بازی الاکلنگی طلا و دلار

 روزنامه قانون در گزارشی به قلم سوگند السادات چاوشی می نویسد: قیمت جهانی طلا در هفته گذشته با رشد 1.3 درصدی روبه‌رو شد و شاخص ارزش دلار آمریکا نیز در برابر شش ارز معتبر بین‌المللی رشد 0.95 درصدی را تجربه کرده است.

در ادامه این گزارش آمده است: قیمت جهانی طلا به افزایش نرخ‌های بهره آمریکا وابسته است، زیرا با افزایش نرخ‌های بهره بانکی، ارزش دلار که طلا براساس آن قیمت‌گذاری می‌شود، تقویت می‌شود و این امر باعث افزایش هر اونس طلا خواهد شد. به عقیده برخی از کارشناسان، افزایش ارزش دلار به ضرر قیمت جهانی طلا تمام می‌شود، زیرا قوی‌تر شدن دلار معاملات کالاهایی مانند طلا که با این ارز انجام می‌شود را برای دارندگان سایر ارزها گران‌تر کرده و تقاضا را کمتر خواهد کرد، اما رفتار مردم ایران خلاف این امر را نشان می‌دهد؛ به‌طوری که همیشه در زمان گرانی تقاضا برای آن کالا افزایش پیدا می‌کند.

تاثیر افزایش نرخ‌ بهره بر قیمت جهانی طلا

قیمت هر اونس طلا در آستانه اظهارات نیم‌سالانه جانت یلن، رییس بانک مرکزی آمریکا در برابر قانون‌گذاران این کشور و انتظار سرمایه‌گذاران برای مشخص شدن دورنمای افزایش نرخ‌های بهره بانکی با نوساناتی همراه شده است. این روزها سرمایه‌گذاران بازار طلا به اظهارات رییس فدرال رزرو آمریکا چشم دوخته‌اند که جانت یلن در آینده نزدیک به توضیح درباره سیاست‌های پولی و مالی این کشور در برابر قانون‌گذاران خواهد پرداخت تا شاید این سرمایه‌گذاران نشانه‌ای درباره زمان افزایش نرخ‌های بهره‌ بانکی در سال جاری دریافت کنند. بانک مرکزی آمریکا برای امسال سه بار افزایش 25 درصدی نرخ‌های بهره بانکی را پیش‌بینی کرده است،اما بازارها انتظار دارند که نرخ‌های بهره بانکی تنها دوبار در سال جاری افزایش پیدا کند. به‌ گفته دنیل هاینس، تحلیلگر گروه بانکی ANZ،اظهارات جانت یلن، رییس فدرال رزرو آمریکا باید به دقت دنبال شود، زیرا هرگونه اشاره درباره‌ افزایش نرخ‌های بهره بانکی در ماه مارس برحرکت قیمت جهانی طلا تاثیرخواهد گذاشت. همچنین به گفته رابرت کاپلان، رییس بانک فدرال دالاس، بانک مرکزی آمریکا باید هر چه‌ سریع‌تر افزایش نرخ‌های بهره بانکی را اجرایی کند، زیرا ممکن است به زودی ناچار شود که برنامه‌ خود را برای افزایش تدریجی نرخ‌های بهره بانکی رها کند. هم‌اکنون سرمایه‌گذاران با ابهامات متعددی برای سرمایه‌گذاری کردن در بازار طلا مواجه هستند، برخی از سرمایه‌گذاران با این احتمال که برنامه اصلاحات مالیاتی ترامپ در راستای کاهش مالیات پرداختی بنگاه‌ها به رشد اقتصادی و درآمد شرکت‌ها رونق می‌بخشد،از بازار طلا فاصله گرفته و به خرید سهام شرکت‌ها اقدام کرده‌اند که این امر شاخص سهام و ارزش دلار را افزایش داده است، اما برخی دیگر از سرمایه‌گذاران همچنان نگران مواضع حمایت‌گرایانه رییس جمهور آمریکا در زمینه تجارت هستند.البته تحلیلگران می‌گویند که انتخابات متعدد در اروپا ، دلیل اصلی ابهامات فزاینده است که تقاضای سرمایه‌گذاران برای طلا را به عنوان دارایی امن تقویت می‌کند.

