رای‌های امیدوار دور از خانه

بانكداري ايراني -  روزنامه ابتکار در گزارشی با بررسی تاثیرپذیری ایرانیان خارج از کشور و انتخابات از یکدیگر نوشت: تاثیرپذیری ایرانیان خارج از کشور و انتخابات از یکدیگر بررسی شد نوشت: با نزدیک تر شدن به موعد دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در ایران، آنچه باید در کنار میزان مشارکت داخلی در حق تعیین سرنوشت مورد توجه قرار بگیرد، میزان مشارکت و نحوه برگزاری انتخابات برای ایرانیان خارج از کشور است.

در ادامه گزارش می خوانیم: توجه به ظرفیت گسترده علمی، فرهنگی و اقتصادی ایرانیان مقیم خارج و تاکید همیشگی مسئولان کشور بر استفاده و بهره برداری از این امکان بالقوه، حاکی از آن است که آرا و دیدگاه های هموطنان خارج از کشور به طور حتم نقش قابل ملاحظه ای را در تغییر و بهبود شرایط ایفا می کند، چرا که علاوه بر نیاز کشور به توانمندی های این گروه از هموطنان، رابطه متقابلی نیز در خصوص اقدامات دولت برای سهولت آمد و شد و آماده سازی بستر مناسب برای همکاری های آنها با داخل کشور مشاهده می شود.

در همین راستا حسن روحانی رییس جمهوری یازدهم و یکی از جدی ترین نامزدهای انتخابات پیش رو، در گفت و گوی خود با ایرانیان خارج از کشور که از شبکه جهانی جام و جم پخش شد، با تاکید بر اینکه ایرانیان خارج از کشور یک سرمایه بزرگ محسوب می شوند و باید از آنها به بهترین وجه برای عزت و پیشرفت کشور بهره برداری کرد، گفت: امروزه وضع نمایندگی های کشور بهتر از دوره های قبل است و در مجموع فضای بهتری میان هموطنان مقیم خارج و نمایندگی های خارج از کشور برقرار است. وی همچنین با اشاره به روند مهاجرت معکوس تعدادی از نخبگان و تحصیل کردگان ایرانی، تصریح کرد: در سال گذشته حدود 500 نفر از نخبگان و تحصیل‌کرده‌های رده بالا به ایران بازگشتند. این بدان معناست که امروز شرایط برای فعالیت ایرانیان مهیا شده است و در این زمینه امیدواریم شرایط روز به روز بهتر شود.

**رایزنی های ظریف برای برگزاری انتخابات در کانادا

از سوی دیگر، با توجه به اعلام حسن قشقاوی معاون کنسولی و ایرانیان مقیم خارج وزارت خارجه مبنی بر دایر بودن صندوق های رای گیری در 103 کشور به جز کانادا، روز گذشته محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان طی تماسی تلفنی با کریستینا فریلند وزیر خارجه کانادا، خواهان فراهم شدن زمینه حضور ایرانیان مقیم کانادا در انتخابات شد و گفت که ایرانیان مقیم خارج نیز به شدت علاقمندند در تعیین آینده کشورشان مشارکت داشته باشند.

همتای کانادایی ظریف نیز با توجه به حضور یک هیات کانادایی برای مذاکره با مقامات وزارت خارجه در خصوص برگزاری انتخابات در این کشور، اظهار داشت که دولت کانادا به اهمیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در کانادا برای ایرانیان مقیم واقف است؛ اما در شرایط فعلی و نبود روابط سیاسی و عدم فعالیت اماکن دیپلماتیک ایران در کانادا و مقررات داخلی پیرامون برگزاری انتخابات شهروندان دیگر کشورها، لازم است چند مورد فنی بررسی و برطرف شود.

