع شده به حق بیمه عاید شده ضربدر ۱۰۰ استفاده میشود.
کاهش خسارت‌ها
آمارها نشان می‌دهد که نسبت خسارت در سال ۹۸ نسبت به سال گذشته به میزان ۴/ ۸ واحد درصد کاهش یافته است. این شاخص به رقم ۳/ ۵۶ درصد در این سال رسیده در حالی که در سال ۹۷ به میزان ۷/ ۶۴ درصد بوده است. به بیان دیگر تنها کمی بیش از نیمی از درآمد بیمه‌ها صرف پرداخت خسارت شده است و از این نظر سال پرسودی برای شرکت‌های این صنعت به حساب می‌آید. این اتفاق حتی در دوماه اول امسال هم بهتر از سال ۹۸ بوده است، اما پیش از آن لازم است ببینیم در این سال چه اتفاقی افتاده است.
بیشترین کاهش در نسبت خسارت در میان تمام رشته‌ها مربوط به بیمه اعتبار بوده که به میزان ۹۱۱ واحد درصد از رقم سال گذشته پایین‌تر آمده است. به عبارت دیگر نسبت خسارت این رشته بیمه‌ای ۳/ ۴۱ درصد شده در حالی که سال گذشته۹۵۴ درصد بوده است. پس از آن بیشترین کاهش «نسبت خسارت» مربوط به بیمه باربری است که ۱۸۰ واحد درصد نزول کرده و به ۳۷ درصد رسیده است. از دیگر رشته‌هایی که در این فصل کاهش شاخص یادشده را تجربه کرده‌اند، بیمه کشتی (۵/ ۱۷ واحد درصد)، شخص ثالث(۴/ ۱۱)، هواپیما ۱/ ۹)، درمان(۳/ ۹)، عمر(۳/ ۸) و نفت و انرژی (۵/ ۱) هستند. همان‌طور که نشان داده شد این تغییرات بیشتر به دلیل کاهش خسارات به‌دست آمده است، به‌عنوان نمونه نرخ رشد خسارت پرداختی در دو حوزه باربری و هواپیما در این سال به ترتیب ۷۴ و ۲۸ درصد کاهش یافته‌اند، اما در مقابل ۳/ ۴۷ و ۷/ ۳۳ درصد رشد حق بیمه داشته‌اند.
تداوم کاهش نسبت خسارت در سال ۹۹
این روند کاهش خسارت در سال ۹۹ ابعاد گسترده‌تری داشته است. طبق آخرین آمار بیمه مرکزی مبلغ حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی در دو ماه اول امسال به ترتیب حدود ۶/ ۸ و ۲/ ۴ هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب حدود ۴/ ۳۱ و ۲/ ۱۲ درصد رشد داشته‌اند.
نسبت خسارت بازار با ۳/ ۸ واحد کاهش (در مقایسه با دو ماه اول سال قبل) به ۷/ ۴۸ درصد رسیده است. با اینکه در محاسبه این نسبت، در صورت کسر مبالغ خسارت‌های معوق، ذخایر حق‌بیمه، کارمزد شبکه فروش و هزینه‌های اداری- عمومی شرکت‌های بیمه در نظر گرفته نمی‌شود، در مخرج کسر هم با غیبت برخی ارقام مواجه هستیم، چرا که با گذشت تنها دو ماه از سال، دریافت کامل حق بیمه‌های مربوط به برخی از بیمه‌نامه‌های صادره در این مدت انجام نگرفته و تا پایان سال وصول خواهند شد. طبق این آمارها کاهش خسارت پرداختی به کمتر از ۵۰ درصد میزان حق بیمه‌های تولیدی شرکت‌ها طی این دو ماه بیشتر به دلیل کاهش در رشته‌های درمان، آتش‌سوزی و ثالث بوده که نسبت خسارت آنها در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۸/ ۴۳، ۶/ ۱۲ و ۳/ ۸ واحد درصد کاهش یافته‌اند.
هر چند که در حوزه درمان با نسبت خسارت ۱۲۶ درصد که همچنان رقم بالایی است، مواجه هستیم، اما این نسبت در دو ماه ابتدایی سال گذشته حدود ۱۷۰ درصد بوده است. این حوزه معمولا به‌صورت تاریخی جزو رشته بیمه‌های پرهزینه شرکت‌های بیمه محسوب میشود، اما با این حال طی دو ماه امسال تنها ۵ درصد رشد خسارت پرداختی داشته که نسبت به رشد حق بیمه ۴۲ درصدی آن ناچیز است. همچنین در رشته شخص ثالث هم که سهمی ۳۰ درصدی از کل خسارت‌ها را دارد، با رشدی ۹ درصدی در خسارت پرداختی و در مقابل افزایش حق بیمه ۳۳ درصدی مواجه بوده است؛ موضوعی که باعث شده نسبت خسارت این رشته را نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش دهد. به نظر می‌رسد بیماری کرونا و خانه‌نشینی مردم بیشترین تاثیر را در کاهش رشته‌‌‌‌‌‌بیمه‌های درمان، آتش‌سوزی و شخص ثالث داشته و در نهایت منتج به سودآوری بیشتر شرکت‌های بیمه شده باشد.
طبق آمارها طی دو ماه ابتدایی امسال، نسبت خسارت ۱۳ شرکت بیمه نوین، سامان، رازی، ملت، پارسیان، سینا، میهن، دانا، سرمد، کوثر، حافظ، آرمان و دی بالاتر از سطح بازار بیمه بوده (بین ۵۱ تا ۲/ ۳۷۴ درصد) که بیشتر متاثر از عملکرد رشته درمان (البته در دو شرکت بیمه آرمان و حافظ به ترتیب به واسطه عملکرد بیمه باربری و شخص ثالث-مازاد) است، پس از آن نسبت خسارت شرکت بیمه آسیا با ۴۵ درصد قرار گرفته که پایین‌تر از سطح بازار بیمه بوده است.
در بررسی سهم شرکت‌های بیمه در بازار نیز، هشت شرکت بیمه به ترتیب ایران ۸/ ۳۲ درصد، آسیا ۵/ ۱۰ درصد، دانا ۶/ ۸، پاسارگاد ۱/ ۷، معلم ۷/ ۶، البرز ۹/ ۴، پارسیان ۷/ ۴ و کوثر ۹/ ۳ در مجموع ۳/ ۷۹ درصد از حق بیمه تولیدی بازار را به خود اختصاص داده و ۷/ ۲۰ درصد مابقی حق بیمه، توسط ۱۹ شرکت بیمه دیگر تولید شده است.
سهم سه رشته بیمه شخص ثالث و مازاد، زندگی و درمان به ترتیب ۳۹، ۱۸ و ۶/ ۱۳ درصد از پرتفوی حق بیمه تولیدی در بازار است. البته سهم رشته‌های بیمه در دوره‌های زمانی کمتر از یک سال معمولا با تغییرات زیادی همراه است، بنابراین در تحلیل سهم از پرتفوی رشته‌ها در بازار بیمه باید این موضوع را مورد توجه قرار داد.
