ماجراهای ترامپ و برجام تمامی ندارد. او مدام مواضع مختلف و متناقضی درباره برجام اتخاذ می‌کند. حالا نیز قرار است در روز جمعه اعلام کند که بالاخره به برنامه جامع اقدام مشترک پایبند می‌ماند یا نمی‌ماند.
بانكداري ايراني - روزنامه ایران در گفت وگو با کارشناسان شرایط اقتصادی کشور را در صورت محقق شدن سناریوی خروج امریکا از برجام، را بررسی کرد و نوشت: ماجراهای ترامپ و برجام تمامی ندارد. او مدام مواضع مختلف و متناقضی درباره برجام اتخاذ می‌کند. حالا نیز قرار است در روز جمعه اعلام کند که بالاخره به برنامه جامع اقدام مشترک پایبند می‌ماند یا نمی‌ماند.
در ادامه این گفت وگو می خوانیم: «ایران» به همین بهانه پای گفت‌و‌گو با اقتصاددان‌ها و استادان دانشگاه نشسته و امیرتاش:خروج از برجام برای اقتصاد جهان هزینه دارد. عبدالرضا امیرتاش، اقتصاددان به «ایران» درباره اقدام احتمالی امریکا می‌گوید:«بعید می‌دانم که امریکا از برجام خارج شود. شاید احتمالش در حد 20 درصد باشد. در داخل امریکا هم برجام مدافعان سرسختی دارد و ترامپ در صورت خروج از برجام، صدمه بدی به خود امریکا زده است.»
او با تأکید بر بی‌تأثیر بودن خروج امریکا از برجام برای اقتصاد ایران ادامه می‌دهد:«اما در صورت خروج امریکا از برجام هم برای ما فاجعه‌ای نخواهد بود، وضعیت از آنچه الان هست، بدتر نخواهد شد. کشورهای اروپایی، روسیه و چین مشتاق هستند که برجام ادامه پیدا کند. بعد از برجام هم اتفاق عجیب وغریبی در کشور نیفتاده که بگوییم اگر نباشد، نابود می‌شویم. به فرض هم اگر ترامپ از برجام خارج می‌شود، اثر فوری و آنی برای ما نخواهد داشت. در مورد ارتباطی با بانک‌ها هم اوضاع از این نمی‌تواند بدتر شود. از طرفی در صورت خروج از برجام، حتی شاید راه ارتباط مثبت شود و اروپایی‌ها سعی کنند که این خلأها را پوشش دهند.»
امیرتاش البته ملاحظاتی درباره اثر امریکا بر اقتصاد جهان دارد و می‌گوید:«ایران کشور استراتژیکی است و شرایط الانش با شرایط پیش از برجام فرق می‌کند. برجام برای چین، روسیه و اروپا نیز به محملی برای موضع گیری‌ها و قدرت نمایی‌های بین‌المللی تبدیل شده است. اینکه ایران به مفاد برجام پایبند مانده، دلیل محکم و مثبتی است که اروپایی‌ها از امریکا پیروی نکنند.اقتصاد امریکا هم باید بگردد، درست است که امریکا اقتصاد برتر جهان است اما در مراوده با دنیا باید بتواند تعاملات بین‌المللی داشته باشد و به بدعهدی متهم نشود. اگر ترامپ بخواهد اعلام کند که به برجام پایبند نیست، شرایط مراودات بین‌المللی باید به قبل از برجام برگردد و این مسأله‌ای است که برای اقتصاد جهان هزینه خواهد داشت.»
قنبری: بوروکراسی زائد داخل بیش از اقدامات امریکا مخل رشد هستند
«مسئولان اعلام کرده‌اند که در مقابل هر حرکتی که امریکا انجام دهد، سناریوهای مختلفی دارند و همه تصمیمات و ابزارهایشان روی میز است. از طرفی دیگر، باید ببینیم که امریکا اگر خارج شود، اروپا چه کار می‌کند، چین و روسیه چه وضعیتی دارند. در شرایط فعلی چین سر ناسازگاری گذاشته و مواردی می‌بینیم که چین هم روی خوش زیادی به ایران نشان نمی‌دهد. مسیر جاده ابریشم را تغییر داده و در جریان آتش سوزی کشتی ایرانی مایه‌ای نگذاشته و به جرم پولشویی هم حساب های برخی ایرانیان را بسته است.» علی قنبری اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس چنین درباره اقدام احتمالی امریکا و تأثیرات آن برای ایران توضیح می‌دهد. او درباره روابط اقتصادی با اروپا و روسیه نیز می‌گوید:«در اروپا هم ممکن است حرف زیادی بزنند، ما اروپایی‌ها را از نزدیک خوب می‌شناسیم. اروپا در طول تاریخ نتوانسته در مقابل امریکا مقاومت کند، ولی اخیراً در دو سه مورد در مقابل ترامپ استقلال رأی نشان داده است. اما به طور کلی وقتی منافع غرب مطرح شود، اروپایی‌ها کم می‌آورند. الان مسئولان ما و کارشناسان وزارت خارجه و صنایع، باید شناخت کامل و کافی از تک تک کشورهای اروپایی داشته باشند. روسیه هم در طول تاریخ نشان داده که دنبال منافع خودش است. حتی اگر فردا امریکا از برجام خارج شود ولی به جایش به روسیه امتیاز دهد، مطمئن باشید که روسیه هم مراوداتش را با ایران کم می‌کند.»