دلایل افزایش نرخ بهره بانکی آمریکا

هادی حق‌شناس، کارشناس ارشد اقتصادی، در خصوص عوامل موثر بر افزایش قیمت جهانی طلا به« قانون»، می‌گوید: بانک مرکزی آمریکا قصد دارد که نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا را در سال میلادی آینده به 1.5 درصد برساند. نرخ جهانی طلا زمانی افزایش پیدا می‌کند که به هر دلیلی در دنیا یک نوع نا امنی ایجاد شود؛ به عنوان مثال بحران اقتصادی سال 2008 آمریکا که منجر به افزایش قیمت جهانی طلا شد ویا بحران‌های منطقه‌ای که همین داستان را دارد و منجر به افزایش قیمت طلا می‌شود. افزایش نرخ بهره بانکی یه این معنا است که اگر افراد پول خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند، سود مطمئنی نصیب آن‌ها خواهد شد،بنابراین با افزایش نرخ بهره بانکی نقدینگی مردم در سایر بازارها و دارایی‌ها از جمله طلا سرمایه‌گذاری نمی‌شود. به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا چالشی با رییس بانک مرکزی این کشور دارد به‌طوری که رییس فدرال رزرو آمریکا قصد دارد که سیاست افزایشی نرخ بهره را ادامه دهد، البته این افزایش نرخ بهره ،یک ابزار کنترلی برای رشد اقتصادی است. حق‌شناس، با بیان اینکه کشورهای جهان سوم از جمله ایران به دنبال افزایش نرخ رشد اقتصادی هستند، زیرا ظرفیت اقتصادی خالی در این کشورها وجود دارد، تصریح می‌کند: اگر در آمریکا نرخ رشد اقتصادی بیشتر از 3 تا 4 درصد شود، این رشد اقتصادی فزاینده با یک وقفه زمانی منجر به رکود اقتصادی این کشور خواهد شد، زیرا اقتصاد آمریکا در یک ظرفیت کامل مشغول به کار است، به عبارتی هم‌ عامل و نهاد کار و هم عامل و نهاد سرمایه به کار گرفته شده‌اند، لذا اگر در کشور آمریکا مازاد تولید ایجاد شود، به دلیل اینکه بازاری برای مصرف این مازاد تولید وجود ندارد، این کشور دچار رکود اقتصادی خواهد شد. سیاست اقتصادی بانک مرکزی آمریکا این است که با دو ابزار افزایش نرخ بهره بانکی و افزایش قیمت تمام شده پول، سرمایه‌گذاری در بخش تولید را کاهش دهد تا از این طریق رشد اقتصادی افزایش پیدا نکند و اقتصاد این کشور با مازاد تولید مواجه نشود و در نهایت از رکود اقتصادی جلوگیری شود. بنابراین در اقتصادهای پیشرفته مانند اقتصاد آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، نرخ بهره بانکی برای جلوگیری از رکود اقتصادی افزایش یا کاهش پیدا می‌کند. لذا صحیح نیست که افزایش نرخ بهره بانکی را به قیمت جهانی طلا ارتباط دهیم بلکه به علت متغیر مهم‌تر دیگری که رکود اقتصادی است، بانک مرکزی آمریکا قصد افزایش نرخ بهره بانکی را دارد.

نرخ بهره منفی در ژاپن

وی، ادامه می‌دهد: برای اولین بار در اقتصاد آمریکا است که رییس بانک مرکزی این کشور می‌خواهد برای سه فصل آینده نرخ بهره بانکی را به یک و نیم درصد برساند؛ به‌عبارت ساده‌تر تا به امروز بی‌سابقه بوده است که فدرال رزرو آمریکا بعد از انتخاب ترامپ، نرخ بهره بانکی 0.5 درصد را یک‌باره به 0.75 درصد برساند و سپس این نرخ را طی سه وعده به 1.5 درصد افزایش دهد. نکته جالب این است که نرخ بهره بانکی یک و نیم درصد نرخ بسیار بالایی دراقتصاد آمریکا است و همچنین در کشور ژاپن، نرخ بهره بانکی منفی است؛ به‌طوری که فرد برای نگه‌داری پول در بانک باید به بانک عامل جریمه پراخت کند، اما در ایران نرخ سود سپرده‌های بانکی 15 درصد است.

افزایش شاخص دلار

افزایش نرخ بهره بانکی آمریکا باعث تقویت شاخص دلار و به دنبال آن افزایش اونس جهانی طلا خواهد شد که دراین باره این کارشناس ارشد اقتصادی، تصریح می‌کند: طی سه سال گذشته ، ارزش سه ارز عمده جهان یعنی یورو، یوآن چین و ین ژاپن به دلیل تقویت ارزش دلار کاهش پیدا کرده است، لذا با افزایش نرخ بهره بانکی شاخص دلار تقویت خواهد شد، بنابراین نرخ سایر ارزها از جمله پول ایران باید کاهش پیدا کند. براساس نرخ برابری، با افزایش نرخ دلار کالاهایی که با این ارز سنجیده می‌شوند، باید ارزان‌تر شوند تا مصرف‌کننده بتواند آن کالا را خریداری کند.

