تکمیل پازل ترامپیسم در قاره سبز

 «تکمیل پازل ترامپیسم در قاره سبز»، «عدالت آموزشی یا حقارت آموزشی»، «گزارش همدلی از موضع‌گیری‌های جدید موافقان برجام در مقابل ترامپ»، «گفت‌وگوی «همدلی» با کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در مورد الزامات توسعه صنعت نفت»، «چرا پلاسکو فرو ریخت؟»، «فرهنگ نباید تنها به شعار ختم شود!» و «تاریخ به روایت تاج زاده» از مهم ترین موضوع های اختصاصی روزنامه همدلی در شماره دوشنبه چهارم بهمن به شمار می رود.

** تکمیل پازل ترامپیسم در قاره سبز

برای نخستین بار گرو‌ه‌های راست‌پوپولیست آلمان، ایتالیا، فرانسه و هلند کنفرانسی رسمی برگزار کردند.به نظر می رسد پیروزی دونالد ترامپ - به عنوان نام آشناترین چهره پوپولیست عصر حاضر- در انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا سبب شده است تا سایر احزاب راست‌گرا در اروپا برای قدرت گرفتن در کشورهای متبوع‌شان دلگرم‌تر شوند.اتفاقی که نه تنها موجب دگرگونی در آرایش اتحادیه اروپا می‌شود بلکه به باور اکثر کارشناسان این اتحادیه را تا مرز فروپاشی پیش خواهد برد. از این رو دبیرکل جدید سازمان ملل و رئیس اتحادیه اروپا در سخنرانی های اخیر خود بیش از هرچیز نسبت به دولت های راست‌گرا در اروپا اخطار داده و همگان را از عواقب خطرناک این اتفاق آگاه کرده‌اند.

به نظر می رسد ناکامی های اقتصادی در حوزه یورو سبب شده تا نارضایتی های عمومی در این قاره مردم را به سمت حمایت از احزاب راست‌گرا سوق دهد.پدیده چرخش قدرت به سمت احزاب پوپولیست در اروپا تحت عنوان جهانی نو به اذعان مارین لوپن، رهبر حزب راست‌گرای جبهه ملی فرانسه زایش خود را بیش از هر چیز مدیون برگزیت و پیروزی ترامپ می داند. سال 2017 سال انتخاباتی برای آلمان، فرانسه و هلند و البته سرنوشت ساز برای اتحادیه اروپاست. گروه‌های راست‌گرا و ناسیونالیست‌های افراطی در این سه کشور در حال رشد هستند و اینک با برگزاری چنین کنفرانس هایی به دنبال همگرایی های ایدئولوژیک و فراملی هستند.

** عدالت آموزشی یا حقارت آموزشی

اوضاع آموزش و پرورش در برخی استان های کشور نیاز به توجه ویژه و بیش از پیش دارد، این مسئله قابل انکار نیست که توجه به رضایت مندی شغلی آموزگاران از اولین گام ها در برقراری عدالت آموزشی خواهد بود. با این حال، مدیرکل آموزش وپرورش استان سیستان و بلوچستان از اختصاص بیش از 315 میلیارد ریال اعتبار برای خرید خدمات آموزشی به استان در سال جاری خبر داد و گفت: این طرح با هدف تحقق عدالت آموزشی در سراسر استان اجرا می شود.

