چه کسانی تروریستهای سوریه را آموزش می دهند؟

 کنسرسیومی از سران و مبارزانِ برتر اتحاد جماهیر شوروی تشکیل‌شده است که در سوریه به گروه‌های افراطی آموزش می‌دهند. ممکن است مدل آموزشی آن‌ها جهانی شود. 

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالیسی، در ویدئوهای منتشرشده مردانی کاملاً مسلح و ماهر دیده می‌شوند که به زره و کلاه بالستیک مجهزند و از پناهگاه‌ها دفاع و یا به ساختمان‌ها حمله می‌کنند و حتی در کنار وایت بردها و در حین آموزش دروس تاکتیکی عکس می‌گیرند. بااینکه عنوان این ویدئوها در یوتیوب به حروف سیریلیک روسی نوشته‌شده، اما موسیقی پس‌زمینه آن‌ها یک سرود اسلامی معروف به "نشید" است که معمولاً گروه‌های تروریستی در فیلم‌های تبلیغاتی خود از آن استفاده می‌کنند. اما این مردها تروریست‌های معمولی نیستند. آن‌ها اعضای "مالهاما تاکتیکال" (Malhama Tactical) هستند: اولین شرکت "نیروهای مسلح خصوصی" (PMC) که به تروریست‌ها آموزش و مشاوره می‌دهد.

مال‌هاما تاکتیکال یک شرکت خوشه‌ای نظامی و مشابه با "بلک واتر" بدنام نیست (که اکنون آکادمی نام دارد). این گروه از ده جنگجوی ماهر و آموزش‌دیده از ازبکستان و دیگر کشورهای دارای اکثریت مسلمان در ناحیه قفقاز شمالی تشکیل‌شده است. اما در زمینهٔ مشاوره نظامی اندازه و تعداد اهمیت ندارد، به‌خصوص در عصر رسانه‌های اجتماعی. مال‌هاما تبلیغات و بازاریابی‌های بی‌امانش را از طریق شبکه‌های مجازی انجام می‌دهد و این کار برایشان نتیجه داده است: برنامه‌های آموزشی آن‌ها در سوریه و دیگر نقاط جهان، تحسینِ گروه‌های تروریستی را برانگیخته. تاکنون این گروه خدمات تخصصی خود را بر روی فروپاشی دولت بشار اسد و جایگزینی آن با یک دولت اسلام‌گرای افراطی متمرکز کرده است. 

رهبر گروه پسری بیست‌وچهارساله به نام "ابو روفیق" است. اطلاعات زیادی از او در دست نیست. فقط این را می‌دانیم که به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد و از نام‌ها و اکانت های جعلی و اطلاعات غلط استفاده می‌کند تا تلاش‌ها برای شناسایی و ردیابی‌اش بی‌نتیجه شود. در تمامی عکس‌ها و ویدئوهای منتشرشده در اینترنت، با روسری یا کلاه صورت پوش تمام چهره خود را می‌پوشاند و تنها چشمان تیره و باریک و تا حدودی موهای سیاهش معلوم است. او به زبان روسی مسلط است، اما لهجه ازبکی دارد. 

مال‌هاما در ماه مه سال 2016 تأسیس شد و از آن زمان تاکنون کسب‌وکارش در سوریه حسابی رونق گرفته است. آن‌ها برای شرکت در مبارزه، ارائه آموزش‌های نظامی و دادن مشاوره با گروه‌هایی مانند "جبهه فتح الشام" (گروهی وابسته به القاعده که قبلاً "جبهه النصره" نام داشت) و حزب اسلامی ترکستان (یک گروه اویغور افراطی از استان سین کیانگ چین) قرارداد می‌بندند. علیرغم شکست‌های اخیر شورشیان در سوریه، تقاضا برای خدمات گروه مال‌ها ما تاکتیکال در سوریه بیش از همیشه است. این چیزی بود که "ابو روفیق" در مصاحبه با فارین پالسی در تلگرام گفت. 

