در دوران تحریم‌ها به دلیل اینکه هم نفت ایران و هم این شرکت تحریم بود شرکت ملی نفت محبور به همکاری با بخش خصوصی شد و این همکاری‌ها به نحوی تا کنون ادامه داشته است. این روزنامه در ادامه به گفت وگو با سید حمید حسینی عضو هیات رئیسه کمیسیون رقابت و خصوصی سازی اتاق ایران پرداخت.
روزنامه همدلی در گزارش صفحه نفت و انرژی در زمینه نقش بخش خصوصی در تغییر شرایط و مشکلات موجود در صنعت نفت نوشت: در دوران تحریم‌ها به دلیل اینکه هم نفت ایران و هم این شرکت تحریم بود شرکت ملی نفت محبور به همکاری با بخش خصوصی شد و این همکاری‌ها به نحوی تا کنون ادامه داشته است. این روزنامه در ادامه به گفت وگو با سید حمید حسینی عضو هیات رئیسه کمیسیون رقابت و خصوصی سازی اتاق ایران پرداخت.
در ادامه این گزارش می خوانیم: برخی فعالان حوزه انرژی شرکت نفت را مانند یک جزیره مستقل می‌شناسند که در دولت‌های مختلف همواره سعی کرده است همه اجزاء و سیستم‌های مورد نیاز خود را داشته باشد تا استقلال خود را حفظ کند. در دوران تحریم‌ها به دلیل اینکه هم نفت ایران و هم این شرکت تحریم بود این روند به کلی تغییر کرد و گارد شرکت ملی نفت پایین آمد. کم کم شرکت ملی نفت محبور به همکاری با بخش خصوصی شد و این همکاری‌ها به نحوی تا کنون ادامه داشته است ولی آن‌چنان که در قوانین و سیاست‌گذاری‌های دولت تببین شده بود این همکاری‌ها تقویت نشده است. اما دولت با نهایی کردن برجام بستری را فراهم کرده است تا خیلی از مشکلاتی که پیشتر وجود داشت مرتفع شود و بخش خصوصی بتواند در عرصه تجارت، حمل و نقل، بیمه و خرید و فروش فرآورده‌ها فعالیتش را بیشتر کند.
در عین حال در راستای اجرایی کردن تفسیر جدید اصل 44 قانون اساسی که باید 80درصد سهام بخش دولتی به بخش خصوصی واگذار شود. در این راستا بخش‌هایی از اقتصاد بزرگ نفتی که عمدتا شامل صنایع پایین دستی و امکان تجارت در این عرصه است به بخش خصوصی منتقل می‌شوند. ضمن اینکه افزایش تولید گاز باعث شده فرآورده‌های بیشتری برای صادرات فراهم شود که بخش خصوصی در این حوزه امکان فعالیت یافته است.
حال در زمینه نقش بخش خصوصی در تغییر شرایط و مشکلات موجود در صنعت نفت گفت و گویی با سید حمید حسینی عضو هیات رئیسه کمیسیون رقابت و خصوصی سازی اتاق ایران داشته ایم.
**با توجه به اینکه تقاضای فرآورده‌هایی چون گازوئیل و بنزین سال به سال در آسیا بیشتر می‌شود آیا ایران آمادگی لازم برای بهره بردن از این بازار را دارد؟
نگاه ما از اول در طراحی پالایشگاها بیشتر به تامین نیاز داخل بوده و اینکه 30 درصد تولید پالایشگاه‌های ما نفت کوره یا مازوت تولید می‌کند، به دلیل استفاده این سوخت در توربین های برق داخلی است. این در حالی است که بیشتر پالایشگاه‌های دنیا میزان پالایش فرآورده‌های سنگین‌شان حدود 5 تا 8 درصد است. لذا ایران و دو کشور عربستان و کویت جزو کشورهایی هستیم که طراحی پالایشگاه‌مان به شیوه‌ای بوده که برای تولید برق مورد نیاز نفت کوره تولید کنیم و بخش عمده ای از پالایشگاه‌های داخل کشور تکنولوژی به روزی ندارند و به خاطر تولید بالای فرآورده‌های سنگین خیلی رقابتی هم نیستند. حتی پالایشگاه‌های جدید که پس از انقلاب ساخته شده مانند پالایشگاه‌های اراک و بندرعباس هم با نگاه قدیمی ایجاد شده اند.
این درحالی است که با توجه به کشف گاز و علم به اینکه ما بزرگترین منابع گازی دنیا را در اختیار داریم ولی باز هم خیلی به تغییر پالایشگاه‌ها توجه نکردیم. حالا به تازگی مجبور شده ایم در فرایند پالایشی اصلاحاتی انجام دهیم که بتوانیم فرآورده‌های سنگین را کم تر کنیم. پس ما از ابتدا نگاه مان به بازار صادراتی نبوده و دنبال ایجاد ارزش افزوده در بخش صادرات نبوده ایم و به تازگی این بحث‌ها مطرح شده است. همان طور که می‌دانید ما با توجه به موقعیتی که در بازار گاز دنیا و ذخایر عظیمی که داریم به فکر گاز سوز کردن خودروها و حتی صادرات و بازارهای آنسوی مرز افتاده‌ایم. اکنون از یک میلیون و هشتصد هزار بشکه‌ای که روزانه پالایش می‌کنیم حدود 500هزار بشکه آن تحت عنوان گاز مایع، نفتا، گازوئیل یا مازوت و برخی حلال های نفتی صادر می‌شود و بقیه برای مصرف داخل استفاده می‌شود. ضمن اینکه بخشی از فرآورده‌های مورد نیازم مانند بنزین و دیگر کمبودهای‌مان را وارد کنیم.