ظریف همچنین روز گذشته در جمع همایش جامعه جراحان ایران در مورد اهمیت انتخابات برای آینده کشور با بیان اینکه رئیس جمهوری جدید آمریکا اعلام می کند که ما در توافق هسته‌ای با ایران نتوانستیم به هیچ یک از خواسته های خودمان برسیم و کشورهای منطقه اعلام می کنند بخاطر برجام نمی‌توانیم با ایران رقابت کنیم، تصریح کرد: نیاییم در تبلیغات کوته نظرانه سیاسی خود برای برخی منافعی که چند روزی بیشتر دوام نخواهد داشت عزت مردم را زیر سوال ببریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین با تاکید بر اینکه به طور حتم فشارهایی که در هشت سال بر معیشت مردم وارد شد در مدت یک سال و چهار ماه که از پایان تحریم ها می گذرد، قابل جبران نیست، گفت: این مردم بزرگ که سال ها فشار را تحمل کردند به طور حتم در طول این یک سال می توانند افق بهتری را ببینند به این شرط که امید مردم را تقویت کنیم و بتوانیم آنان را به آینده امیدوار کنیم. پس عزت و امید مردم را نشکنید و حیثیت آنان را زیر سوال نبرید. مردم محوری شعار نیست، سیاست است، این سیاست وقتی به حوزه روابط خارجی می رسد به معنای این است که شما خودتان را فدای آینده مردم کنید نه مردم را فدای آینده سیاسی خودتان کنید.

**ایرانیان خارج از کشور چه می گویند؟

در همین زمینه توجه به دیدگاه های هموطنان مقیم خارج، می تواند دیدگاه خوبی را از رویکرد آنها در انتخابات پیش رو ترسیم کند. گلرخ که در اتریش دانشجو است، درباره این که چند صندوق در کدام شهرهای این کشور آرای ایرانیان مقیم اتریش را اخذ می‌کند، نمی‌داند، اما اطلاع دارد که در سفارت ایران در وین، پایتخت اتریش، صندوق رای وجود دارد و خودش هم می‌خواهد رای بدهد. وی به «ابتکار» می‌گوید: هر چند در اتریش دانشجو هستم و قصد اقامت هم دارم، اما نمی‌توانم به سرنوشت ایران بی‌تفاوت باشم. بعضی از ایرانیانی که این جا پناهنده شده‌اند، به من می‌گویند چرا پناهنده نمی‌شوی تا مسیر اقامتت کوتاه‌تر و آسان‌تر باشد، اما پاسخ من این است که می‌خواهم به ایران رفت و آمد کنم، می‌خواهم رای بدهم و نمی‌توانم در این باره بی‌تفاوت باشم. گلرخ ادامه می‌دهد: ایرانی‌های اتریش سه دسته‌اند؛ بخشی بی‌تفاوتند، بخشی مخالف رای دادن هستند و تلاش می‌کنند دیگران را هم منصرف کنند و بخشی هم هستند که مایلند رای بدهند. دو دسته اول نسبت به وضعیت ایران ناامیدند، نظام را قبول ندارند و یا رشته‌های پیوندشان با ایران را تا حد امکان بریده‌اند.

وی یادآور می‌شود: من فکر می‌کنم اگر وضع ایران از نظر دیپلماسی، گفت‌وگو با جهان، افزایش ارتباط با دنیا و کاهش ایران‌هراسی بهتر شود، زندگی برای ایرانیان خارج از کشور هم بهتر خواهد شد. این موضوع از نظر روانی هم تاثیر دارد. گاهی وقتی با اروپایی‌ها حرف می‌زنی و مثلا از رفتار یا معلوماتت خوششان می‌آید و می‌پرسند کجایی هستی، اگر بدانند ایرانی هستی، چیزی در حس و حال و رفتارشان فرق می‌کند. آن وقت باید کلی تلاش کنی تا ثابت کنی تصوری که از ایران و ایرانی در ذهن آن‌ها نقش بسته، اشتباه است. دلیل اصلی این تصور این نیست که آن‌ها ما را نمی‌شناسند، دلیلش این است که اشتباه می‌شناسند و بخش مهمی از این ماجرا به دلیل سیاست خارجی ایران است. موضوعی که با حضور رئیس‌جمهوری معتدل می‌تواند بهتر باشد تا چهره‌ای تندرو با ادبیات تخاصمی.