اختصاص این مبلغ برای خرید خدمات آموزشی به استانی که در همه مراحل آموزش دچار مشکلات عدیده است، حیرت آور است. حضور بخش خصوصی در حالی پر رنگ تر می شود که بازخورد نا مطلوب این مسئله در عملکرد گذشته آن مشهود بوده است. از قضا بخش خصوصی، چند سالی است آستین بالا زده تا از آموزش کودکان بلوچ کاسبی کند. دانشِ آموزگار با قراردادی تبدیل به کالایی شده که برای تعلیم به دانش آموزان در بخش خصوصی خریداری می شود. بخش خصوصی به منظور کسب درآمد وارد شده و طبعا با هدف افزایش منفعت از هزینه های شغلی خود می کاهد، نتیجتا به منطقه ای وارد می شود که بیکاری و محرومیت در آن موج می زند. جوانان تحصیلکرده، بیکار و جویای کار به امید استخدام دائمی در آموزش و پرورش، تن به این حقارت می دهند و در نتیجه با آسیب به دانش آموزانِ تحت تعلیم، ضربه سنگینی به آینده منطقه خود وارد می کنند. حتما در این بین معلمین شایسته ای هم وجود دارند که ناملایمات تاثیری بر عملکرد آنها نخواهد گذاشت. بخش خصوصی با قراردادی ظالمانه در ازای ساعتی 2900 تومان، زمانِ آنها را برای انتقال به کودکان خریداری می کند. روزهای تعطیل و ساعات غیر کاری، جوان معلم محسوب می شود. 

** گزارش همدلی از موضع‌ گیری ‌های جدید موافقان برجام در مقابل ترامپ

فضای یک سالگی برجام به نحوی است که همه افراد معتقدند برجام به مراقبت نیاز دارد، چرا که 23 ماه مذاکره کرده‌اند و می‌خواهند که این توافق اجرا شود. بنابراین موضع جمهوری اسلامی نیز بر ادامه و اجرای برجام است. در صورتی که از سوی هر یک از طرفین مثل مورد اخیر تمدید تحریم‌های آیسا، بدعهدی صورت بگیرد، جمهوری اسلامی خواستار استیفای حقوق ایران خواهد شد. در این باره پس از مطالبه و پیگیری جمهوری اسلامی، کمیسیون مشترک تشکیل شد و بیانیه‌ای که از کمیسیون مشترک بیرون آمد، نشان داد اجماعی قوی‌تر از قبل وجود دارد که برجام ادامه داشته باشد. برجام یک سند حقوقی است و آمریکا درکنار 5کشور توافق‌کننده ملزم و متعهد به رعایت مفاد آن است. بنابراین وزیر امور خارجه فرانسه و انگلیس و برخی کشورهای دیگر نیز در این باره نگاه رو به آینده دارند، نه نگاه رو به گذشته. 

بنابراین آنها خواستار ادامه برجام هستند و موضع‌گیری‌های اخیرشان نیز در همین راستا است. گشایش‌هایی نیز که طی چند ماه اخیر به واسطه ایرلاین‌های خارجی صورت گرفته و پروازهایشان را از سر گرفته‌اند‌ و ایرباس قراردادش را محقق کرد، نشانه‌هایی از این موضع است که طرف‌های قرارداد خواستار ادامه اجرای برجام هستند. بنابراین با توجه به فضای موجود معتقدم ممکن است که روند اجرای برجام با سرعت بالایی پیش نرود، ولی مثل سرعتی که تاکنون پیش رفته است، ادامه خواهد داشت. همچنین معتقدم موانع فنی هم که در مسیر اجرای برجام است با کمک و همکاری سایر متعهدان به برجام به تدریج از میان برداشته خواهد شد. البته نمی‌توانیم منکر لابی ضد ایرانی در کنگره آمریکا و در فضای سیاسی ایالات متحده شویم.

** گفت‌وگوی «همدلی» با کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در مورد الزامات توسعه صنعت نفت

ساختار اقتصادی ایران هنوز بر بستر درآمدهای نفتی به حیات خود ادامه می‌دهد و کوچک‌ترین تغییری در امر عرضه و تقاضای جهانی این ماده، می‌تواند بزرگترین لرزه‌ها را بر اقتصاد ایران بگذارد. با وجود اینکه دولت جدید همواره تلاش کرده است در تنظیم بودجه خود، شرایط را برای استقلال نسبی از صنعت نفت فراهم کند ولی باز هم بزرگترین دستاوردهای پسابرجامی را می‌توان در این حوزه دید. چراکه تنها بخش جذاب ایران برای سرمایه‌گذاری و همکاری اقتصادی-تجاری با دیگر کشورهای اروپایی و آسیایی در همین زمینه است. کاهش قیمت جهانی نفت در سال‌های گذشته به حدی بود که حتی ریشه‌های اقتصادی کشورهایی مانند عربستان و روسیه از درون لرزیدند، ولی ایران به لطف افزایش تولید نفت و پرکدن فضای خالی چندسال تحریم چندان ازین امر متاثر نشد. 

