ترویج مصرف گرایی و اسراف به مثابه سدی در مقابل توسعه کشور محسوب می شود و باید تلاش کرد تا این آفت خانمانسوز در بین خانواده ها به ارزش تبدیل نشود و ایران اسلامی در مسیر توسعه و پیشرفت پایدار قرار گیرد.
بانكداري ايراني ـ ترویج مصرف گرایی و اسراف به مثابه سدی در مقابل توسعه کشور محسوب می شود و باید تلاش کرد تا این آفت خانمانسوز در بین خانواده ها به ارزش تبدیل نشود و ایران اسلامی در مسیر توسعه و پیشرفت پایدار قرار گیرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع عظیم زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در رواق امام خمینی (ره) و صحن‌های اطراف حرم، به تبیین چرایی ، الزامات و راههای تحقق شعار سال 97 یعنی حمایت از کالای ایرانی پرداخت و در بخشی از سخنان خود به وجود برخی عیوب اساسی در سبک زندگی مردم از جمله «اسراف، مصرف‌گرایی، رفاه‌طلبی افراطی و اشرافی‌گری» و همچنین «مصرف جنس خارجی» که از موانع پیشرفت ملت ایران است ، اشاره داشت.
البته این موضوع در سال های گذشته نیز از سوی رهبر معظم انقلاب خطاب به ملت شریف ایران عنوان شده بود و ایشان نسبت به گسترش مصرف گرایی و تجمل گرایی در جامعه هشدار داده بود و آن را از اهداف کلان استعمار عنوان نمود.
مصرف و مصرف گرایی در هر جامعه ای متاثر از عوامل متعدد از جمله فرهنگ عمومی ، هنجارها و ارزش های حاکم است و از جنبه های منفی و ضد اقتصادی مصرف محسوب می شود که با تغییر در الگوی مصرف یک کشور و تمایل به تجملات ، زمینه ایجاد فقر را در جامعه فراهم می آورد.
امروزه انضباط اقتصادی و مالی یعنی مقابله با ریخت و پاش، زیاده روی و اسراف ، ریخت و پاش مالی و زیاده روی در خرج کردن و زیاده روی در مصرف ، برای رسیدن به یک اقتصاد پویا در هر کشوری بسیار حائز اهمیت است و باید تمامی مسئولان دستگاههای اجرایی و همچنین مردم در این زمینه تلاش بیشتری داشته باشند تا اقتصاد کشور در برابر ضربه های دشمنان از استقامت و استحکام بالایی برخوردار باشد.
به اعتقاد کارشناسان، مصرف گرایی و اسراف عامل تخریب رشد، توسعه و از بین رفتن منابع ملی است و اسراف نه تنها نیازهای فیزیکی را برطرف نمی سازد، بلکه تنها نیازهای کاذب افراد را که به تقلید از دیگران و تبلیغات، شرایط مادی یا تغییرات ساختار جامعه ایجاد شده برطرف می سازد.
یک جامعه شناس ، تولید ملی را اساس منافع ملی و رفاه اجتماعی دانست و گفت : رهبری از سال های گذشته نسبت به جنگ اقتصادی غرب علیه ایران اسلامی هشدار داده بود و در یک حلقه به هم پیوسته با ارائه شعارهایی که از مولفه های اقتصاد مقاومتی بوده سعی در مقاوم سازی پایه های اقتصادی کشور نمود.
مهرداد افسری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : متاسفانه در جامعه ایران پس از انقلاب به رغم ماهیت و جهت‌گیری معنوی انقلاب، به علل مختلف ارزش‌های مادی رواج یافت و ارزش‌های معنوی را تحت الشعاع خود قرار داد.
وی اظهار داشت : گسترش اسراف و تجمل گرایی در اقتصاد هر کشوری که ناشی از عدم برنامه ریزی صحیح در مصرف و نبود آموزش است می تواند بسیار خطرناک باشد و بنابراین با اصلاح الگوی مصرف در جامعه می توان در این زمینه به توفیقاتی دست یافت.
افسری گرایش به مصرف گرایی در طبقه اجتماعی افراد را یکی دیگر از عوامل مصرف گرایی برشمرد و گفت : افراد ثروتمند همیشه دنبال اشیای لوکس و گران هستند و حتی به علت پول زیاد همیشه تنوع طلب هستند و طبقه متوسط نیز که اغلب طبقات بالا را الگوی خود قرار می دهند، سعی دارند تا آنجا که ممکن است خود را با آنان مشابه سازی کنند و همین مسئله مصرف گرایی را در جامعه تشدید می کند.