این دانشجوی مقیم اتریش همچنین به تاثیر اقتصاد ایران بر زندگی ایرانیان خارج‌نشین نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: ثبات و حتی کاهش فاصله قیمت ارز و ریال هم در زندگی ما تاثیرگذار است و سیاست اقتصادی درست در ایران می‌تواند بر زندگی ما هم اثر بگذارد.

**تعداد کمی به رای غیر از روحانی فکر می کنند

علی هم در مونیخ آلمان دانشجو است. وی در این رابطه می‌گوید: طبق اطلاعی که دارم انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در آلمان همزمان با ایران در 4 شهر برلین، مونیخ، هامبورگ و فرانکفورت که جمهوری اسلامی در آن‌ها نمایندگی رسمی دارد به اضافه شهر بن در ساختمان سابق سفارت ایران از ساعت 8 صبح تا 18 برگزار می‌شود. علی اضافه می‌کند: داشتن برآورد دقیق از فضای انتخاباتی در بین ایرانیان خارج کمی سخت است، چون اولا یکی از راه‌های ارتباطی با دوستان و نزدیکان فیسبوک بود که الان به اندازه سابق رونق ندارد و اینستاگرام و تلگرام که جایگزینش شده‌اند نیز از نظر اینکه بستر مباحثات سیاسی باشند، آن کارآیی را ندارند. با این حال به طور کلی فضا کمی سرد به نظر می‌رسد. طبق معمول همیشه افرادی هستند که با رای دادن مخالفند، ولی موافقان رای دادن را بسیار بیشتر می‌بینم. نکته عجیب اینکه مخالفان کم‌تعداد، بیشتر در مورد انتخابات می‌نویسند و افرادی که موافق رای دادن هستند، نوعی کرختی دارند. شاید فکر می‌کنند حرف‌ها تکراری شده یا صرف رای دادن برای انجام وظیفه کافی است. این دانشجوی ایرانی ساکن آلمان اضافه می‌کند: تعداد خیلی کمی از کسانی که موافق رای دادن هستند، به رای دادن به کسی غیر از روحانی فکر می‌کنند؛ حداقل من در اطرافیانم چنین شخصی را سراغ ندارم.

وی همچنین تاکید می‌کند: تقریبا برای همه بدیهی است که رای آوردن روحانی برای خارج‌نشین‌ها بهتر است؛ مخصوصا از نظر وجهه بین‌المللی ایران و اینکه وقتی اسم کشورمان را جایی می‌گوییم شرمسار نباشیم و همینطور از نظر میزان اعتبار پاسپورت ایرانی که ما اهمیتش رو بیشتر لمس می‌کنیم. اما اصلا فکر نمی‌کنم که این دلیل اصلی رای دادن خارج‌نشین‌ها به روحانی باشد. ما هم دغدغه اصلی‌مان رفع مشکلات مردم داخل ایران و بهبود وضع کشورمان و مردمی هست که هنوز همان قدر خودمان را جزوشان می‌دانیم که وقتی که ایران بودیم.

بهزاد نیز که در کانادا زندگی می‌کند، می‌گوید با توجه به قطع رابطه ایران و کانادا فعلا امکان رای دادن برای ایرانیان کانادا فراهم نیست، اما گویا دو طرف در حال تلاش برای حل این مشکل هستند و امیدوارم راهی پیدا کنند. وی می‌گوید که گویا در آمریکا شرایط رای دادن و برای ایرانیان فراهم شده است و اگر در کانادا این امکان فراهم نشد، سعی می‌کند حتی برای دو روز هم که شده به آمریکا سفر کند و رای بدهد. بهزاد با خنده می‌گوید: برخی دوستانم قرار گذاشته‌اند که دسته‌جمعی به چنین سفری بروند که هم فال باشد، هم تماشا!

