شهردار تهران باید یک شخصیت شناخته‌شده ملی و مورد توجه باشد و نهایتا شهردار آینده تهران باید دارای برنامه عملی باشد.
روزنامه شهروند در گفت وگو با غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نوشت: شهردار تهران باید یک شخصیت شناخته‌شده ملی و مورد توجه باشد و نهایتا شهردار آینده تهران باید دارای برنامه عملی باشد.
در ادامه در گزیده ای از این گفت وگو می خوانیم: اگر شما تجربه مصاحبه با شخصیت‌های مختلف سیاسی را داشته باشید و بخواهید این تجربه را در مصاحبه با غلامحسین کرباسچی به کار بگیرید، تقریبا از مصاحبه با کرباسچی دست خالی بیرون می‌آیید. غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی را در دفتر کارش ملاقات کردیم تا تحلیل او را از آنچه در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته، هجمه این روزهای مخالفان علیه روحانی و انتخاب شهردار آینده تهران جویا شویم.
کرباسچی معتقد است که اصولگرایان در انتخابات شروعی خوب داشتند و در ادامه با اشتباهات عدیده روبه‌رو بودند و همین موضوع را یکی از دلایل پیروزی حسن روحانی عنوان کرد. آرامش و رسیدگی و حل مشکلات کشور نیز راه‌حل کرباسچی برای عبور دولت روحانی از هجمه این روزهای مخالفان است. شهردار اسبق تهران درباره ویژگی‌های شهردار آینده تهران هم نظرات خودش را با «شهروند» در میان گذاشت و سعی شد به بررسی گزینه‌های مطرح‌شده شهرداری تهران نیز پرداخته شود. مشروح این گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
**یکی از مباحثی که قبل از انتخابات در فضای سیاسی مطرح می‌شد، بحث حضور کاندیدای پوششی در کنار آقای روحانی در انتخابات بود. این بحث کاندیدای پوششی از کجا آمد؟ آیا از برنامه‌های جریان اصولگرایی اطلاعاتی موجود بود که بحث کاندیدای پوششی مطرح شد؟
از چند جهت این کار لازم بود. جهت نخست این‌که به‌نظر می‌آمد سناریوی جناح مقابل دولت این است که با تاکتیک تضعیف دولت مستقر، بیان نقاط ضعف و طرح مسائل سیاسی و ایدئولوژیک ارزشی که در مجموع گفتمان اصولگرایی را درگیر خود کرده است، وارد انتخابات شود. این وضعیت الزامی را به‌وجود می‌آورد که کسی در کنار آقای روحانی باشد که بتواند به لحاظ وقت و فضای حاکم بر مناظره‌ها از عملکرد دولت دفاع کند.
جهت دوم این بود که براساس سازوکار انتخابات در ایران باید پیش‌بینی هر اتفاقی تا روز رأی‌گیری می‌شد. براساس قوانین موجود نهادی به نام شورای نگهبان وجود دارد که می‌تواند تا آخرین لحظه درباره صلاحیت افراد اظهارنظر کند و این موضوع محدودیت هم ندارد. از سویی دیگر حوادث طبیعی هم همیشه ممکن است برای هر انسانی اتفاق بیفتد. به‌هرحال نمی‌شود در عرصه مهمی مانند انتخابات ریاست‌جمهوری که سرنوشت ٤سال کشور در آن رقم می‌خورد به این مسائل فکر نکرد.
**چرا آقای جهانگیری برای این کار انتخابات شد؟
چه کسی باید انتخاب می‌شد؟ افراد دیگری هم بودند. ظریف، نجفی، عارف یا افراد دیگر. این‌که در قدم نخست معاون اول دولت به‌عنوان رقیب انتخاباتی روحانی در رسانه‌ها مطرح شود، مخاطراتی را با خود به همراه داشت.