این کارشناس افزود : اگر بتوانیم آگاهی و سطح فرهنگ عام را افزایش دهیم قادر خواهیم بود هم بهره وری تولید را افزایش داده و هم از مصرف گرایی جلوگیری کرده و لاجرم از اتلاف منابع ممانعت به عمل آورده و همین امر، منابع را به حد وفور برای گسترش ظرفیت های تولیدی در اختیار خواهد گذاشت.
وی یادآور شد : با ارائه آموزش های لازم به خانواده ها ، کاهش تبلیغات کالاهای مصرفی بویژه اجناس خارجی در رسانه ها و اطلاع رسانی همگانی به آحاد جامعه می توان تا حدودی به اصلاح الگوی مصرف دست یافت.
یک شهروند تنکابنی در غرب مازندران با هشدار نسبت به گسترش مصرف گرایی در خانواده ها ، گفت : متاسفانه در بسیاری از خانواده ها مصرف کردن به نوعی سبک زندگی محسوب می شود و این مسئله را به راحتی می توان در مجالس ترحیم و عروسی ، سفرها و رفت و آمد های فامیلی مشاهده نمود.
سید ابراهیم میربهاری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : کم‌شدن رفت‌وآمدهای خانوادگی و فامیلی، منحصرشدن معاشرت‌ها به صرف شام یا ناهار و نوع صحبت‌هایی که در این مدت ردوبدل می‌شود که اکثراً بر روی وسایل خانه، کیفیت و قیمت آن به جای احوال‌پرسی و جویاشدن از مشکلات و گرفتاری‌های یکدیگر و سعی در رفع آن، متمرکز است همگی از آثار و پیامدهای مصرف‌گرایی در میان خانواده‌هاست.
وی اظهار داشت : برخی خانواده ها برای بالا نگه داشتن حس برتری جویی خود حاضرند متحمل زیان های مالی زیادی شوند تا تحقیر مقام دیگران را از نزدیک مشاهده کنند.
به گفته این شهروند، دور دور کردن با خودرو های لوکس در خیابان ، خرید کردن از فروشگاههای بزرگ و استفاده از برندهای خارجی برای برخی خانواده ها از نان شب هم واجب تر شده و معلوم نیست تا کجا می خواهند پیش بروند.
میر بهاری تبلیغات کالاهای مصرفی در رسانه های داخلی و خارجی ، فضای مجازی و تبلیغات محیطی را در ایجاد مصرف گرایی در جامعه بی تاثیر ندانست و گفت : مقاومت کردن در برابر حجم بالای تبلیغات کالای مصرفی بسیار سخت شده و باید در این زمینه اقدامات بازدارنده ای صورت گیرد.
وی یادآور شد : شاید اصلاح سبک زندگی زمانبر باشد اما در آینده هم به نفع کشور و هم مردم خواهد بود.
توجه به اعتقادات اسلامی و معنویات در زندگی فردی ، تقویت روحیه قناعت ، آموزش روش مصرف ، احیای سبک زندگی اسلامی ، تبیین مضرات مصرف گرایی در رسانه ها ، برخورد های قانونی با مصرف گرایی در جامعه ، تشویق مردم به پس انداز و سرمایه گذاری و نظارت بر اجرای قوانین می تواند بخشی از راه کارهای مبارزه با مصرف گرایی باشد.
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نیاز به مصرف بیشتر و تغییر نوع زندگی مردم به سمت مصرف گرایی اقتصاد کشور را بیش از پیش وابسته می کند، اظهار داشت : مصرف زیاد کالا کشور را به سمت واردات سوق داده و افزایش واردات نیز وابستگی به اقتصاد کشورهای دیگر را دو چندان می کند.
سیامک هاشمی با بیان اینکه درآمد نفت نباید صرف واردات کالاهای مصرفی شود ، افزود : در شرایطی که کشور با مشکل بیکاری مواجه است تبلیغ کالاهای لوکس که همگی وارداتی بوده و لطمات فراوانی بر پیکره اقتصاد کشور وارد می سازد مصداق بارز مصرف گرایی و تجملگرایی است.
وی اظهار داشت : اگر ما فرهنگ مصرف گرایی را بر طبق فرمایشات رهبری در جامعه اصلاح کنیم و مصرفمان را در حد نیاز محدود کنیم جلوی بسیاری از ریخت و پاش هایی که هم اکنون صورت می گیرد گرفته خواهد شد.
