بانكداري ايراني - طرح تحول نظام سلامت که اکنون 36 ماه از اجرای آن در حوزه سلامت کشور میگذرد، با سه محور بنیادین کاهش پرداخت از جیب مردم در حوزه بهداشت و درمان، ارتقاء عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و توسعه زیرساختهای سلامت آستین بالا زد تا بتواند سیاستهایی را که چندین سال در این حوزه مغفول مانده بود، محقق کند.
به گزارش ایسنا، علیرغم برخی بهانهها و هجمههایی که علیه طرح تحول نظام سلامت و اقداماتش در حوزه بهداشت و درمان، مطرح میشود، طبق اعلام کارشناسان و با استناد به اسناد و سیاستهای بالادستی مشخص میشود که طرح تحول نظام سلامت چیزی جز اجرایی کردن سیاستها و قوانین بالادستی در حوزه سلامت نبود و نیست.
شاهد این گفته نیز سیاستهایی است که در قوانین مختلف وجود دارد. به عنوان مثال افزایش سهم سلامت از بودجه دولت یکی از مسائلی بود که در بند 10 سیاستهای کلی سلامت و ماده 34 قانون برنامه پنجم ذکر شده بود. همچنین بحث اختصاص منابع مالی برای خرید خدمت، مدیریت بهینه منابع و انضباط مالی، رفع بحران کمبود دارو و تجهیزات پزشکی، کنترل قیمت دارو و تجهیزات پزشکی و حمایت از داروهای تولید داخل از جمله مواردی بوده که طرح تحول نظام سلامت برای تحقق آنها اقدام کرده است و جالب است که این موارد به ترتیب در بندهای هفت، 10، یک، چهار و پنج سیاستهای کلی نظام سلامت به صراحت ذکر شدهاند.
علاوه بر این، اقدام در جهت بیمه کردن افراد فاقد بیمه سلامت پایه، کاهش میزان پرداختی بیماران در بیمارستانهای دولتی وابسته به وزارت بهداشت و تعدیل قیمت تعرفه ارائه خدمات در جهت واقعی شدن آنها که در بند 9 سیاستهای کلی سلامت و ماده 38 قانون برنامه پنجم توسعه آمده است نیز از دیگر اقدامات قانونی طرح تحول نظام سلامت بوده است.
در عین حال اقداماتی مانند راهاندازی واحدهای ارائه خدمات سلامت، ارتقای کیفیت خدمات سلامت در بخش دولتی، رایگان کردن زایمان طبیعی برای مادران، مدیریت ارائه خدمات و حفاظت مالی برای مبتلایان به بیماریهای صعبالعلاج، طراحی نظام نوین ارائه خدمات مراقبتهای اولیه سلامت، تکمیل، توسعه و اصلاح برنامه پزشک خانواده و ... از جمله مواردی است که طرح تحول نظام سلامت آنها را با نظر به بندهای سیاستهای کلی سلامت و قانون برنامه پنجم توسعه پیش برده است.
محور نخست؛ کاهش پرداخی از جیب مردم
بر این اساس باید توجه کرد که طرح تحول نظام سلامت توانسته در جهت تحقق پوشش همگانی سلامت با محور کاهش پرداختی از جیب مردم گام بردارد؛ به طوریکه با اقداماتی که طی سه سالونیم گذشته در قالب این طرح انجام شد، شاهد کاهش سهم پرداخت از جیب مردم از 37 درصد به 8.5 درصد از هزینههای بستری بودیم. همچنین کاهش 42 درصدی قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی پر مصرف نیز در طی این مدت انجام شد که منجر به بهرهمندی 21 میلیون بیمار از خدمات بستری شد.
