پیش نویس لایحه بانک مرکزی درباره مالیات بر تسعیر دارایی‌ها به دولت رفت

بانکداری ایرانی ـ    بانک مرکزی پیش‌نویس لایحه دو فوریتی تفسیر قانون نحوه محاسبه و اعمال تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی را به هیات دولت ارائه کرد.

 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیات دولت اعلام کرد:  به موجب ماده واحده قانون نحوه محاسبه و اعمال تسعیر دارایی ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی مصوب 31 شهریور 92، قانون گذار ضمن نسخ صریح بند ب ماده 26 قانون پولی و بانکی مقرر کرد تفاوت ناشی از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی که از تغییر نرخ برابری ارز، طلا و جواهرات ایجاد می‌شود صرفا ناشی از ارزیابی حسابداری است و سود تحقق یافته تلقی نمی شود و مشمول مالیات نیست و مابه تفاوت آن در حسابی تحت عنوان مازاد حاصل از ارزیابی خالص دارایی‌های خارجی منظور و در بخش سرمایه بانک مرکزی ذیل حساب اندوخته‌ها در ترازنامه منعکس و گزارش می‌شود.

 

به موجب نص صریح این ماده واحده، تفاوت ناشی از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی، سود تحقق یافته تلقی نمی‌شود و بالتبع مشمول مالیات نیست با این حال وزارت اقتصاد آن بخش از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی را که در حساب ذخیره تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی موجود است مشمول مالیات دانسته و بانک مرکزی را ملزم به پرداخت مالیات مذکور کرده است.

 

این درحالی است که از منظر حقوقی، چنانکه در صدر ماده واحده تصریح شده، تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی، سود تحقق یافته تلقی نشده و صرفا ارزیابی حسابداری است، صرف‌نظر از اینکه عنوان حساب مزبور شده باشد. از سوی دیگر بدیهی است اخذ این وجه کلان مالیاتی از بانک مرکزی به عنوان مرجع اعمال حاکمیت در حوزه پولی و بانکی به مفهوم اعمال سیاست پولی انبساطی ناخواسته بوده و موجب تزریق پول پرفشار به اقتصاد و افزایش پایه پولی، کاهش ذخایر بانک مرکزی و تضعیف موقعیت این بانک در نظام بانکداری بین المللی را فراهم و از همه مهمتر، پیامدهای تورمی شدیدی را پی خواهد داشت.

 

بررسی قوانین سایر کشورها در حوزه بانکداری مرکزی نیز حاکی از آن است که با توجه به شرح وظایف و صلاحیت های بانک های مرکزی در مدیریت دارائی های دولت، عملیات بانک های مرکزی از اعداد عملیات تجاری خارج شده و حاکمیتی تلقی می شود و  معاف از مالیات است.

 

به گونه ای که بانک های مرکزی در کشورهای آذربایجان به موجب ماده 65، بلغارستان به موجب ماده 59 و ارمنستان به موجب ماده 55 قانون بانک مرکزی از پرداخت مالیات، معاف شده اند. از سوی دیگر حسب ماده 36 قانون رفع موانع تولید، ناظر بر فعالیت های صندوق توسعه ملی، صراحتا اعلام شده سود و زیان ناشی از تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی صندوق توسعه ملی از پرداخت مالیات معاف است.

 

بنابراین به منظور زدودن ابهام از مفاد قانون نحوه محاسبه و اعمال تسعیر دارایی ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی، رفع تشتت در مرحله اجرای قانون و در راستای پیشگیری از توالی فاسد اقتصادی ناشی از استمرار رویه کنونی،این بانک متن طرح دو فوریتی استفساریه‌ای را ارائه کرده که کمیسیون اقتصاد هیات دولت در حال رسیدگی به آن است.