این کارشناس ، جامعه را نیازمند معرفی الگوهای مصرفی مناسب دانست و افزود : معرفی الگوهای مصرف و تشویق آحاد مردم یکی از راه های مهم جهت دوری جامعه از مصرف گرایی و اسراف است.
یک پژوهشگر علوم دینی نیز به آثار مصرف گرایی و رواج آن در جامعه اشاره کرد و گفت : تبدیل ثروت و مصرف به ارزش ، نمایش ثروت ، نیازآفرینی ، شکاف طبقـاتی ، احـساس محرومیت ، فشار هنجاری ، جبران کسری درآمد از راههای نابهنجار ، مدگرایی و نیـاز بـه احترام و تأیید اجتماعی از آثار مصرف گرایی است.
مصطفی ناظریان با بیان اینکه مفهوم مصرف گرایی در ادبیات دینی با مفاهیم اسراف ، تبـذیر واتـراف اسـراف مطابقـت دارد ، افزود : اسلام با مصرف کردن مخالف نیست و مـسلمانان را بـه میانـه روی و اعتـدال درمصرف و کوشش برای تأمین وسایل زنـدگی در طـول سـال ترغیـب مـی کنـد بنابراین مصرف به خودی خود و در حد کفاف و بدون اسراف و تبذیر ممـدوح بوده و مورد تایید اسلام است.
وی اظهار داشت : گام نخـست در اصلاح الگوی مصرف ، اصلاح نوع نگرش و اندیشه جاری در جامعه و به ویـژه دولتمـردان است زیرا اصلاح الگوی مصرف و برنامه ریزی برای آن با رواج مـصرفگرایـی و مـصرف کالاها و خدمات گوناگون سازگار نیست.
به گفته این پژوهشگر ، گام بعدی نیز توجه به ارزش های دینی مانند قناعت و پرهیز از کنز و فرهنگسازی و الگو سازی بر اساس آموزههای اسلامی در جامعه و جلوگیری از اشـاعه ارزش های غیر دینی و اخلاقی مانند اسراف و تبذیر و برنامه ریـزی بـرای اجـرای صـحیح قوانین اسلام است.
یک کارشناس علوم تربیتی نیز دوران کودکی را بهترین سن اصلاح الگوی مصرف در خانواده ها دانست و گفت : سبک زندگی زیربنای اصلی در انواع روش های رفتار فردی و اجتماعی است و بر اساس روش زندگی نوع نگاه فرهنگی و اقتصادی تبیین و توجیه می شود.
سمانه سلیمان پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : والدین به عنوان اولین الگو های رفتار در خانواده ها الفبای سبک زندگی و روش مصرف را به فرزندان خود می آموزند و رفتار های والدین برای تعیین الگو های مصرف در پوشش ، تغذیه و حتی رفتار های فرهنگی تا پایان عمر همراه با فرزندان خواهد بود.
وی اظهار داشت : بعد از خانه ، مدرسه، مربیان و معلمان دومین الگو های رفتاری کودکان هستند که می توانند نقش بسیار مهمی در تبیین الگوی مصرف و سبک زندگی آینده سازان این کشور ایفا نمایند.
این کارشناس با بیان اینکه بدون همسویی و همپوشانی خانه و مدرسه هیچ گونه نتیجه مثبت و مطلوبی در این زمینه حاصل نخواهد شد ، افزود : صدا و سیما به عنوان سومین عامل در تبیین الگوی مصرف می تواند نقش مکمل برای خانواده و مدرسه داشته باشد.
به گفته وی ، وقتی که در یک سریال تلویزیونی وضعیت زندگی اشرافی و تجملی تبلیغ می شود دیگر نمی توان فرزندان جامعه را به ساده زیستی دعوت کرد به خصوص آن که در جامعه امروز ما در و دیوار های شهر و خیابان ها مملو از تبلیغات اقلام مختلف به خصوص تولیدات تشریفاتی و زینتی و اضافی است که همین مسئله افراد را به سوی الگوی مصرف کاذب سوق می دهد.
وی با اشاره به ابراز نگرانی رهبری در خصوص الگوی مصرف در جامعه ، یادآور شد : هشدار رهبر معظم انقلاب مختص به یک قشر و یا یک گروه خاصی نیست و بلکه کلیت جامعه ، نظام و تمام اقشار جامعه از خانواده، رسانه ها، آموزش و پرورش و سایر نهاد های متولی، مورد نظر و توجه ایشان هستند.
نظر شما