در عین حال حفاظت مالی از بیماران بستری در برابر هزینههای کمرشکن در بیمارستانهای دولتی برای 77.4 درصد از جمعیت کشور انجام شد و پوشش 85 درصدی هزینههای درمان ناباروری با تعرفه دولتی برای زوجهای نابارور نیز صورت گرفت. در عین حال کاهش ارجاع مردم برای خرید دارو و تجهیزات پزشکی از حدود 100 درصد به کمتر از سه درصد، از جمله دستاوردهای تحول در این حوزه بوده است. همچنین انجام یک میلیون و 313 هزار زایمان طبیعی رایگان و 102 میلیون ویزیت سرپایی با تعرفه دولتی نیز از جمله اقدامات تحولی بوده است. باید توجه کرد که در قالب طرح تحول سلامت، برای نخستین بار در کشور شاخص پرداخت مستقیم از جیب مردم در تمام مراکز دولتی، خصوصی، بستری و سرپایی از 53 درصد به کمتر از 40 درصد کاهش یافت.
قانونی که دومین محور "تحول" شد
بر اساس دومین محور طرح تحول سلامت یعنی ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات سلامت شاهد اقداماتی نظیر ماندگاری 5749 پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص در 338 بیمارستان و 301 شهر محروم بودیم. همچنین مقیمی 7200 پزشک متخصص در 19 رشته تخصصی در ساعات عصر و شب در 412 بیمارستان و 214 شهرستان و همچنین ارائه خدمات سرپایی توسط 16 هزار و 852 پزشک در پلی کلینیکهای تخصصی در 385 شهر از دیگر اقداماتی بوده که برای تحقق عدالت در دسترسی به خدمات انجام شده است. در این راستا ساخت و تکمیل 1874 خانه بهداشت و 263 مرکز خدمات جامعه روستایی نیز صورت گرفته است.
در عین حال راهاندازی 5080 پایگاه سلامت و 1902 مرکز جامع سلامت از جمله اقدامات تحولی در راستای تحقق عدالت در دسترسی به خدمات سلامت بوده است. از طرفی برنامه گسترش مراقبتهای اولیه بهداشتی در مناطق شهری بالای 20 هزار نفر و حاشیه شهرها با توزیع 15817 مراقب سلامت، 3173 پزشک عمومی، 1022 دندانپزشک عمومی، 773 کارشناس تغذیه، 1159 کارشناس سلامت روان، 3372 کارشناس بهداشت محیط و 1190 پرستار و بهیار را پیش برده است.
و اما توسعه زیرساختها
نگاه ویژه به اورژانس
تحول سلامت در محور سومش یعنی توسعه زیرساختهای سلامت، اقدام به بازسازی 2 میلیون متر مربع فضای فیزیکی، توزیع بیش از 77 هزار قلم تجهیزات هتلینگ، نوسازی 39 هزار تخت بیمارستانی، بهسازی و تجهیز 12 هزار و 500 اتاق استراحت کادر پرستاری و توزیع 29000 تخت بیمارستانی کرده است. همچنین افزودن تعداد 2483 تخت ویژه به ظرفیت تختهای ویژه کشور، توسعه و ساخت 1800 اتاق تک نفره زایمان، بهسازی و افزایش ظرفیت اورژانس بیمارستانی با بهرهبرداری از 17 پروژه اورژانس با ظرفیت 260 تخت، ساخت و گسترش 125 بخش اورژانس در بیمارستانهای تروما و اصلی کشور و افزوده شدن 2400 دستگاه آمبولانس به ناوگان اورژانس زمینی انجام شده است.
علاوه بر این راهاندازی 250 پلیکلینیک تخصصی، شامل 6440 مطب و تهیه و توزیع 27500 قلم تجهیزات پزشکی سنگین و متوسط، در راستای توسعه زیرساختهای سلامت بوده است. ساخت و راهاندازی 17 مرکز جدید درمان ناباروری با تمرکز بر مناطق محروم و توسعه و تجهیز 24 مرکز درمان ناباروری نیز در ادامه همین روند صورت گرفته است.
همچنین استانداردسازی و توسعه 1000 تخت بستری روانپزشکی و 15 بخش اورژانس روانپزشکی، استانداردسازی و توسعه 9 مرکز تخصصی درمان سوختگی و توسعه 185 تخت ویژه سوختگی از جمله توسعه زیرساختهای سلامت در بخشهایی بوده است که سالهای سال دور از چشم مسوولان کشور مغفول مانده بود.