ابو روفیق به فکر گسترش گروهش در دیگر نقاط جهان است. او می‌گوید اعضای گروهش تمایل دارند در مناطقی که مسلمانان سنی سرکوب می‌شوند، فعالیت کنند. او چین و میانمار را مکان‌هایی دانست که از "جهاد" بهره خواهند برد. همچنین اشاره کرد که مال‌هاما ممکن است به ریشه‌های خود برگردد؛ یعنی مبارزه در قفقاز شمالی علیه دولت روسیه. 

این گروه در ماه نوامبر آگهی‌های استخدامی در فیس‌بوک منتشر کرد و دنبال افرادی باتجربه نظامی و مبارزه بود. این آگهی گروه را "تیمی دوستانه و سرگرم‌کننده" معرفی کرده بود و به دنبال افرادی بود که خواهانِ "یادگیری و پیشرفت مداوم" هستند و با جبهه فتح الشام کار می‌کنند. حتی ذکرشده بود که مدرسان از مزایایی مانند مرخصی و هفته‌ای یک روز تعطیلی برخوردار خواهند بود. زبان و لحن آگهی اصلاً به یک گروه افراط‌گرای مبارز و وحشی شبیه نبود. افراط‌گرایی در جهان مدت‌ها قبل از تشکیل گروه "مال‌هاما تاکتیکال" شیوع پیداکرده، اما هیچ‌یک از آن‌ها رویکرد و روحیه کارآفرینی نداشتند. 

چه کسانی تروریستهای سوریه را آموزش می دهند؟

گرچه گروه مال‌هاما اولین PMC ای است که به‌طور انحصاری برای گروه‌های افراطی کار می‌کند، اما اولین گروه خارجی نیست که وارد میدان نبرد سوریه شد. تا به امروز شش سال از آغاز جنگ سوریه می‌گذرد و سبب کشته شدن بیش از 400 هزار مرد، زن و کودک شده است. و در میان هرج‌ومرج‌های ایجادشده توسط گروه‌هایی مانند داعش و جبهه فتح الشام که تشنه افزایش قدرت و قلمرو هستند، سوریه به بهترین جا برای پیمانکارهای نظامی تبدیل شد که از طریق همکاری با هر دو جبهه جنگ، برای خود کسب‌وکار راه انداخته‌اند.

به گزارش مجله اینترپریتر، اولین حضور PMCها در سوریه در شرکت "Slavonic Corps” بود: شرکتی هنگ‌کنگی و متشکل از نظامیان سابق روسیه که در سال 2013 برای مدت کوتاهی با نیروهای دولتی کارکرده بودند. اما خیلی زود معلوم شد که از حمایت کامل دولت سوریه برخوردار نیستند. اول‌ازهمه ارتش سوریه خودروهای آن‌ها را دزدید و دستمزدشان هرگز پرداخت نشد. درنهایت، یک هیلیکوپتر نیروی هوایی سوریه که در ارتفاع بسیار پایین پرواز می‌کرد، به کاروان "Slavonic Corps” برخورد کرد که سبب از بین رفتن خطوط برق و کشته شدن یکی از اعضای گروه شد. در اکتبر 2013، از شورشیان در بیابانی در نزدیکی شهرستان "سوخنه" در جنوب سوریه شکست خوردند و گروه منحل شد. مزدوران گروه به مسکو بازگشتند و بلا فاصله توسط سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) به جرم مداخله غیرمجاز در سوریه دستگیر شدند.

پس از مداخله کرملین در سوریه در ماه سپتامبر 2015، نزدیک به 1500 مزدور روسی از گروه "واگنر" سر رسیدند: یک گروه PMC بدنام و مرموز از روسیه که به گزارش اسکای نیوز، قبلاً در کنار جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه در شرق اوکراین می‌جنگیدند. هدف آن‌ها کمک به دولت اسد بود و برخلاف گروه "Slavonic Corps”، از حمایت تامِ دولت روسیه برخوردار هستند. گفته می‌شود "دیمیتری اوتکین" فرمانده سابق نیروهای ویژه در سرویس اطلاعاتی- نظامی روسیه، این گروه را رهبری می‌کند. بااینکه اطلاعات کمی از گروه "واگنر" در دست است، اما اعتقاد بر آن است که از مدل شرکت "آکادمی" تقلید می‌کنند که یک واحد کوچکی از سران نظامی دارند و تحت حمایت دولت روسیه هستند. واگنر تا به امروز در سوریه حضور دارد.