**الان می توانیم به روحانی و ظریف افتخار کنیم

سحر نیز که در سوئد زندگی می‌کند، می‌گوید: در هر دوره انتخابات در سفارت ایران در استکهلم صندوق رای وجود دارد. سال 88 در گوتنبرگ نیز یک صندوق وجود داشت، اما در سال 92 با وجود پیگیری‌هایمان صندوق به گوتنبرگ نیامد. امسال بعد از پیگیری‌های فراوان قرار شده است که از 8 صبح تا 12 ظهر روز انتخابات در مالمو و از ظهر به بعد نیز در گوتنبرگ صندوق رای بگذارند. وی می‌افزاید: ایرانی‌های سوئد دو قشر هستند. یکی نسل جدیدتری هستند که در سال‌های اخیر و اغلب دانشجویی آمده‌اند و الان مانده‌اند و سر کار می‌روند. جو غالب این دسته این است که می‌خواهند رای بدهند. ما حتی سال 92 که صندوق رای به گوتنبرگ نیامد، با اتوبوس به اسلو رفتیم و رای دادیم. سحر می‌افزاید: گروه دیگر کسانی هستند که در سال‌های اوایل انقلاب ‌آمده‌اند و اغلب سیاسی هستند. یا کسانی هستند که در سال‌های اخیر آمده‌اند، اما سن و سال بالاتری دارند و اغلب پناهنده سیاسی یا مذهبی هستند. سیاسی‌ها به دلیل موضوع پناهندگی از هر موقعیتی استفاده می‌کنند که مخالفت خود را با جمهوری اسلامی نشان دهند. پناهندگان مذهبی نیز چون اغلب پولی از دولت می‌گیرند و به کارهای سبک‌تر و نه جدی می‌پردازند، مجبورند با ایرانی‌های قدیمی‌تر معاشرت کنند، اغلب مثل سیاسی‌ها می‌شوند. این‌ها مخالف رای دادن هستند و از هر فرصتی حتی کارهای کنسولی مثل ثبت احوال و تمدید پاسپورت نیز برای ابراز مخالفت و شعار دادن علیه امثال ما استفاده می‌کنند.

وی همچنین می‌گوید: آن‌هایی که برایشان رای دادن مهم است، هنوز قسمتی از وجودشان به ایران متصل است. به ایران رفت و آمد دارند و خانواده و نزدیکانشان آن‌جا هستند. در نتیجه هر اتفاقی در ایران می‌افتد، حتی حوادثی مثل سیل و پلاسکو برایمان مهم است. اما جدای از این، مسائل دیپلماسی و سیاست خارجی نیز روی زندگی ما اثر می‌گذارد. مثلا خیلی از ما برای کارمان نیاز به سفر داریم. در اروپا مشکلی نیست، اما مثلا برای سفر به کشورهایی مثل انگلیس و آمریکا هر چقدر تنش بین ایران و دیگر کشورها کمتر باشد، برای ما بهتر است. سحر ادامه می‌دهد: برای کسانی که دانشجو هستند و هنوز کار نمی‌کنند و از ایران برایشان پول می‌فرستند، قیمت ارز هم بسیار مهم است. زمانی که من به سوئد آمدم، هر کرون سوئد 150 تومان بود، اما در فاصله چند ماه یک کرون به 450 تومان رسید. در نتیجه اگر مثلا خانواده برای ما ماهی 800 هزار تومان می‌فرستاد، حالا مجبور بود 2.5 میلیون تومان برای ما بفرستد. در نتیجه برخی مجبور به بازگشت به ایران شدند و برخی دیگر هم مجبور شدند در وقت آزادشان کار کنند که اغلب هم کارهایی مثل کار در رستوران و کافه بود. باز کردن حساب در بانک‌ها هم سخت بود. بعضی بانک‌ها برای ایرانی‌ها حساب باز نمی‌کردند. الان اوضاع فرق کرده است.

سحر همچنین می گوید: الان شرکتی که در آن کار می‌کنم می‌خواهد بیاید و در ایران سرمایه‌گذاری کند. شرکت قبلی که در آن کار می‌کردم به ورود و سرمایه‌گذاری در کشورهایی مثل ایران و کوبا فکر می‌کرد. این علاوه بر اقتصاد ایران، بر وجهه ما ایرانی‌ها نیز تاثیرگذار است. هم در نگاه دیگر کشورها و هم از نگاه غرور ملی. هنوز برخی با شنیدن نام ایران از کسی یاد می‌کنند که اسمش سخت بود و برای سخنرانیش در سازمان ملل سالن خالی شد! اما حالا می‌توانیم به رفتار روحانی و ظریف در سیاست خارجی افتخار کنیم و سرمان را بالا بگیریم. او یادآور می‌شود: این که رای دادن برای ایرانی‌های خارج از کشور چقدر اهمیت دارد، بستگی به این دارد که چقدر با ایران در ارتباط باشی.