ولی پیش بینی بر این است که سهم صادرات ما سال به سال افزایش پیدا کند. با توجه به اینکه تولید گاز ما در سال‌های گذشته 250 میلیون متر مکعب افزایش پیدا کرده است و از سوی دیگر در زمستان ها هم دیگر نیروگاه‌های‌مان نیازی به استفاده از فرآورده‌های نفتی نخواهند داشت و همه این فرآورده‌ها می‌توانند صادر شوند. همین طور که در سال گذشته به‌جز زمستان روزانه حدود 20 میلیون لیتر امکان صادرات گازوئیل داشتیم و سال آینده امکان صادرات بنزین پیدا می‌کنیم. ضمن اینکه صادرات نفت کوره و گاز مایع را داریم. سهم ما در بازار افزایش پیدا می‌کند و قطعا با تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس امکان صادرات بنزین و گازوئیل هم افزایش پیدا می‌کند.
**وضعیت کیفیت بنزین‌های داخل چگونه است و چند سال طول خواهد کشید تا بنزین باکیفیت موردنیاز کل کشور تامین شود؟
در مورد تامین نیاز بنزین باکیفیت باید گفت که این امر بستگی به قراردادهای جدید دارد. پالایشگاه‌های موجود همه به واحدهای جدیدی نیاز دارند تا بتوانند بنزین باکیفیت تولید کنند ضمن اینکه هرچه زودتر پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به میدان بیاید می‌تواند ظرفیت تولید بنزنی باکیفیت را بالا ببرد. ولی نمی‌توان انتظار داشت تا دو سال آینده در همه کشور از بنزین باکیفیت استفاده کرد. ولی حرکتی که داریم می‌کنیم منطقی است و از همه کشورهای منطقه جلوتر هستیم و هیچ‌کدام از کشورهای همسایه از بنزین‌های یورو 4 و 5 استفاده نمی‌کنند.
**فعالیت‌های کنونی بخش خصوصی در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی چیست؟
بخش خصوصی در برخی از اقلام به عنوان مدیریت صادرات انجام فعالیت می‌کنند. اکنون عمده صادرات گازوئیل و بخشی از صادرات بخش کوره، حلال‌ها و هیدروکربورها توسط بخش خصوصی انجام می‌شود. ضمن اینکه بخش خصوصی برخی از اقلام را با استفاده از میعانات گازی، که روزانه تا 350هزار بشکه در بورس عرضه می‌شود و بخش خصوصی امکان دسترسی به آن را دارد، به دیر فرآورده‌ها تبدیل و صادرات می‌کند که امسال صادرات حلال‌ها و هیدروکربورهایمان بسیار بالا بود.
اکنون بنزین و گازوئیل تولید می‌شود، البته شاید کیفیت آن خیلی بالا و یورو 4 نباشد ولی تولید می‌شود ضمن اینکه بخش خصوصی درگیر کارهای پالایشی هست و ما حدود 40 شرکت تولیدکننده قیر داریم که مواد اولیه را می‌گیرند و به قیر تبدیل می‌کنند. در بحث روغن هم تعداد زیادی شرکت داریم که روغن را بازسازی و در داخل یا خارج از کشور توزیع می‌کنند. بخش خصوصی وضعیتش نسبت به قبل بهتر شده و به‌صورت کلی اگر بخواهیم بگوییم حضور بخش خصوصی در تجارت فعلاً خیلی بیشتر است ولی این بخش با تولید هم درگیر شده است.
الان صادرات فرآورده‌های نفتی به نام شرکت‌های دولتی انجام می‌شود و صادرات خصوصی‌ها در آمار صادرات گنجانده نمی‌َشود. الان با توجه به اینکه در اساس‌نامه جدید، شرکت ملی نفت موظف به انجام امور راهبردی نفت و خریدوفروش خود نفت اقدام کند، لذا باید شرکت ملی نفت از صادرات فرآورده‌های نفتی مانند گازوئیل و نفتا کناره‌گیری کند و این‌ها در فرآیندی به بخش خصوصی منتقل شود و خود شرکت نفت به عنوان یک شرکت مادر حق ندارد درگیر تجارت فرآورده‌ها شود. از سوی دیگر راه‌اندازی بخش رگلاتوری و تنظیم مقررات بخش نفت ضروری به نظر می‌رسد تا بخش خصوصی بتواند در شرایط منصفانه‌تری رقابت کند. ضمن اینکه بخش خصوصی هم بتواند نسبت به احداث پالایشگاه یا واحدهای کوچک پالایشی اقدام کند.
*منبع: روزنامه همدلی، 1395.12.2
نظر شما