آینده نرخ طلا در ایران

با توجه به اینکه رییس فدرال رزرو آمریکا، خواهان افزایش نرخ بهره بانکی این کشور در پی جلوگیری از رکود اقتصادی است، این افزایش نرخ بهره بانکی باعث تقویت ارزش دلار نسبت به سایر ارزها از جمله ریال ایران می‌شود که این امر افزایش قیمت اونس جهانی طلا را رقم می‌زند و باعث افزایش قیمت طلا در کشور ما خواهدشد؛که در‌این باره حق‌شناس، تصریح می‌کند: قیمت طلا در ایران به سه دلیل تقویت شاخص دلار آمریکا، وجود نرخ تورم و همچنین نرسیدن نرخ رشد اقتصادی به رقم هشت درصد باید در کشور ما گران شود. درایران ظرفیت ایجاد رشد اقتصادی هشت درصدی وجود دارد، اما هنوز این رقم محقق نشده است؛ به همین دلیل نقدینگی در اقتصاد ایران به سمت بورس‌بازی هدایت خواهد شد. متاسفانه هر چند وقت یک‌بار نقدینگی در اقتصاد ایران به سمت بازارهایی چون مسکن، زمین، خودرو، ارز و طلا هدایت می‌شود. همیشه پول‌های سرگردان به دنبال یک بازار امن می‌گردند، بنابراین افزایش تقاضا برای خرید طلا باعث افزایش قیمت آن خواهد شد. در اقتصاد ایران چسبندگی قیمت وجود دارد، یعنی اگر قیمت یک کالایی افزایش پیدا کند، آن قیمت کاهش پیدا نخواهد کرد. با توجه به اینکه طلا با تقویت شاخص دلار گران‌تر می‌شود، ممکن است که تقاضا برای خرید طلا در کشور ما کاهش پیدا کند که در این‌باره این کارشناس اقتصادی، می‌گوید: دو گروه در ایران اقدام به خریداری سکه و طلا می‌کنند، گروه اول مصرف‌کنندگان و گروه دوم سوداگران و سرمایه‌گذاران هستند. درحال حاضر در هر خانه‌ای، تعداد قابل توجهی سکه و طلا وجود دارد که اشخاص از آن استفاده نمی‌کنند و منتظر مانده‌اند تا سکه و طلا گران شود و سپس بفروشند. در رفتار مردمی ایران، وقتی سکه و طلا گران می‌شود، سرمایه‌گذاران بر این باور که در آینده گران‌تر خواهد شد، بیشتر اقدام به خرید سکه و طلا می‌کنند. نوع خرید مردم ایران در خصوص سکه، مسکن و ارز تنها مصرفی نیست بلکه یک نوع سرمایه‌گذاری است. درحال حاضر قیمت سکه و طلا در بازار منطقی است، اما سرمایه‌گذار غیر‌حرفه‌ای در نقطه اوج بحران خریداری می‌کند و در زمان آرامش بازار می‌فروشد که این افراد زیان‌کننده هستند، ولی سرمایه‌گذارحرفه‌ای قبل از شروع بحران می‌خرد و در اوج بحران می‌فروشد که این افراد همیشه سود کلانی کسب می‌کنند. سیر صعودی طلا با تضعیف ارزش دلار

دراین باره محمد کشتی آرای به «قانون»، می‌گوید: سیاست‌های جدید دولت آمریکا باعث تضعیف ارزش دلار شده است؛ به‌طوری که دو هفته اخیر شاخص‌های اقتصادی آمریکا روند مثبتی نداشته است که این امر باعث شد که قیمت دلار در برابر ارزهای دیگر ضعیف شود و همچنین از طرفی قیمت جهانی نفت افزایش پیدا کرده است.افزایش قیمت جهانی نفت و تضعیف ارزش دلار باعث شد که قیمت جهانی طلا ، سیر صعودی پیدا کند. تا قبل از روی کارآمدن ترامپ، قیمت جهانی طلا سیر نزولی داشت، اما با صحبت‌ها و عملکردهای دولت جدید آمریکا باعث شد که مجدد افزایش تقاضا در بازار طلا ایجاد شود که این افزایش تقاضا، ناشی از کاهش ارزش دلار و سرمایه‌گذاری روی طلا بیشتر از حد معمول شده است که در مجموع باعث شد که قیمت اونس جهانی طلا به بالاترین نرخ خود در هفته‌های اخیر یعنی هر اونس، 1233 دلار برسد.

حباب در بازار سکه

رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر کشور، تصریح می‌کند: افزایش قیمت جهانی طلا در بازار داخلی طلا و سکه تاثیر داشته است. این روزها تقاضا برای خرید سکه و طلا به دلیل نزدیک شدن به ایام عید نوروز سال 96 در بازار داریم. افزایش قیمت جهانی طلا باعث شده که قیمت طلا و سکه در کشور افزایش پیدا کند؛ به‌طوری که حباب هم در بازار سکه و طلای ایران ایجاد شده است یعنی درحال حاضر در قیمت سکه تمام بهار آزادی 80 هزار تومان حباب وجود دارد و در قطعات کوچک‌تر سکه هم به دلیل رشد تقاضا ،تفاوت قیمت وجود دارد. هنوز اظهار نظر رسمی در راستای افزایش نرخ بهره در آمریکا صورت نگرفته است یعنی این روند افزایش نرخ بهره بانکی در ماه مارس 2017 اجرایی نخواهد شد.

*منبع: روزنامه قانون، 1395.11.28