**شکست روحانی وضعیت بین المللی ایران را به طور کلی دگرگون می کند

در همین راستا و با توجه به اهمیت و نقش تاثیرگذار آراء ایرانیان خارج از کشور، علی بیگدلی استاد دانشگاه در گفت و‌گویی با «ابتکار» توضیح داد: آنطور که از آمارهای غیر رسمی برآورد می شود، تعداد زیادی از ایرانیان در سراسر دنیا در حال زندگی و فعالیت هستند که در این میان تراکم جمعیت آنها بیشتر در آمریکا شمالی و اروپای غربی مشاهده می شود. هر چند بر اساس آمارهای پراکنده این جمعیت بین 4 تا 7 میلیون برآورد می شود، اما صرف نظر از اینکه این افراد از لحاظ اقتصادی یا علمی در چه وضعیتی هستند، میزان آراء آنها بسیار می تواند در سرنوشت انتخابات تعیین کننده باشد. خصوصاً اینکه اکنون دولت در دست اصلاح طلبان است و با گسترده شدن دفاتر نمایندگی ایران در خارج از کشور اثر چشمگیری را در موفقیت آقای روحانی خواهد داشت.

اگر فرض کنیم که از این 4 میلیون در حد 20 درصد آن به ضرر دولت فعلی ریزش داشته باشند، باز هم شاهد خواهیم بود که 3.2 میلیون رای بالقوه برای حسن روحانی در خارج از کشور وجود دارد که این میزان قابل توجهی است. آقای روحانی به سبب مذاکرات هسته ای و باز شدن فضای بین المللی از موقعیت مناسبی برخوردار است و تا آنجایی که اطلاع دارم وزارت امور خارجه در این زمینه بسیار فعالیت می کند، به طوریکه امروز هم شاهد بودیم آقای ظریف رایزنی هایی برای امکان رای دادن هموطنان ایرانی در کانادا با وزیر خارجه این کشور صورت داد.

بیگدلی در خصوص عملکرد دولت یازدهم و تغییر ذهنی مثبت ایجاد شده برای ایرانیان خارج از کشور و تفاوت نگاه آنها نسبت به گذشته اظهار داشت: در زمان دولت نهم و دهم سیاست و اقتصاد کشور در یک حالت انقباض قرار داشت و تحت فشار تحریم های فلج کننده قرار گرفت. پس از برجام با لغو تحریم های هسته ای شاهد بودیم که فضای بین المللی ایران کاملاً نسبت به گذشته تفاوت کرد.

نامزدهایی که در این دوره از انتخابات به برجام ایراد می گیرند، یا مطلع نیستند و یا واقعیت ها را به طور واضح بیان نمی کنند. به اعتقاد من تاکنون اخلالی در روند اجرایی برجام صورت نگرفته و اگر رقبای روحانی به آن ایراد می گیرند، مطمئناً آن را کامل مطالعه و بررسی نکرده اند.

از سوی دیگر آنها باید متوجه باشند که این صحبت هایی که در خصوص نقض برجام از سوی آمریکا می شود و اینکه تحریم های جدیدی از سوی آمریکا علیه ایران در حال وضع شدن است، هیچکدام مربوط به توافق هسته ای میان ایران و 1+5 نمی شود.