در سال ٩٢ هم یک بار آقای جهانگیری برای کاندیداتوری مطرح بود، اما با ورود آقای هاشمی به صحنه ورود نکرد. آن سال جمع‌بندی این بود که ایشان ورود نکند. اما این دور شرایط کمی فرق می‌کرد. بر سر این موضوع بحث زیاد بود. در جلسات متعددی صحبت شد که حتما کسی که می‌خواهد وارد این عرصه شود با هماهنگی آقای روحانی کاندیدا شود. آقای جهانگیری هم به سفارش خود آقای روحانی به صحنه آمد. جهانگیری تنها کسی در دولت بود که بر تمام کارنامه دولت در حوزه‌های مختلف تسلط داشت و همان‌طور که در مناظره‌های انتخاباتی هم دیدیم، جهانگیری نشان داد که انتخاب درستی بوده است. او هم بر کارنامه دولت برای دفاع از عملکردش تسلط داشت و هم می‌توانست از نظرات جریان اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا دفاع کند. از لحاظ موقعیتش در فضای سیاسی هم این اطمینان وجود داشت که می‌تواند از مراحل تشخیص صلاحیت به‌عنوان رجل سیاسی عبور کند و تایید شود. برای همین بهترین گزینه جهانگیری بود. مثلا اگر آقای ظریف انتخاب می‌شد امکان داشت نتواند در مسائل اقتصادی تسلط کامل داشته باشد.
** به مناظره‌ها اشاره کردید. آقای جهانگیری در مناظره‌ها شروعی طوفانی داشت. اما در مناظره دوم و سوم کمی متفاوت از مناظره نخست ظاهر شد. در مناظره دوم بیشتر به روخوانی متن‌هایی که از پیش تنظیم کرده بود، اکتفا کرد و در مناظره سوم هم ترجیح داد روحانی خود پاسخ منتقدانش را بدهد. آیا این به تعبیر من عقب‌نشینی برنامه‌ریزی‌شده بود؟
من نمی‌دانم عقب‌نشینی تعبیر درستی است یا نه. اما به هرحال آقای جهانگیری قرار بود برای دفاع از آقای روحانی و عملکرد دولت به صحنه بیاید. وقتی به‌عنوان کاندیدای حامی دولت به صحنه ورود می‌کند، لازمه‌اش هماهنگی با آقای روحانی است. درباره مناظره‌ها هم باید بگویم واقعیت این است که شرایط در مناظره به‌گونه‌ای است که دست خود طرف مناظره‌کننده نیست و بسته به شرایط باید تصمیم‌گیری کرد. گاهی باید تند شد و گاهی هم باید با نرمی پاسخ داد. آقای روحانی در مناظره نخست تلاش داشت مناظره آرام، منطقی و بدون تنش سپری شود، ولی متاسفانه از طرف رقبای ایشان هجمه‌ها علیه روحانی سنگین بود.به نظرم همین مسأله باعث شد آقای جهانگیری وجهه تهاجمی خود در انتخابات را نشان دهد و به قول شما طوفانی از آقای روحانی دفاع کرد. در مناظره دوم و سوم من فکر می‌کنم آقای روحانی با توجه به تحلیل مناظره نخست به این نتیجه رسید که نمی‌توان در مقابل حجم عظیم هجمه‌ها آرام و منطقی بود و فعال شد و در آن‌جا آقای جهانگیری به این نتیجه رسید که آقای روحانی می‌تواند در مقابل این هجمه‌ها از عملکرد دولت دفاع و آرام‌تر صحبت کند و فضا را به سمت آرامش هدایت کند.
**شیوه مناظره‌ها را چگونه دیدید؟
به نظرم این شیوه مناظره‌ها زیاد مفید نیست. در مناظره طرف‌های مناظره‌کننده باید از برنامه‌های خود برای اداره کشور بگویند و برنامه‌ها نقد شود. این مناظره‌ها بیشتر شبیه تست و حاضر جوابی و رو کم کنی بود. در وقت ٢ یا ٣دقیقه‌ای نمی‌توان برنامه‌های اقتصادی را طرح یا نقد کرد و می‌دیدیم طرف‌های مناظره خود را مقید به نقد برنامه‌ها نمی‌دانستند و در وقتی که برای نقد برنامه‌های همدیگر داشتند به موضوعات خود یا بعضا اتهام‌زنی علیه سایر کاندیداها می‌پرداختند.
