بانكداري ايراني - روزنامه ابتکار در گزارشی نوشت: راه شاید از دلایلی است که نمایشگاه کتاب مانند سالهای گذشته، مخاطب عمومی را که بیشتر به قصد تفریح به آن میآمدند از دست داده است و همین امر باعث شده تا افرادی که واقعا خریدار کتاب هستند به این فروشگاه بینالمللی بیایند.
در ادامه در این گزارش می خوانیم: میدان شلوغ و پر از تاکسی است؛ رانندهها به شیوه معمول صدا میزنند نمایشگاه؟ که منظورشان محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی در سئول است، میگویم نمایشگاه کتاب! جواب میدهد، نه، اما همکارش را صدا میزند تا سوارم کند، میگوید کرایه 10 هزار تومان است. چند دقیقهای از سوار شدنم میگذرد که راننده میگوید سوار ماشین دیگری شوم. سوار پژوی زرد رنگ تاکسیرانی میشوم و او میگوید کرایه 7 هزار تومان است. مسافر دیگری هم مانند من مانده است، میگوید با اتوبوس راحتتر میتوانست برود اما میخواهد سریعتر برسد و ما دو نفر 15 دقیقهای وقت میگذرانیم. این راننده هم به ما میگوید ماشین عوض کنیم و اینبار باز هم رقم کرایه تغییر میکند تا در نهایت تصمیم میگیریم بعد از حدود نیم ساعت، اینترنتی تاکسی بگیریم و به شهر آفتاب بیاییم.
**راه دشوار نمایشگاه کتاب
شهر آفتاب در جنوب تهران است، تقریبا در بیابانهای روبهروی مرقد امام خمینی(ره). پارکینگ شهر آفتاب این روزها به قدری شلوغ است که نمیتوان به راحتی جای پارک پیدا کرد، بهطوری که حتی در روزهای قبل صدای اعتراض ناشران هم به خاطر کمبود پارکینگ بلند شده بود و آنها میگفتند در بیابان جای پارکینگ درست کردن که کاری ندارد.
میتوان گفت جمعیت زیادی قدم به نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گذاشتهاند اما به گفته ناشران و غرفهداران، این جمعیت از سالهای گذشته که نمایشگاه در مصلی تهران برگزار میشد کمتر و نسبت به سال گذشته که اولین دوره میزبانی شهر آفتاب از نمایشگاه بود، باز هم کمتر است. اگر چه کسانی که با اتوبوس به محل نمایشگاه کتاب تهران میآیند، اعلام رضایت کردهاند با این حال، متروسواران از شلوغی واگنها مینالند و تاکسیسواران هم از یکسان نبودن نرخها میگویند. اما پس از گذر از راه دشوار شهر آفتاب به پارکینگی شلوغ میرسیم که با وجود وسعت و حضور راهنمایان بسیار، باید با اتوبوس یا پیاده بهسمت چادرها و سولههای کتاب برویم.
این دوری راه شاید از دلایلی است که نمایشگاه کتاب مانند سالهای گذشته، مخاطب عمومی را که بیشتر به قصد تفریح به آن میآمدند از دست داده است و همین امر باعث شده تا افرادی که واقعا خریدار کتاب هستند به این فروشگاه بینالمللی بیایند. البته چمنها همچنان پر از بازدیدکنندگان خستهای است که با کتاب یا بدون کتاب در گوشهای به استراحت نشستهاند.
**شهر فرنگ کتاب
در نمایشگاه ارتباط شما به سختی با دنیای بیرون برقرار میشود. تماس در شهر آفتاب دشوار است و اینترنت دچار قحطی شده. با این حال، این معرکه همواره پر از جذابیتهای بصری است. از اجرای پرفورمنس و رقصهای محلی گرفته تا فروشگاههای بیارتباط که همیشه جزیی از آن بهشمار میآیند.