همزمان، تعدادی از مبارزان روس زبان در کنار گروه‌های تروریست علیه دولت سوریه جنگیده‌اند. با توجه به گزارش گروه صوفان، حداقل 4700 جنگجوی خارجی از اتحاد جماهیر شوروی در سوریه حضور دارند که اکثر آن‌ها از  جمهوری چچن و داغستان هستند. این سربازان معمولاً از شبه‌نظامیان محلی مجهزتر و آموزش‌دیده‌تر هستند و دارای سالیان سال  تجربه‌ی مبارزه با دولت روسیه در طول سال‌های 1990 و 2000 هستند. 

این مبارزان سرسخت به‌سرعت احترام شبه‌نظامیان محلی را به دست آوردند. زیرا میزان مرگ‌ومیر مبارزان روسی از مبارزان محلی بسیار بیشتر بود. آن‌ها صفوف گروه‌هایی مانند داعش و جبهه فتح الشام و همچنین گروه‌های کوچک‌تری که در میان مردم محلی به "انغماسی" (انتحاری) معروف‌اند را پر کردند. جنگجویان انغماسی به مهم‌ترین موقعیت‌های استراتژیک دشمن حمله می‌کنند و آن‌قدر می‌جنگند تا مهماتشان تمام شود. سپس جلیقه انتحاری خود را  منفجر می‌کنند.

اما در میان این نوع از حملات به خطوط مقدم، مبارزان پیشین اتحاد جماهیر شوروی در مال‌هاما تاکتیکال، روش متمایز و منحصربه‌فردی از تمام گروه‌های تروریستی یا PMC های حاضر در سوریه دارند. آن‌ها نقش مشاور، دلالان اسلحه و در موارد نیاز، مبارزان سطح بالا را ایفا می‌کنند.

زمینه کاری گروه مال‌هاما با پیشینه نظامی و حرفه‌ای ابوروفیق مرتبط است. ابوروفیق به فارین پالیسی گفت در جوانی از ازبکستان به روسیه نقل‌مکان کرد. در آنجا، علاوه بر تشکیل خانواده، به یکی از زبده‌ترین واحدهای نظامی دولت روسیه و گروهی از نیروهای هوابرد به نام VDV پیوست. در سال 2013، روسیه را به مقصد سوریه ترک کرد. ولی به‌جای پیوستن به یکی از جناح‌های حاضر در کشور، مستقل ماند و در سال 2016 گروه مال‌هاما را تأسیس کرد.

چه کسانی تروریستهای سوریه را آموزش می دهند؟

در طول سال 2016 واحدهای گروه مال‌هاما تاکتیکال، گروه‌های اسلامی و شورشیِ تندرو مانند "احرار الشام" و "فتح الشام" را آموزش می‌دادند. در یکی از ویدئوهای منتشرشده، افرادی در حال شلیک آرپی‌جی هستند و جوخه بندی شده‌اند تا به یک ساختمان حمله کنند. در ویدئویی دیگر، یک گروه دونفره اتاق‌ها را پاک‌سازی کرده و با استفاده از نارنجک و اسلحه، دشمنان را هدف قرار می‌دهند. تمام این تمرین‌ها تحت نظر مدرسان مال‌هاما انجام می‌شود. 

این نوع آموزش ارزان نیست. تخمین زده می‌شود قیمت هر یک از آرپی‌جی‌ها در بازار سیاه نزدیک به 800 دلار باشد. به همین دلیل است که آموزش‌های نظامی برای گروه‌های افراطی و شورشی، چندان فراتر از پیشروی نظامی، حرکات آکروباتیک و اصول اولیه تیراندازی نمی‌رود. اما برای گروه‌های تروریستی که از پس هزینه این آموزش‌ها برمی‌آیند، مال‌هاما تاکتیکال ارزش بسیار زیادی دارد. یکی از پیمانکاران نظامی اروپا که خواست نامش فاش نشود، اذعان کرد که آموزش‌های تاکتیکی مال‌هاما، در میدان نبرد برتری آشکاری به گروه آموزش‌دیده می‌دهد.