**به رقیب آقای روحانی اشاره کردید. در همان زمان انتخابات شما در رابطه با عملکرد آقای قالیباف گفتید که او درحال دست‌وپا زدن است. چرا آقای قالیباف باید به این شکل در انتخابات ورود کند؟ تحلیل شما از رفتار انتخاباتی ایشان چیست؟
خیلی پیش از آن در مصاحبه‌ای گفتم که من خیلی بعید می‌دانم کسی که ٢دوره سابقه حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را داشته و موفق هم نبوده بتواند برای بار سوم خودش را در افکار عمومی مطرح کند. برخلاف تحلیل من این اتفاق افتاد.
**تحلیل شما چه بود؟
من فکر می‌کردم کسی مثل آقای قالیباف با توجه به مشورت با نیروهایی که در کنار ایشان چه در رسانه مطبوعاتی وابسته به شهرداری و سایر رسانه‌ها و نیروهای سیاسی حضور داشتند به انتخابات ورود نکند.
**به عملکرد اصولگرایان در انتخابات گذشته بپردازیم. این طیف سال ٩٢ با ٤ کاندیدا وارد صحنه رقابت شد که با توجه به عدم اتحاد در آن انتخابات شکست خوردند. در انتخابات امسال اما از ماه‌ها قبل تحت تشکلی به نام جمنا به عرصه انتخابات وارد شدند و تلاش کردند با اتحاد بیشتری نسبت به گذشته در انتخابات حاضر شوند. رفتار انتخاباتی اصولگرایان در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری را چگونه تحلیل می‌کنید؟
به‌نظرم جریان اصولگرایی پیشرفت داشته است. تفاوت رفتار آنها در سال ٩٢ با سال ٩٦ قطعا بیانگر یک بهبود در فعالیت سیاسی این طیف است. در‌سال ٩٢ این طیف با ٤ نماینده جدا از هم به صحنه رقابت آمد و آرای آنها تفکیک شد و اگر آرای این طیف در سال ٩٢ را جمع بزنید تقریبا با میزان آرای آقای رئیسی در این انتخابات برابری می‌کند. این‌که در فعالیت سیاسی بتوان بر خرده گرایش‌های سیاسی فایق شد و یک طیف را زیر یک پرچم جمع کرد، اتفاق مبارکی ست و کسانی که فعالیت سیاسی می‌کنند، می‌دانند که تا چه میزان این کار سخت است.
نکته دیگر این‌که به افرادی که سابقه فعالیت سیاسی و اجرایی داشتند بگوییم به نفع کسی که هیچ سابقه سیاسی نداشته و از طرفی به‌عنوان یک رجل اجرایی به اندازه آنها مطرح نبوده، کنار بروند، بسیار سخت‌تر است. جناح اصولگرا در این کار موفق بود. البته در راه رسیدن به این اتحاد از همه چیز اعم از اعتقادات مذهبی جامعه، از شخصیت‌های مختلف، از نهاد‌های مذهبی و اعتقادی که برای مردم مطرح است و مردم توقع دارند دخالت‌شان پدرانه باشد، مایه گذاشتند، ولی به هرحال کار بهبودیافته‌ای نسبت به سال٩٢ انجام دادند. ولی اشتباهی که به نظر من این جریان انجام داد و مورد نقد است این بود که در ارایه برنامه در مقابل دولت و جریان حامی دولت ضعیف عمل کرد.
**فردی با چنین سابقه‌ای در بین اصولگرایان موجود است؟
بله! به‌نظرم شخصیتی مانند آقای فتاح که یک وقت قرار بود به‌عنوان کاندیدا مطرح شود، می‌توانست موفق‌تر ظاهر شود. شخصی که با دولت حاشیه‌ای نداشته و در کار اجرایی نسبتا موفق بود و سابقه عضویت در سپاه و نهاد‌های انقلابی داشته و اکنون در کمیته امداد بی‌طرفانه به محرومان خدمت می‌کند و در همان کمیته امداد با اظهارنظرهایش درباره انتخابات بی‌طرفی سیاسی خود را در مصاحبه‌ای نشان داد.