اکنون در اوایل سال جدید میلادی در حالی پیش بینی‌ها در مورد افزایش قیمت نفت به بخشی از تیترهای اخبار روز دنیا بدل شده است، که کارشناسان چندان امیدی به بازگشت قیمت نفت به حد پیشین خود در کوتاه مدت ندارند. در این شرایط تحلیف رئیس جمهور جدید آمریکا بازار نفت را با تکانه‌ای چند دلاری و مثبت همراه کرد که باعث شد تصورات منفی نسبت به اینکه رئیس جمهور جدید آمریکا بازار نفت جهانی را زیر و رو خواهد کرد، برطرف شود. ولی سوال‌هایی که اکنون به اذهان کارشناسان و فعالان این حوزه متبادر می‌شود این است که آیا ترامپ و سیاست استقلال نفتی آمریکا باعث کاهش قیمت جهانی نفت می‌شود؟ یا اینکه بازگشت شیل‌های نفتی به بازار می‌تواند بر قیمت نفت تولیدکنندگان اوپک تاثیر بگذارد؟ در این زمینه گفت‌وگویی با مهران امیرمعینی، کارشناس ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، داشته‌ایم و مسائل بالا را با این کارشناس اقتصاد انرژی به بحث گذاشته‌ایم.

** چرا پلاسکو فرو ریخت؟

درست است که نامش در شورا تنها یک یا دوبار در عرض چهار سال، مطرح شد و در حد همان مطرح شدن باقی ماند. اما حالا جهانی شده و دنیا می‌داند در تهران در روز روشن، یک ساختمان 17 طبقه بر سر آدم‌ها خراب شد؛ «پلاسکو» ممکن بود یک خیابان خراب شود و تعداد بیشتری آدم جان خود را از دست بدهند و همه این‌ها را مدیون همان وید(فضای مرکزی) ساختمان پلاسکو هستیم که سبب شد ساختمان در خود فرو بریزد؛ از داخل، فروکش کرده و بعد سازه را به سمت خودش جمع کند؛ ساختمانی که پر از مواد آتش‌زا بود و انبار پارچه و لباس و پلی‌استر، چسب و ... هیچ‌امکاناتی برای اطفاء حریق نداشت. تنها این مواد نبودند؛ پمپ‌های هوایی هم بودند که برای پیراهن‌دوزی استفاده می‌شد و حتی اگر گازوئیل هم نبود، پیک‌نیک‌هایی که برای گرمایش آن‌جا به‌کار می‌رفت(چون ساختمان لوله‌کشی گاز نداشت)و کپسول‌هایی که در آبدارخانه‌ها استفاده می‌شد هم حضور داشتند. این وزن انبارهای لباس و گرما و انفجار دست به دست هم داد تا سازه قدیمی، استحکام خود را از دست بدهد.

می‌گویند یکی از مشکلات‌مان فرهنگ مردم است که تخلیه نکردند و آتش‌نشان‌ها ایستادند تا همه آن‌ها بیرون بیایند؛ می‌گویند اگر مردم همکاری می‌کردند یقینا ما این‌قدر تلفات نداشتیم و تو ممکن است بگویی «این نشان می‌دهد که مردم کشور ما تا چه حد از نظر نیازهای اقتصادی در مضیقه هستند و این فشار تا کجا رسیده است که حاضرند جان خود را به خطر بیاندازند اما سرمایه‌شان نابود نشود» و شاید یکی دیگر از دلایلش هم این باشد که می‌دانند بعد از نابودی اموال‌شان هیچ حمایتی از هیچ نهاد و سازمانی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد و حتی اگر هم بگیرد، صوری است و راه به جایی نمی‌برد.

