مشهد دو برابر میانگین کشوری حاشیه نشین دارد. الحاق غیر‌اصولی روستا‌ها به شهر در سال‌های اخیر مناطقی را در مشهد به وجود آورده و زندگی را در شرایط دشوارتری نسبت به سایر نقاط رقم زده است.
بانكداري ايراني - روزنامه وقایع اتفاقیه از اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی دولت یازدهم در خراسان به ارایه گزارشی پرداخت و آورد: مشهد دو برابر میانگین کشوری حاشیه نشین دارد. الحاق غیر‌اصولی روستا‌ها به شهر در سال‌های اخیر مناطقی را در مشهد به وجود آورده و زندگی را در شرایط دشوارتری نسبت به سایر نقاط رقم زده است.
در ادامه این گزارش می خوانیم: مردم در این منطقه به خوبی مفهوم جرم را درک کرده‌اند. سرقت، نزاع های دسته جمعی، اعتیاد، خریدوفروش مواد مخدر، تجاوز به عنف، فروش کودکان و... اتفاقاتی بوده که تکرارش آن را به امری عادی برای مردم تبدیل کرده است. اتباع خارجی و روستایی هایی که از شهر برای زندگی به اطراف مشهد آمده‌اند عمده‌ترین ساکنان این مناطق هستند.
در حاشیه مشهد هر منطقه‌ای را با معضل خاص خودش می‌شناسند. بعضی مناطق به فروش کودکان شهرت یافته‌‌اند، طوری که هر کس قصد خرید یا فروش کودکی را داشته باشد باید به آنجا مراجعه کند. بعضی مناطق، منطقه مواد‌فروش‌ها و معتادان شده. حل معضل حاشیه‌نشینی با شروع به کار دولت یازدهم کلید خورد و حالا در کمتر از 20 روز مانده به پایان کار دولت استاندار خراسان رضوی از اجرای 6 هزار میلیارد ریال طرح عمران و توسعه در حاشیه مشهد توسط دولت یازدهم خبر داده است.
** زندگی در حاشیه
خانه‌ها در حاشیه شهر پلاک ندارند. مردم اغلب یا بی‌شناسنامه‌های ایرانی هستند یا اتباع خارجی که غیرقانونی در ایران زندگی می‌کنند. انواع و اقسام بیماری‌ها در اینجا وجود دارد. از مبتلایان به مالاریا، ایدز و هپاتیت گرفته تا بیماران سطحی هیچ‌کدام برای درمان به بیمارستان و پزشک مراجعه نمی‌کنند. اغلب آنها دفترچه بیمه ندارند و از پس هزینه‌های درمان هم بر نمی‌آیند. کارشناسان می‌گویند مهم‌ترین علل حاشیه‌نشینی در مشهد مهاجرپذیری و انعطافی بوده که در این چند سال اخیر شهرداری به مردم داشته است. با وجود مهاجرت هایی که به مشهد صورت می‌گیرد بناهایی در حواشی آن ایجاد شده که از نظر قانونی و شهری تعریفی ندارند اما با توجه به انعطافی که شهرداری داشته این بخش‌ها ادعای شهرنشینی دارند، درحالی‌که هر شهری، دارای تقسیمات منطقه‌ای و طرح تفصیلی است. ساکنان سکونتگاه های غیررسمی (حاشیه) 36 درصد جمعیت کلانشهر مشهد را شامل می‌شوند.
رشد بی رویه و غیر متوازن شهری موجب شده در پهنه های مختلف حاشیه مشهد کمبود خدمات ضروری شامل خدماتی، بهداشتی، ورزشی و فرهنگی به شدت محسوس باشد و طی فعالیت دولت یازدهم بر‌اساس برنامه های تنظیمی اقدامات شایان توجهی انجام شده که همچنان هم استمرار دارد. برنامه پنجم توسعه، دولت ها را مکلف کرده تا زیرساختهای حاشیه نشینی را فراهم کنند.
استاندار خراسان رضوی معتقد است در سال های اخیر وضعیت ساکنان حاشیه شهر مشهد بهبود یافته است. او آب رسانی به 53 روستای واقع در پهنه های مختلف حاشیه کلانشهر مشهد را از دیگر اقدامات دولت در مدت سه سال اخیر اعلام و بیان کرد: به این منظور، 119 کیلومتر لوله‌گذاری و خط انتقال انجام و 29 چاه جدید حفر و دو هزار مترمکعب مخازن آب شرب ساخته شد.