**به بحث نقد شما به عملکرد اصولگرایان برگردیم. چه نقد دیگری به عملکرد جریان اصولگرایی در انتخابات گذشته وارد است؟
یک نقد دیگر این بود که باید کاندیدای نهایی این جریان منصفانه به نقد عملکرد دولت می‌پرداخت. آقای روحانی هم در مناظره‌ها چند بار به این مسأله اشاره کرد که به نظر من این رویکرد آقای روحانی بسیار مهم و استراتژیک در شکست‌دادن رقیب بود. آقای روحانی در مناظره گفت که بالاخره این دولت یک‌سری موفقیت‌ها در ابعاد مختلف داشته، چرا به این مسائل اشاره نمی‌کنید؟ همه این موفقیت‌ها توسط رقیب نفی شد و یک چهره سیاه کامل از دولت ارایه کردند. این موضوع جدای از نظر حامیان دولت در بدنه اجتماعی هم جا نمی‌افتاد.
روستاییان اثرات عملکردی دولت را در بخش کشاورزی و سایر حوزه‌های روستایی می‌بینند. شهر‌های کوچک خدمات این دولت را می‌بینند. کنترل تورم، سیاست خارجی، کاهش رکود و مسائلی از این دست را نمی‌توان کتمان کرد. به‌طور مثال هرچقدر هم بخواهند در بحث سیاست خارجی به دولت خرده بگیرند، نمی‌توان این را کتمان کرد که دیپلماسی فعال و بهبود روابط با دنیا تاثیر داشته است.
مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی و نحوه مواجهه با این قدرت‌ها افتخارآمیز است و رکورد و شیوه این مذاکرات در تاریخ ماندگار شد. من فکر می‌کنم اگر اصولگرایان در این دور می‌آمدند و می‌گفتند دولت موفقیت‌هایی داشته، ولی به‌نظر ما این کار‌ها برای کارنامه یک دولت کافی نیست، ما به دنبال این هستیم که این خدمات باشد و درواقع کار‌ها ادامه پیدا کند، ولی برنامه‌های بیشتری برای خدمت به جامعه داریم و برنامه‌های خود را تشریح می‌کردند، موفق‌تر بودند. اگر اصولگرایان به وجدان عمومی احترام می‌گذاشتند و به جای نفی به نقد برنامه‌های دولت می‌پرداختند، موفقیت‌شان بیش از این بود.
** به بحث هجمه‌ها علیه آقای روحانی اشاره کردید. این روزها هجمه‌ها علیه دولت افزایش یافته و دیدیم که حتی از تریبون نماز عید فطر هم این هجمه‌ها ادامه داشت. با توجه به این هجمه‌ها، هم اکنون آقای روحانی در چه وضعیتی به سر می‌برند؟
دو نظر درباره این هجمه‌ها و نحوه برخورد با آنها وجود دارد. تحلیل نخست این است که با توجه به این‌که رقیب آقای روحانی هنوز در همان فضای انتخابات و صحبت‌هایی که مطرح می‌کردند باقی مانده و همان صحبت‌ها و اتهامات و انتقادات از تریبون‌های مختلف مطرح می‌شود، باید اکنون، هم حالت تدافعی داشت و هم در جای مناسب با تهاجم مقابله شود.
تحلیل دوم که به‌نظر من درست‌تر است این‌که هم‌اکنون که دولت رأی آورده است، نیازی به پاسخگویی و رودررویی مستقیم نیست. دولت اگر عملکرد مثبت خودش را تبیین کند و آن را پیش ببرد و کشور را به نحو احسن اداره کند و بحران‌های مختلف پیش‌رو در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی را مدیریت کند، بهترین پاسخ را به این هجمه‌ها و تهمت‌ها داده است و خودبه‌خود مردم در عمل متوجه می‌شوند که بحث‌هایی که درباره ناکارآمدی دولت مطرح‌شده واقعیت ندارد. من فکر می‌کنم دولت مستقر باید تلاش کند تا یک کارنامه اجرایی با کمترین عیب‌ونقص از خودش باقی بگذارد. این بزرگترین پاسخ تبلیغاتی به همه هجمه‌های خلاف واقع رقبا نیز خواهد بود.