این استاد دانشگاه معتقد است که اوضاع داخلی برای حمایت از تولید چندان مساعد نیست و بوروکراسی زائد بیشتر از خروج امریکا از برجام برای اقتصاد ایران هزینه دارد. او می‌گوید:« ما از هرچیزی بیشتر باید روی داشته‌های خودمان تکیه کنیم. اقتصاد مقاومتی مدتی است که حرف‌هایش زده می‌شود، ولی عمل نمی‌شود. وعده‌هایی را دولت می‌دهد ولی در عمل موانع ایجاد می‌کند. مثلاً الان وامی را به اسم وام روستایی مطرح کرده‌اند، من با روستایی‌های زیادی تماس گرفته ام. روستایی‌ها می‌گویند به ما اعلام کرده‌اند که سند روستایی را قبول می‌کنند ولی در عمل بهانه تراشی‌های زیادی می‌کنند.»
قنبری با انتقاد از شرایط سخت بانکی برای تولیدکنندگان ادامه می‌دهد:«از طرفی تولیدکنندگان باید تقویت شوند. مگر می‌شود ما چطور بدون تقویت تولیدکننده شعار بین‌المللی دهیم؟ باید از درون محکم کاری کنیم. تولیدکننده‌ای را می‌شناسم که برای وام گرفتن، بانک به او اعلام کرده است که باید 30 درصد از مبلغ کل تسهیلات را خودت بیاوری تا مطمئن شویم که توان بازپرداخت را داری. از طرف دیگر نرخ سود تسهیلات بالاست و در چنین شرایطی، قیمت تمام شده محصول هم بالا می‌رود و توان رقابت در بازار بین‌الملل که هیچ، با کالاهای خارجی در بازار داخلی هم از بین می‌رود. در شرایطی که تولیدکنندگان درگیر بوروکراسی و روزمرگی‌های بانک‌ها هستند، چطور می‌توانند خلاقیت و ابتکار داشته باشند و تولید داخل تقویت شود؟»
این اقتصاددان معتقد است که خروج امریکا از برجام در صحنه اقتصاد بین‌الملل به نفع ایران است و می‌گوید:«در نهایت، پیش‌بینی من این است که ترامپ از توافق بیرون نمی‌رود، چرا که بیرون رفتنش برگ برنده‌ای برای ایران است. در همین جلسه اخیر شورای امنیت کاملاً مشخص بود که امریکا منزوی است. به احتمال زیاد بیرون نمی‌رود، ولی مسائل مختلفی ایجاد و بهانه تراشی‌های زیادی می کند. ما هم آنقدر از امریکا ضربه خورده‌ایم که دیگر پوست‌مان کلفت شده است. از اینجا به بعد هم به خاطر مانع تراشی‌های اقتصادی امریکا سختی زیادی داریم ولی تحمل این سختی‌ها و اتکا به توان تولید داخل عاقبت دارد، طبیعی است که راه رسیدن به موفقیت از سنگلاخ‌ها می‌گذرد.»
موسایی: فقط امکان تشدید تحریم‌های امریکا وجود دارد
میثم موسایی، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران اعتقاد دارد که در صورت خروج امریکا از برجام، تنها تشدید تحریم‌های خود امریکا می‌تواند اثرات محدودی بر اقتصاد ایران داشته باشد. او در گفت‌و‌گو با «ایران» چنین توضیح می‌دهد:«من فکر می‌کنم که برجام به احتمال زیاد پایدار می‌ماند و ترامپ از این توافق خارج نمی‌شود چرا که هزینه بین‌المللی خروج از برجام، خیلی بیشتر از منفعت آن است. در اوضاع اقتصادی هم مشکلی ایجاد نمی‌شود. چرا که ما همین الان هم گرفتار تحریم‌های امریکا هستیم، تنها ممکن است که تحریم‌ها شدید شود.»
موسایی ادامه می‌دهد:«البته نمی‌توان گفت که کاملاً برای ما بی‌اثر است و کشورهای اروپایی کاملاً به ما متمایل هستند چرا که اقتصاد امریکا، اقتصادی بزرگ و حدود یک چهارم از کل اقتصاد جهان است. امریکا نفوذ گسترده‌ای بر اقتصاد جهان دارد و کشورهای اروپایی بشدت تحت تأثیر اقتصاد امریکا هستند. بنابراین نمی‌توانیم تحریم‌های امریکا را بی‌اثر بدانیم و قطعاً تأثیرات آن بستگی به نوع و شدت تحریم‌ها خواهد داشت.»
*منبع: روزنامه ایران؛1396،10،21
نظر شما
