بانکداری ایرانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران گفت: تنها راه مدیریت بحران آب از جمله منابع آب زیرزمینی روی آوردن به مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز و مطالعه و اجرای پروژه‌های آبخیزداری است.
محمدعلی هادیان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به این که اجرای عملیات آبخیزداری به عنوان بهترین راه برای رفع بحران آب در استان بسیار حائز اهمیت است، اظهار کرد: بحران آب، دنیا را به این فکر انداخت که پروژه‌های بزرگ سدسازی را متوقف سازد و به پروژه‌های کوچک آبی مانند آبخیزداری روی آورد.
تنها راه مدیریت بحران آب روی آوردن به مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز است
وی با اشاره به این که غالب مصارف آبی از محل منابع آب‌های زیرزمینی است، تصریح کرد: تنها راه مدیریت بحران آب از جمله منابع آب زیرزمینی روی آوردن به مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز و مطالعه و اجرای پروژه‌های آبخیزداری است؛ از طرفی اجرای این پروژه‌ها با توجه به هدف حفاظت و صیانت خاک، حداقل تخریب محیطی را به دنبال دارد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران با بیان اینکه هیچ پدیده‌ی طبیعی، در صورت برخورد اصولی با آن، بلا محسوب نمی‌شود و در مدیریت سوانح طبیعی باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد، گفت: آبخیزداری به معنای دانش و فناوری تولید آب است؛ اگر بخواهیم تولید آب در دستور کار قرار بگیرد باید به این تخصص توجه کرد و به تکنیک‌های آن روی آورد.
هادیان افزود: در آبخیزداری باید ابتدا شرایط و ویژگی‌های حوزه‌های آبخیز را مورد مطالعه و تحقیق قرار داد و پس از تکمیل مطالعات، نسخه‌های مدیریتی در نظر گرفته شده را اجرایی کرد.
وی خاطرنشان کرد: اجرای پروژه‌های آبخیزداری به چند صورت مکانیکی (مانند بندهای بتنی مسلح مشبک تنه و سرشاخه‌گیر، بندهای سنگ و ملاتی، دیوارهای نگهدارنده، بندهای تثبیتی)، بیولوژیک (استفاده از انواع پوشش گیاهی)، بیومکانیکی (تلفیق عملیات مکانیکی و بیولوژیکی) و یا صرفاً مدیریتی (مانند قرق) صورت می‌گیرد و البته آیتم مدیریتی در تمامی انواع این پروژه‌ها اعمال می‌شود.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران افزود: احداث سازه‌های کنترل جریان مانند سدهای کوچک اصلاحی، سیل‌بندها، کانال‌های هدایت سیل و اجرای عملیات بیولوژیکی به جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه منابع آب و حفاظت از عرصه‌های طبیعی و مناطق مسکونی منجر می‌شود که با لحاظ کردن سطح ایمنی بر اساس ملاحظات اقتصادی، تمایلات جوامع محلی، اثرات زیست‌محیطی و عوامل دیگر انجام می‌شود.
هادیان تصریح کرد: اجرای عملیات بیومکانیکی که ترکیبی از این دو است، در قالب عملیاتی مانند تراس‌بندی با هدف کنترل روان آب در سرشاخه‌ها برای کنترل سیلاب‌هاست.
وی گفت: در مازندران از هر دو روش برای امر ذخیره‌سازی آب استفاده می‌شود و شواهد نشان می‌دهد پروژه‌های آبخیزداری موفق عمل کرده است. البته لازم است میزان موفقیت این پروژه‌ها به‌طور دقیق مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. به‌هرحال در هرجایی که پروژه‌های آبخیزداری اجرا شده، رضایت مردمی را در پی داشته است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران تصریح کرد: آب بندان‌ها را جز سازه‌های مکانیکی می‌توان در نظر گرفت که در آبخیزداری یکی از آیتم‌های مدیریت منابع آب‌های سطحی هستند؛ متأسفانه وقتی پوشش گیاهی فقیر است یا وجود ندارد، مجبور به استفاده از ادوات ساختمانی هستیم.
جلوگیری از ویرانگری سیل و مدیریت آبی ضروری است
هادیان با اشاره به اینکه عملیات آبخیزداری در سراسر استان در حال اجرایی شدن است، گفت: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با رویکرد جامع‌نگر، سعی در تبدیل این گونه تهدیدها به فرصت داشته و علاوه بر کنترل و مهار بخش اعظمی از سیل، تقویت و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی را دنبال می‌کند و در این راستا برای مقابله با خشکسالی و حفظ سرمایه در مقابل ویرانگری سیل باید سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه آبخیزداری راه مؤثری برای پیشگیری و درمان فرسایش خاک، مهار آب و حفاظت از جنگل‌ها در کشور به ویژه در مازندران است، گفت: نهادهای اجرایی با توجه به خسارت‌های متعدد ناشی از سیلاب‌ها، هرز روان‌آب‌ها و فرسایش خاک باید در اجرای این طرح بیش از پیش تلاش کنند.
به گزارش ایسنا، بنا به آمار موجود از منابع مختلف، سالانه فرسایش خاک در محدوده‌ی بین ۶ تا ۲۵ تن در هکتار اتفاق می‌افتد که این مسائل می‌تواند با اجرای عملیات آبخیزداری برطرف شود.
آبخیزداری (به انگلیسی: watershed management)، مطالعۀ ویژگی‌های یک حوضۀ آبخیز و فرایند بررسی و اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها با هدف توزیع پایدار منابع حوضۀ آبخیز و تضمین پایداری کارکردهای آن با توجه به تأثیری است که بر جوامع گیاهی و جانوری و انسانی آن حوضه دارد.
نظر شما