**انتقادات این روزها به آقای روحانی را چگونه می‌بینید؟
به‌هرحال جریانی که مدت‌ها برای شکست آقای روحانی برنامه‌ریزی و از همه ظرفیت خودش برای رسیدن به هدفش استفاده کرده و تریبون‌های مختلف را هم در اختیار دارد طبیعی است که نقد‌های خودش را ادامه دهد و حتی شدید‌تر کند، حتی برخی از چهره‌های این جریان که کمی هم از انصاف دور هستند، گفته‌اند که دولت با هر کلکی که می‌توانست خود را پیروز انتخابات کرد. این توهین به مردم و رأی مردم است که آنها را فریب‌خورده بدانیم. اما به‌نظرم دولت مستقر نباید این هجمه‌ها را جدی بگیرد و طبیعی است بعد از هر شکست حداقل این تهاجم‌های لفظی و خشونت‌آمیز ادامه پیدا کند. من معتقدم باید آقای روحانی در این مقطع خود و همه نیروهایش را برای حل مشکلات کشور بسیج کند و این بهترین و کوبنده‌ترین پاسخ به این هجمه‌ها و تقویت جریان اعتدال و اصلاحات خواهد بود.
** آقای کرباسچی، در بخش آخر این گفت‌وگو از انتخابات ریاست‌جمهوری فاصله بگیریم و به انتخابات شورای شهر بپردازیم. در تهران هر ٢١نفر لیست اصلاح‌طلبان وارد شورای شهر شدند و الان چالش اساسی منتخبان انتخاب شهردار است. پیش از ورود به بحث انتخاب شهردار یک سوال تازه از شما بپرسم. گفته می‌شود که شما از حامیان بازنگری در قانون شوراها و انتخاب شهردار با رأی مستقیم مردم هستید. درست است؟
بله! من زمان آقای هاشمی هم طرفدار انتخاب شهردار توسط رأی مستقیم مردم بودم. اما بعد در مجلس و دولت با این طرح مخالفت شد و این طرح تاکنون تصویب نشده است. اما اگر این موضوع دنبال شود و شهردار با رأی مستقیم شهروندان انتخاب شود، می‌تواند برای شهر بسیار مثبت باشد. این بحث مفصلی است که باید در مصاحبه‌ای جدا به آن پرداخت.
** در گمانه‌زنی‌ها ٥گزینه جدی برای شهرداری تهران در رسانه‌ها مطرح شده است. آقایان نجفی، مرعشی و هاشمی نزدیک به کارگزاران و آقایان بی‌طرف و حجتی نزدیک به حزب اتحاد هستند. به‌نظر می‌رسد یک رقابت حزبی برای تصدی شهرداری تهران شکل گرفته است. قبول دارید؟
این ٥گزینه به صورت رسمی مطرح نشده‌اند و بیشتر گمانه‌زنی است، اما طبیعی است که همه احزاب و گروه‌ها نیروهای توانمند خود را برای اداره شهر به شورای شهر معرفی و پیشنهاد کنند و انتخاب به عهده شورای است. من برداشتم از ترکیب منتخبان شورای شهر این است که ممکن این افراد گرایشات حزبی داشته باشند، اما بعید می‌دانم که فقط با گرایش حزبی به یک‌نفر برای تصدی این پست رأی دهند.
برداشتم این است اگر روند طبیعی این انتخابات طی شود و جوسازی‌های سیاسی و حاشیه‌های آن گرفته شود و کسانی به‌عنوان کاندیدا برای تصدی این پست مطرح شوند و برنامه‌های خود را ارایه کنند. به‌نظرم رأی شورای شهر آینده به شهردار حزبی نخواهد بود و براساس برنامه خواهد بود. اگر این اتفاق بیفتد دیگر اختلاف‌نظرها، دعوای حزبی نخواهد بود و برنامه‌ها هستند که صحبت خواهند کرد.
** آیا این رقابت بین احزاب اتحاد و کارگزاران برای تصدی شهرداری تهران وجود دارد؟
احزاب این حق را دارند که هم نظرات‌شان را راجع به مسائل شهری بدهند و هم براساس آنها برنامه‌ریزی و گزینه مطرح کنند. طبیعتا با توجه به فعالیت احزابی که شما نام بردید و حضوری که در صحنه سیاسی کشور دارند، صدای‌شان بیشتر شنیده می‌شود.