برای اجرای این طرح‌ها 118 میلیارد ریال هزینه شد. او ادامه می‌دهد: برای تأمین پایدار نیروی برق در مناطق حاشیه مشهد نیز در این مدت چهار پست 132 کیلوولت و یک پست 400 کیلو ولت ساخته و شبکه و تأسیسات فرسوده برق نیز اصلاح شد. رشیدیان تعویض شبکه هوایی مسی با کابل خودنگهدار را برخی دیگر از طرح هایی دانست که در دولت تدبیر و امید در حوزه برق در مجموع با اعتبار 500 میلیارد ریال در حاشیه شهر مشهد اجرا شده است.
اقدامات دولت در حاشیه مشهد فقط محدود به این حوزه‌ها نبوده، به طوری که در حوزه امور مخابراتی هم با هزینه 780 میلیارد ریال برای نصب و راه‌اندازی تلفن ثابت، ADSL و نیز تأسیسات همراه اول توسط شرکت مخابرات اقدامات ارزشمندی صورت گرفت.
** تأمین منبع شهرداری ها برای مقابله با حاشیه نشینی
استاندار خراسان رضوی همچنین گفت: علاوه بر این اعتبار، دولت از سال‌های 1392 تا 1395 در مجموع 25 هزار و 174 میلیارد ریال در قالب اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، هزینه ای، کمک های نقدی و یارانه خرید ماشین‌آلات سنگین و نیمه‌سنگین به شهرداری های این استان اختصاص داده و کمک کرده است.
او می‌گوید: از این میزان 11 هزار و 793 میلیارد ریال از محل اعتبارات ماده «123» قانون برنامه پنجم توسعه (مالیات بر ارزش افزوده)، سه هزار و 240 میلیارد ریال نیز از اعتبارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، دو هزار و 166 میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی، هزار و 646 میلیارد ریال در قالب اعتبارات ملی، پنج هزار و 914 میلیارد ریال به صورت کمک‌های نقدی و از محل اعتبارات ماده «23» قانون نحوه رسیدگی به جرایم رانندگی نیز 414 میلیارد ریال برای شهرداری‌های خراسان‌رضوی در نظر گرفته شد.
از رقم 25 هزار و 174 میلیارد ریال کل این اعتبارات در چهار سال اخیر 11 هزار و 334 میلیارد ریال در قالب اعتبارات ملی و استانی به صورت تملک دارایی سرمایه‌ای و هزینه ای به شهرداری مشهد پرداخت شده است.
اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای عموما در زمینه توسعه فضای سبز شهر، جداسازی شبکه آب شرب از آبیاری فضای سبز، بهسازی خیابان ها، ساخت تأسیسات و تجهیزات شهری بیشتر شامل ساخت ایستگاه های آتش نشانی و تأمین ماشین‌آلات ناوگان عمومی حمل‌و‌نقل درون‌شهری توسط شهرداری‌های خراسان‌رضوی هزینه شده است. استاندار خراسان‌رضوی افزود: در شهر مشهد بخشی از اعتبارات اختصاصی در زمینه پروژه قطار شهری و ساماندهی حاشیه شهر هزینه شده که علاوه بر طرح‌های اجرایی توسط دستگاه‌های در حاشیه مشهد است.
او ادامه داد: مشهد بعد از تهران بزرگ‌ترین کلانشهر کشور بوده که طی چند دهه گذشته رشد سریع شهرنشینی را تجربه کرده است. در مشهد بخش عمده این رشد به حاشیه شهر اختصاص دارد که هم‌اکنون جمعیتی افزون بر یک میلیون و 250 هزار نفر را در خود جای داده است.
**13 درصد جمعیت مشهد در حاشیه شهر
مناطق حاشیه 13 درصد از مساحت مشهد را در 66 پهنه حاشیه در‌بر گرفته‌اند. سکونتگاه‌های غیررسمی به مناطقی گفته می‌شود که مهاجران روستایی و محرومان جامعه شهری را در خود جای داده و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری به‌طور عمده بدون مجوز در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده‌اند. فقدان سند مالکیت رسمی و محرومیت از خدمات و زیرساختهای شهری از شاخص‌های این مناطق است. شرایط حاکم بر این‌گونه نواحی در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی بسیار مساعد است.
42 درصد جمعیت کشورهای در حال توسعه در سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می‌کنند. بر‌اساس گزارش سازمان ملل سکونتگاه های غیررسمی (حاشیه نشینی) چالش اصلی هزاره سوم معرفی شده، به طوری که در جهان از هر 6 نفر یک نفر در سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می‌کند.
*منبع: روزنامه وقایع اتفاقیه، 1396.2.12
نظر شما