وسعت شهر آفتاب باعث شده تا ناشران علیرغم شکایت از دوری راه، از تهویه و وسعت آن ابراز رضایت کنند. با این حال از فروش، چندان راضی نیستند و میگویند نسبت به سالهای گذشته کمتر فروش داشتهاند در این میان تعداد اندکی از ناشران از فروش خود رضایت دارند. ناشرانی که عموما آثار ایرانی نویسندگانی که چندان شناختهشده نیستند، میفروشند و به نظر میرسد این ناشران راه معرفی آثار و نویسندگان خود را به خوبی بلدند.
**دوربین بهدستها میآیند
غرفههای نمایشگاه به همان سبک سنتی، تکراری و غیرجذاب همیشگی چیده شده است و تنها تعداد اندکی از ناشران غرفههای متفاوتی دارند. اما آنچه در شهر آفتاب و در میان کتابها بسیار به چشم میآید، دوربین به دستهایی هستند که از هر فرصتی برای عکاسی استفاده میکنند. طبیعتا بازار سلفیگیری همواره پابرجاست. نمایشگاه در این دوره برای نخستینبار مهمان ویژهای از اروپا دارد.
به رسم سالهای اخیر، امسال ایتالیا مهمان ویژه است که غرفه نسبتا بزرگی در اختیار گرفته است با کتابهایی به زبان ایتالیایی و کتابهای ترجمه شده از ایتالیایی به فارسی. این اتفاق در فرایندی طولانی به انجام رسیده و همین تبادلهای فرهنگی باعث شده تا ایران، دو سال دیگر مهمان ویژه نمایشگاه بینالمللی کتاب بولونیا باشد.
از اتفاقات دیگر امسال، شهر مهمان است که نخستینبار اجرا شده و استانبول غرفهای در اختیار دارد تا به معرفی فضای فرهنگی و کتابهای مربوط بپردازد. اما یکی دیگر از مهمترین برنامههای امسال، حضور ایرانشناسانی است که مهمان نمایشگاه کتاب تهران هستند. ایرانشناسانی که میتوانند تاثیر بسیاری بر گسترش فرهنگ ایران و حفظ کرسیهای ایرانشناسی در دیگر کشورها داشته باشند.
**دیپلماسی فرهنگی در پیشرو
اما در میان بازدیدهای نمایشگاه، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره دیپلماسی فرهنگی سخن میگوید. او درباره حضور فرهنگی ایران در کشورهای دیگر به «ابتکار» توضیح میدهد: قرار است جلسه مشترکی با سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد داشته باشیم تا درباره زمینههای مشترک همکاری در خارج از کشور بررسیهایی صورت بگیرد و ببینیم چطور میتوانیم این همکاریها را ارتقا دهیم.
قاسمی با اشاره به برگزاری نمایشگاه کتاب کابل که چندی پیش برگزار شد، میافزاید: در این زمینه همه کشورها میتوانند مقصد باشند اما به هر حال، سیاست خارجی توجه بیشتری به همسایهها و کشورهای پیرامون دارد. در این میان کشورهایی مانند افغانستان که در حوزه تمدنی زبان فارسی قرار دارند از اهمیت بیشتری برخوردارند و امیدوارم بتوانیم در کشورهای همسایه دیپلماسی فرهنگی فعالی داشته باشیم. با همه ضعفها و کاستیهای سیامین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران که برخی از آنها ساختاری و برخی دیگر به حوزه مدیریت و اجرا که اتفاقا بخشی از آن به تشکلهای ناشران واگذار شده است شاید مهمترین ویژگی این دوره از نمایشگاه را توجه بیشتر مسئولان به وجه بینالمللی آن دانست.
راهی که در دولت یازدهم و با مدیریت سید عباس صالحی، نظم و انضباطی درستتر و در چارچوب به خود گرفته است و در واقع بهعنوان امتیازی برای نمایشگاه کتاب شده که حتی منتقدان سیاستهای دولت نیز بر آن صحه گذاشتهاند. مسالهای که حتی سخنگوی وزارت امور خارجه هم بر آن تاکید کرده و گسترش دیپلماسی فرهنگی در وزارت امور خارجه مورد هم توجه قرار گرفته است.
*منبع: روزنامه ابتکار، 1396.2.19