** فرهنگ نباید تنها به شعار ختم شود!

تماشاگران امروز به دلیل گستردگی وسایل ارتباطات جمعی تیزبین و باهوش هستند و اگر متوجه شوند که یک برنامه‌ای به آنها دروغ می گوید، بلافاصله آن را پس می‌زنند. شهروز ابراهیمی در سال 1378 با بازی در فیلم «آخر بازی» ساخته «همایون اسعدیان» فعالیت خود در حرفه بازیگری را شروع نمود و پس از آن توانست در سریال‌هایی مانند اولین شب آرامش، کارآگاهان، مرگ‌تدریجی یک رویا، سال‌های مشروطه، عملیات‌125، روزهای زیبا، لطفا دور نزنیم، بی‌گناهان، خانه بی پرنده، کلاه پهلوی، دولت مخفی جاده چالوس و سریال ماه و پلنگ به ایفای نقش بپردازد.با او در مورد بخشی از معضلات فرهنگی و اجتماعی گپ کوتاهی زده‌ایم.

بدون تردید همین‌گونه است.ظرفیت نقدپذیری در جامعه ما به شدت نزول پیدا کرده و «فرهنگ» تنها در شعار دادن خلاصه می‌شود. البته در کشور ما افراد با فرهنگ که قوانین اجتماعی را رعایت می‌کنند، کم نیستند اما برای رسیدن به درجه ایده آل راه طولانی در پیش داریم. اگر قرار باشد هنرمندان از طریق سینما و تلویزیون همه چیز را مثبت و عالی و سرجای خود نشان دهند، چگونه قرار است ناهنجاری‌های اجتماعی را به دیگران معرفی کرده و راه درست را به آنان نشان دهیم؟ این وظیفه و مسئولیت هنر است که به اتفاقات از دریچه‌ای واقع گرایانه نگاه کند.تجربه نیز ثابت کرده که مردم از فیلم ها و برنامه‌هایی که دست روی ناهنجاری ها گذاشته و اتفاقات را بدون دستکاری کردن به آنها نشان می‌دهند، بیشتر استقبال می‌کنند.تماشاگران امروز به دلیل گستردگی وسایل ارتباطات جمعی تیزبین و باهوش هستند و اگر متوجه شوند که یک برنامه‌ای به آنها دروغ می گوید، بلافاصله آن را پس می‌زنند.

** تاریخ به روایت تاج زاده

ین بار مصطفی تاج زاده در برابر دوربین و سوالات تاریخی حسین دهباشی، در برنامه «خشت خام» نشسته است. فردی که در برهه‌هایی از تاریخ اخیر کشور نقش و تاثیر به‌سزایی داشته است. او در گفت و گوی خود از ابتدای زندگی سیاسی خود تا همین رویدادهای نزدیک را روایت می کند. همدلی منتخبی از این گفت و گو را در ادامه می آورد.

در ابتدای این گفت و گو مصطفی تاج زاده از آغاز زندگی و تحصیلات خود می گوید. او روایت می کند که «درسم در دبیرستان جالب نبود. فقط نمره قبولی می گرفتم. دانشسرا قبول شدم اما دانشگاه تهران قبول نشدم. اعزام برای خارج قبول شدم که چون دانشگاه‌های آمریکا برای ورود خیلی سخت‌گیری نمی کردند در آمریکا هم زیاد درس نخواندم. فقط در کالج ثبت نام می ‌کردم که ویزایم تمدید شود که بعد از مدتی این کار را هم نکردم. گروه فلق را در آمریکا تشکیل دادیم. چند نفر بودیم که اعتقاد به کار مسلحانه داشتیم و شدیدا با رژیم شاه مشکل داشتیم. فقط من به ایران آمدم و آقای واعظی، خسروی و دوستان دیگر به سوریه و لبنان رفتند و دوره دیدند.