کنفرانس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار تهران، در حالی برگزار شد که ایران با سدهای بسیاری در خارج کشور مانند ایلیسو، سلما، آتاتورک، کجکی و کمال‌خان و در داخل کشور نیز با صدها سد دیگر محاصره شده است.
روزنامه قانون در گزارشی، نوشت: کنفرانس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار تهران، در حالی برگزار شد که ایران با سدهای بسیاری در خارج کشور مانند ایلیسو، سلما، آتاتورک، کجکی و کمال‌خان و در داخل کشور نیز با صدها سد دیگر محاصره شده است.
در گزیده ای از این گزارش می خوانیم: سدهایی که بلای جان ایرانیان شده‌اند و هر روز شهرهای بیشتری در گرد و غبار ناشی از عواقب سدسازی دفن می‌شوند.
**ایلیسوی ترکیه
ایلیسو، سدی است که مخالفان بسیاری در جهان دارد. یکی از مخالفان آن، مردم ایران هستند. درصورت آبگیری این سد، حق‌آبه هورالعظیم از دجله و فرات قطع می‌شود؛ آن زمان تنها خوزستان با ریزگردها دست و پنجه نرم نمی‌کند بلکه تمامی شهرهای ایران، درگیر بحران ریزگرد می‌شوند. سد ایلیسو توسط مستشاران فنی از کشورهای آلمان، اتریش و سوییس، طراحی و تا یک مقطعی نیز توسط آن‌ها درحال ساخت بود. گنجایش این سد، بیش از 10 میلیارد مترمکعب است، یعنی درحدود سه برابر بیشتر از کرخه به‌عنوان بزرگ‌ترین سد ایران است.
ایلیسو در منطقه کردنشین «حسن‌کی» جانمایی و درحال ساخت است. آنجا یک منطقه باستانی ارزشمند به‌همراه ثبت یونسکو است. احزاب سبز در کشورهای آلمان، اتریش و سوییس نسبت به ساخت سد ایلیسو اعتراض‌های گسترده‌ای انجام داده‌اند. اعتراض احزاب سبز این کشورها به پروژه ایلیسو، موجب شد تا دولت‌های آلمان، اتریش و سوییس از این پروژه خارج شوند. اما باوجود خارج شدن این کشورها از پروژه ایلیسو، ترکیه همچنان قصد اجرای این پروژه را دارد و سد ایلیسو تاکنون متوقف نشده است. طبق برنامه‌ریزی‌ها این پروژه تا سه سال دیگر به اتمام می‌رسد. کارشناسان محیط زیست، بارها نسبت به پیامدهای احداث و آبگیری این سد به دولت ترکیه هشدار داده‌اند اما دولت ترکیه بدون توجه به این هشدارها باسرعت بیشتری این پروژه را ادامه می‌دهد.
سفیر ترکیه در کنفرانس مقابله با گردو غبار تهران در پاسخ به اعتراض دولت ایران و دیگر کشورهای همسایه نسبت به سدایلیسو گفت: «ترکیه از حق حاکمیتش بر سرچشمه‌های دجله و فرات و سدسازی بر آن‌ها نمی‌گذرد و منابعی همچون آب را با دیگر کشورها به اشتراک نمی‌گذارد».
**دولت ایران از ترکیه به لاهه شکایت کند
این استدلال دولت ترکیه با اعتراض و واکنش‌های بسیاری همراه بود. محمد درویش با اشاره به پویش مردمی نجات میانرودان گفت: «بیش از 120 هزار ایرانی، نامه‌ای را درخصوص توقف ساخت سد ایلیسو امضا کرده‌اند. با این نامه، دولت ایران می‌تواند از دولت ترکیه به دادگاه لاهه شکایت کند. چنین استدلال‌هایی موجب ناامنی و بحران در منطقه می‌شود».
**سد سلمای افغانستان
سد «سلما» روی هریرود افغانستان با اعتباری بیش از 200 میلیون دلار با همکاری هندی در بالادست هریرود در حال ساخت است. اما چرا احداث چنین سدی برای ایران مخرب است؟ بخش بزرگی از آب ایران در شرق کشور به‌ویژه خراسان‌رضوی از هریرود تامین می‌شود. در صورت بهره‌برداری از این سد، 73 درصد حقابه ایران از این رودخانه کاهش می‌یابد و شاهد بحران آبی در منطقه شرق کشور که درحال حاضر با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، خواهیم بود. علاوه‌بر ایران ، دولت ترکمنستان نیز با اجرای این پروژه به‌شدت مخالف است.
**امان از سدسازی‌های داخلی
داستان آب، مقدس‌ترین عنصر طبیعی در سرزمین چشمه‌ها و قنات‌ها که این روزها دل هر ایرانی را به درد می‌آورد،تنها به سدسازی همسایه‌هایش ختم نمی‌شود بلکه ایرانی‌ها نیز بدتر از همسایه‌ها بر خود روا دانسته‌اند. اما چه شده است ایرانیانی که آب را آنچنان مقدس می‌دانستند که میهن خویش را «آب و خاک» می‌نامیدند، این روزها اینچنین به‌جان اندک منابع آبی باقی‌مانده خود افتاده‌اند.
نتیجه مدیریت منابع آبی کشور درچند دهه اخیر، خشکی صدها تالاب، رودخانه و چندین دریاچه است. یکی از این دریاچه‌ها ، ارومیه است. ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه خاورمیانه و یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نمک در جهان است که خشک می‌شود.
**نبرد آب در ایران
نبود مدیریت اصولی در منابع آبی کشور تا جایی پیش رفته که یکپارچگی هویت ملی ایرانیان را نشانه رفته است. به‌گفته کارشناسان این حوزه، به‌زودی شاهد جنگ آب در ایران خواهیم بود. درحال حاضر به‌دلیل همین پروژه‌های انتقال آب، بسیاری از هموطنان کشورمان به‌جان یکدیگر افتاده‌اند. کشاورزان شرق اصفهان با بلدوزر به جان لوله انتقال آب از این استان به استان یزد افتاده و آن را شکسته‌اند. مردم چهارمحال‌وبختیاری نیز، به‌دلیل پروژه‌های انتقال آب بی‌شماری که از استان‌ها به اصفهان اجرا شده با اصفهانی‌ها به مشکل برخورده‌اند و به همین ترتیب، لرها، قمی‌ها، اصفهانی‌ها، کاشانی‌ها، یزدی‌ها، کرمانی‌ها، سیستانی‌ها و ترکمن‌ها به مشکل خورده‌اند.
**آب دیروز و امروز
آب در ایران باستان، جایگاه ویژه‌ای داشته تا جایی‌که آب نیز یک الهه داشته است؛ الهه‌ای به‌نام آناهیتا. به‌باور ایرانیان‌باستان الهه آب، فرشته نگهبان چشمه‌ها و باران و نماد باروری، عشق و دوستی بوده است. اما امروز آب، بی‌ارزش‌ترین عنصر طبیعت در نزد ایرانیان به‌شمار می‌رود؛ چراکه آن‌ها بدون هیچ دغدغه و نگرانی این مایه حیات را هدر می‌دهند و به عواقب آن فکر نمی‌کنند.
*منبع: روزنامه قانون، 1396.4.18
نظر شما