بنابراین، ایرانیان مقیم خارج از رفتارهای روحانی به خاطر گشایش هایی که در مناسبات بین المللی شده است، راضی هستند و معتقدند که هم سیاست و هم اقتصاد در دولت یازدهم از یک حالت انقباظی خارج و به سمت تعاملات گسترده بین المللی پیش رفته است. در همین زمینه باید بگویم، چندی پیش 4 میهمان فرانسوی داشتم که آنها به من تاکید داشتند، فضای کشور در طول این کشور بسیار تغییر کرده است. یکی از این دوستان به من می گفت که با توجه به فعالیت های گسترده آمریکا و اسرائیل در اروپا، ایرانی ها باید برای حفظ روابط مطلوب با اروپا فعال باشند. در این زمینه باید بگویم که ما متاسفانه ابزارهای کافی برای این کار نداریم و تنها با آمدن هیات های دیپلماتیک و اقتصادی می توانیم فضای ایران هراسی را تا حدودی کاهش دهیم. این استاد دانشگاه در ادامه در خصوص توانمندی های چشمگیر ایرانیان خارج از کشور گفت: همانطور که اشاره کردم در آمارها آمده است که 4 میلیون ایرانی در آمریکا زندگی می کنند که در حدود نیمی از آنها در کالیفرنیا ساکن هستند. با توجه به اینکه در حدود 70 درصد جمعیت رای دهنده تمایل به روحانی دارند، رای آنها بسیار می تواند تاثیرگذار باشد و برای این کار وزارت خارجه نیز برای گشایش مراکز اخذ رای در اروپا و مخصوصاً آمریکا شمالی بسیار فعال است.

وی همچنین در مورد تاثیر پیروزی هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری بر سرنوشت و تعامل ایرانیان خارج از کشور با توجه به اینکه برخی از آنها برای آمدن به ایران دچار مشکل هستند، اظهار داشت: معمولاً بعد از هر انقلابی در دنیا یک فرمان عفو صادر شده است، ولی متاسفانه در کشور ما این کار به دلایل مختلف صورت نگرفت. به اعتقاد من اگر آقای روحانی در انتخابات شکست بخورد، وضعیت ایران و به تبع ایرانیان خارج از کشور در نظام بین الملل به طور کلی دگرگون خواهد شد.

امروز تصویب و بررسی تحریم های ایران در کمیته روابط خارجی آمریکا به بعد از انتخابات موکول شده و شرایط پس از انتخابات می تواند حتی زمینه های فروپاشی برجام را نیز فراهم کند. در این زمینه از لابه لای سخنان مقامات اروپایی و آمریکایی مشخص است که آنها نیز نگرانی هایی از روی کار آمدن رقبای روحانی در انتخابات دارند. از همین روست که معتقدم انتخابات دوازدهم، پر هیجان ترین انتخابات پس از انقلاب اسلامی است.

بیگدلی همچنین در مورد راهکارهای عملی برای استفاده بهینه از ظرفیت گسترده ایرانیان خارج از کشور گفت: برای جذب هموطنان صاحب علم و ثروت به داخل کشور، تنها صدور فرمان عفو عمومی و وعده کافی نیست. باید در این زمینه یک فضای امن ایجاد شود. صاحبان علم و ثروت در همه جای دنیا بسیار حساس بوده و اگر جامعه ما نتواند به سطح مطلوبی از امنیت اجتماعی، سیاسی و قضایی برسد، بعید است که بتوان از ظرفیت ها استفاده کرد. اگر چه در دولت یازدهم در این خصوص فعالیت های زیادی صورت گرفت، اما شاهد هستیم که میزان جذب ایرانیان خارج از کشور خیلی چشم گیر نیست. آمارها به ما می گوید که ایرانیان مقیم آمریکا چیزی در حدود 750 میلیارد دلار قدرت اقتصادی دارند. اگر فرض کنیم که نیمی از این سرمایه به داخل کشور سرازیر شود، می تواند بسیار از لحاظ علمی و اقتصادی تاثیرگذار باشد. وی در پایان تاکید کرد: با راهکارهای پیش پا افتاده جذب کردن این افراد مشکل است. اگر فضای امنیتی جامعه بهبود پیدا کند، با توجه به تجربه ای که در خارج از کشور داشته ام، مطمئن باشید اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان مقیم خارج دلشان برای بازگشت به وطن همچنان می تپد. پس با فضای امن و تسهیل فضای داخلی می توان نسبت به جذب این سرمایه های ارزشمند امیدوار بود.

**منبع: روزنامه ابتکار،96،2،20