اپراتورهای گروه مال‌هاما در بعضی مواقع در برخی از گروه‌های افراطی، به‌عنوان نیروهای ویژه فعالیت کرده‌اند. در سپتامبر 2016، با حزب اسلامی ترکستان همکاری کردند تا یکی از حملات دولت اسد در جنوب حلب را دفع کنند. اما ابوروفیق می‌گوید هدف اصلی‌اش آموزش شورشیان و دیگر گروه‌های افراطی است، نه مبارزه در خط مقدم. ابو روفیق تأیید کرد که در موارد نیاز، برای دیگر گروه‌های افراطی نیز سلاح تولید می‌کند. برای مثال گروه مال‌هاما، لوازم جانبی PKM را تولید می‌کند که یک مسلسل 7.62 میلی‌متری بسیار معروف و ساخته‌ی روسیه است. 

حضور در رسانه‌های اجتماعی برای این گروه بسیار مهم است و این مسئله را خیلی جدی می‌گیرند. این گروه خدمات خود را در فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و برخی رسانه‌های اجتماعی روسیه مانند VKontake تبلیغ می‌کند. اکانت اینستاگرام این گروه شبیه به شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تفنگ است و صفحه پر از عکس‌های فیلتر شده از سلاح‌ها و مبارزهای تعلیم‌دیده در مالهاما است. ویدئوهای ماهاما در یوتیوب بیش از 208160 بازدید داشته و می‌توان گفت نفوذ بالایی دارد. می‌توانیم این میزان را با  تیپ "المعطسم" از ارتش آزاد سوریه مقایسه کنیم که 50 برابر بزرگ‌تر و حدود 6 ماه قدیمی‌تر است و 110 هزار بازدید در یوتیوب دارد. گروه‌های زیادی زیر پست‌هایشان کامنت گذاشته‌اند؛ از شورشیان سوریه گرفته تا سربازان ازبکستان و جدایی‌طلبان روسیه. 

صفحات یوتیوب و فیس‌بوک مال‌هاما آموزش‌های رایگانی برای جنگجویان دارد: استفاده از نارنجک، تمیز کردن اسلحه، پاک‌سازی اتاق‌ها و مبارزات شهری. مدرسان این گروه جلسات آموزشی آنلاین هم ترتیب می‌دهند؛ با موضوعاتی مانند کمک‌های اولیه در میدان‌ها جنگ، استفاده از سلاح‌هایی مانند RPG-7s و غیره.

بااینکه گروه مال‌هاما برای خدماتش پول دریافت می‌کند، اما ابو روفیق اصرار دارد که یک مزدور نیست. او می‌گوید انگیزه‌ی گروهش فراتر از پول است. او گفت: "هدف ما متفاوت است؛ برای یک ایده مبارزه می‌کنیم." مثلاً جهاد علیه اسد.

رهبری ابوروفیق سبب شده برخلاف میلش موردتوجه دولت روسیه قرار بگیرد که او را یک تهدید تروریستی بزرگ می‌داند. در هفتم فوریه، حملات هوایی روسیه آپارتمان ابوروفیق در "ادلب" را ویران کرد و سبب مرگ همسر، پسر نوزادش و چندین غیرنظامی دیگر شد. اما برخلاف گزارش‌های اولیه، یک منبع محلی تأیید کرد که آسیبی به ابو روفیق وارد نشده است. چند لحظه قبل از حمله، برای کمک در سازمان‌دهی تلفات ناشی از یک بمباران در نزدیکی محل سکونتش، از آپارتمان خارج‌شده بود.

درهرصورت، این مدل جدید از PMC تأثیر قابل‌توجهی بر نبردهای شمال روسیه داشته و به‌زودی الهام‌بخش دیگر گروه‌ها در خاورمیانه خواهد شد. حتی اگر ابوروفیق کشته و مالهاما تاکتیکال نابود شود، همین حالا نیز جنگ علیه اسد و حتی شاید آینده نظامی- صنعتی جهان را متحول کرده است.

منبع: فارین پالیسی

ترجمه: گلناز یغمایی