**به‌عنوان شهردار اسبق تهران، شما از بین گزینه‌های مطرح برای تصدی شهرداری تهران کدام گزینه را به ویژگی‌های شهردار خوب نزدیک‌تر می‌دانید؟
در این موضوع من نمی‌توانم نظر دهم، اما می‌توانم ویژگی‌های شهردار آینده تهران را از نظر خودم بگویم. شهردار آینده تهران باید انگیزه داشته باشد، یعنی نخواهیم کسی را وادار کنیم که این مسئولیت را قبول کند، درحالی که برای آن انگیزه‌ای ندارد. دوم این‌که حداقل اطلاعاتی از وضع شهر و تجربه کار در شهرداری داشته باشد. سوم این است که شهردار تهران باید یک شخصیت شناخته‌شده ملی و مورد توجه باشد و نهایتا شهردار آینده تهران باید دارای برنامه عملی باشد. به نظرم مهمتر از همه موارد این است که چالش‌های پیش‌روی شهرداری تهران را بشناسد و برای آنها راه‌حل عملی ارایه کند.
یکی از مهمترین چالش‌ها، برنامه‌ریزی شهرداری و شورای شهر آینده برای استفاده از منابع شهرداری برای خدمت به شهر و شهروند است. در قانون شهرداری‌ها تقریبا ٤٠آیتم برای منابع شهرداری‌ها درنظر گرفته شده است که به‌نظرم شهردار آینده تهران باید روی منبع مالی شهرداری کار کند. در بین این آیتم‌ها خیلی از موارد است که اگر روی آن بتوان برنامه‌ریزی کرد، بیشتر از عوارض ساخت‌وساز درآمدزا باشد و به داد هزینه‌های شهر برسد. شهردار آینده باید بتواند استفاده بهتری از منابع درآمدی شهر کند. نمی‌توان بودجه نفتی کشور را که باید در اقصی نقاط کشور هزینه شود، معطوف به تهران کرد. بنابراین شهردار آینده باید بتواند برنامه‌ریزی بهتری برای استفاده از منابع شهرداری داشته باشد. چالش دومی که شهر تهران با آن مواجهه است بحث ترافیک وحمل‌ونقل است. شهردار تهران چالشی جدی با مترو در تهران خواهد داشت.
** با توجه به ویژگی‌ها و چالش‌هایی که برای شهردار آینده نام بردید، به‌نظر می‌رسد شما با محسن هاشمی به‌عنوان یک گزینه جدی بیش از سایر گزینه‌ها موافق هستید. اما شورای شهر در زمینه خروج هاشمی از شورا و انتخابش به‌عنوان شهردار تهران موافق نیست و در این زمینه تعهد‌های اخلاقی هم قرار دادند.
نظر شخصی مهم نیست. تصمیم‌گیر نهایی شوراست. هرکسی که شورا به آن رسید مهم است، چه محسن هاشمی باشد چه حسین مرعشی و محمد علی نجفی و یا محمود حجتی. ملاک تشخیص و رای اعضای شورای شهر تهران است.
درعین حال به‌نظرم شورا کمی سختگیرانه به موضوع خروج یک نفر از اعضا برای تصدی شهرداری نگاه می‌کند. به‌هرحال زمانی که همه اعضای شورای شهر از یک طیف سیاسی هستند، طبیعی است که خروج یک نفر از اعضا مشکل خاصی را به وجود نمی‌آورد. ضمن این‌که نفر نخست علی‌البدل هم نماینده یک طیف و یک جریان فکری است که در این شهر زندگی می‌کنند ولو در اقلیت. چه ایرادی دارد نماینده آنها هم در شورا حضور داشته باشد. مگر دموکراسی حاکمیت اکثریت نیست با حفظ حقوق اقلیت؟ ایجاد محیطی تک‌صدا و انحصاری برای شورایی که به همه شهروندان می‌اندیشد، با اعتدال و اصلاح چندان سازگارنیست. ولی به هرحال تصمیم نهایی با شورای شهر خواهد بود و ان‌شاءالله بهترین تصمیم را خواهند گرفت، همه هم به آن احترام خواهیم گذاشت.
*منبع: روزنامه شهروند، 1396.4.17
نظر شما
