پایتختی که با دو کشور دیگر هم‌مرز است!

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تعدادی از کشورهای کوچک درون اتحادیه و برخی کشورهای بیرون آن، این فرصت را یافتند که بعدها در قامت اتحادیه‌ای دیگر، یعنی اتحادیه‌ی اروپا، شانس قدرت‌یابی خود را البته با شرایطی متفاوت جست‌وجو کنند. اسلوونی، استونی، لتونی، لیتوانی و اسلواکی از این جمله‌اند که کمونیست بودند اما حالا عضو یورو، شنگن و ناتو هستند.

این ترکیب، شرایط ویژه‌ای از نظر فرهنگی و بصری ایجاد کرده است. از یک‌سو فرهنگ شرق نمود دارد و ازسوی دیگر، قاعده‌های غرب، و این یعنی یک جذابیت ویژه در زمینه‌ی گردشگری.

از کشورهای یادشده، اسلواکی خارج از اتحاد جماهیر شوروی و البته در حوزه‌ی شرق تحت تاثیر شوروی بوده است. البته علاوه بر کشورهایی چون چکسلواکی سابق و لهستان، حوزه‌ی یوگسلاوی سابق نیز تحت تاثیر شوروی قرار داشت اما اکنون اکثر آن‌ها خارج از منطقه‌ی یورو بوده، تنها کرواسی در آستانه‌ی پیوستن به آن قرار دارد.

جدایی اسلواکی از چک در سال 1993 واقع شده، پیوستنش به اتحادیه در سال 2004 و پیوستنش به منطقه‌ی یورو نیز سال 2009 بوده است. این کشورد در اروپای مرکزی، بین کشورهای چک، اتریش، مجارستان، لهستان و اوکراین محصور بوده، راهی به دریا ندارد. سفر زمینی از چک به اسلواکی، کاملا گویای آن است که چرا دو کشور چک و اسلواکی از هم جدا شدند. براتیسلاوا، پایتخت کنونی کشور اسلواکی، با آن‌که در منتها الیه غرب این کشور قرار دارد اما به هر حال در محدوده‌ی چکسلواکی، از مرکز آن (پراگ) دور بوده که قاعدتا اختلاف نظرها و انتقاد و اعتراض‌هایی در زمینه‌ی توزیع منابع پدید می‌آورده، پس تمایل به جدایی را در اسلواک‌ها پدید آروده است. از سوی دیگر، بهتر بودن وضعیت اقتصادی در محدوده‌ی چک نسبت اسلواکی هم خود کافی است تا تمایل به جدایی در چک‌ها، برای مجبور نبودن به جورکشی، پدیدار شده باشد.

فاصله‌ی زمینی از پراگ تا براتیسلاوا بین چهار تا پنج ساعت است اما همین میزان که در این محدوده جزو مسافت‌های کم و کوتاه محسوب نمی‌شود، کافی است تا پی ببریم براتیسلاوا نسبت به پراگ از وضعیت اقتصادی به‌مراتب ضعیف‌تری برخوردار بوده، بسیار کوچک‌تر است و از نظر شهرت هم که غیر قابل مقایسه است. با این حال، براتیسلاوا نیز ویژگی‌هایی از همین رهگذر دارد که آن‌را به مقصدی جذاب برای خیلی از گردشگران تبدیل کرده است.

یکی از این علت‌ها این است که کوچک و جمع و جور بودن شهر، حس خوبی به مسافر تازه از راه رسیده القاء می‌کند. از ازدحام و تراکم انسانی و سازه‌ای شهرهای بزرگ اروپایی در این پایتخت اروپایی خبری نیست. قسمت قدیمی شهر در نزدیکی خط ساحلی رود دانوب، فضای پیاده روی بسیار مناسبی است و شیب‌های خیابان‌ها و کوچه‌های بخش تاریخی شهر نیز به جذابیت‌های آن افزوده است.

براتیسلاوا که مردم اکثرا مسیحی آن به زبان هندواروپایی اسلواکی با ریشه‌ی اسلاوی صحبت می‌کنند، یک مقصد خرید لباس مناSب هم محسوب می‌شود. در کل هزینه‌ی زندگی در براتیسلاوا و اسلواکی نسبت به کشورهای همجوار همچون اتریش تا 25 درصد ارزان‌تر است. از سویی دیگر، سیاست‌گذاران این شهر و این کشور که به شکل جمهوری اداره می‌شود، قیمت عرضه‌ی لباس را تا حدی پایین آورده‌اند که بخشی از ورودی مسافر به این شهر، حتا از کشورهای خاورمیانه، تنها برای خرید سالانه‌ی لباس انجام می‌شود.

برای این منظور، چند مرکز خرید بزرگ و بنام، عموما در شرق شهر براتیسلاوا تاسیس شده‌اند که برخی از آن‌ها در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی آن قرار دارند. این جانمایی برای این منظور بوده که گفته می‌شود اکنون تعدادی شهروند کشورهای عربی، برای خرید سالانه‌ی لباس خانواده، صبح از خانه بیرون زده، با هواپیما به براتسیلاوا سفر می‌کنند، از فرودگاه مستقیم به مرکزهای خرید رفته، سپس به فرودگاه برگشته، شب را به منزل خود برمی‌گردند.

براتیسلاوا که زیر نیم میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است، گویا تنها شهر پایتخت جهان است که در مقام یک شهرستان، با دو کشور دیگر (اتریش و مجارستان) هم‌مرز است. با توجه به قرار داشتن وین (پایتخت اتریش) در محدوده‌ی شرق کشورش، فاصله‌ی زمینی این دو پایتخت با ماشین زیر یک ساعت زمان می‌برد و با هزینه‌ی حدود پنج یورو با اتوبوس از براتیسلاوا به وین می‌توان سفر کرد و برعکس. البته همین فاصله‌ی یک ساعت، بین دو شهر، فضایی بسیار متفاوت از هر نظر را در پی دارد.

منطقه‌ی تاریخی براتیسلاوای قدیم یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر است که در محدوده‌ی آن، قلعه‌ی تاریخی براتیسلاوا، تنها دروازه‌ی باقیمانده از قرن 13 میلادی و نیز ساختمان شهرداری قدیم و کلیسا و قصرهای دیگری قرار دارند.

علیرضا بهرامی – ایسنا