یکی از مهم‌ترین رسالت‌های رسانه‌های دیداری و شنیداری پرداختن به عملکرد نهادها و دستگاه‌های اجرایی و تقنینی است، رسالتی که در ذات خود نشانگر نقشی است که رسانه‌ها برای خود قائلند، نقشی که آنها را بازگوکنندگان راستین واقعیات در جامعه معرفی می‌کند و می‌شوند پل ارتباطی مردم با دستگاه‌ها و نهادهای حاکمیتی.
روزنامه آرمان با انتشار گفت و گویی با فاطمه دانشور عضو اصلاح‌طلب شورای شهر تهران و از فعالان حقوق زنان می نویسد: یکی از مهم‌ترین رسالت‌های رسانه‌های دیداری و شنیداری پرداختن به عملکرد نهادها و دستگاه‌های اجرایی و تقنینی است، رسالتی که در ذات خود نشانگر نقشی است که رسانه‌ها برای خود قائلند، نقشی که آنها را بازگوکنندگان راستین واقعیات در جامعه معرفی می‌کند و می‌شوند پل ارتباطی مردم با دستگاه‌ها و نهادهای حاکمیتی.
در ادامه این گفت وگو می خوانیم: در راستی ایفای وظیفه خطیر اطلاع‌رسانی، «آرمان امروز» پرونده‌ای را گشوده است که در آن به سراغ زنان فعال و مدیران زن فعال در نهادها و دستگاه‌های اجرایی و تقنینی می‌رود تا سوالات مردم را بازگو کند، تا مطالبات زنان را به گوش آنان برساند و اینکه بتواند گزارشی از عملکرد زنان را به جامعه ارائه دهد. در نخستین برگ این پرونده، «آرمان امروز» به سراغ فاطمه دانشور عضو اصلاح‌طلب شورای شهر تهران و از فعالان حقوق زنان رفته است تا درباره اقداماتش نسبت به «مطالبات زنان شهر تهران» کنکاش کند. در ادامه متن گفت‌وگوی«آرمان امروز» را با فاطمه دانشور می‌خوانید.
** سه سال و اندی از شورای چهارم می‌گذرد. در طول این مدت چه اقدامات ملموس و عملیاتی‌شده‌ای در شورای‌شهر تهران و در راستای استیفای حقوق زنان انجام داده‌اید که بتوان آنها را در «پرونده عملیاتی» شما قید کرد؟
برای بررسی و ارزیابی پرونده عملیاتی هر مسئول و مدیری در ابتدا باید حدود و ثغور وظایف و اختیاراتی که قانون برای آن جایگاه تعیین کرده است را مدنظر قرار داد تا بشود قضاوت عادلانه‌ای کرد. من از بدو ورودم به شورا مهم‌ترین مساله‌ای که توجهم را جلب کرد رهاشدگی و بی‌توجهی به مقوله «زنان آسیب دیده اجتماعی» بود که این رهاشدگی به دلیل بی‌توجهی به این مهم در دوره‌های پیشین شورا و نبود اراده و اهتمام جدی در پرداختن به این حوزه بود، اما چون خود را در قبال تک تک شهروندان مسئول می‌دانم و از آنجا که این بحران را بحران سرریز شده اجتماعی دیدم تلاش جدی‌ام را معطوف حل معضلات این قشر کردم. در واقع با انجام مطالعات جامع که انجام دادم متوجه خلاهای جدی در بحث سیاستگذاری در شورا درباره زنان آسیب‌دیده شدم و در نخستین اقدام مبادرت به بیان شفاف معضلات این قشر کردم که البته به‌شدت هم با مخالفت مواجه شدم، هم از سوی همکارانم در شورای شهر و هم از زنان مجلس قبل. اما از آنجا که معتقدم معضلات گسترده اجتماعی باید بازگو و شفافسازی شوند تا راهکار و راه‌حل برایشان پیدا شود، در برابر مخالفت‌ها ایستادم و شروع به رایزنی با دستگاه‌های متولی مانند وزارت بهداشت و درمان، بهزیستی، وزارت کار و وزارت آموزش و پرورش کردم و حتی با معاونت‌های شهرداری هم جلسات متعددی برگزار کردم.
** درباره اقدامات عملیاتی شده خود در شورای شهر توضیح بدهید.
چنان که اشاره شد موضوع زنان آسیب دیده اجتماعی در اولویت اقدامات من درباره زنان قرار دارد. در همان مشاهدات ابتدایی متوجه شدم در بحث زنان بی‌خانمان که مطابق با آمارها بین 1500 تا 2000 زن بی‌خانمان در تهران وجود داشت، تنها مرکزی که برای نگهداری از آنان تعبیه شده بود «مرکز لویزان» بود با ظرفیت 120 نفر. باقی این زنان بی‌خانمان باید در پاتوق‌های گروهی اقامت می‌کردند که اینها به هیچ عنوان برای آنها و کودکانشان امن و مناسب نبود. در ابتدای امر متوجه شدم که پرداختن به نیازهای این قشر آسیب دیده در سیاست‌های موجود گنجانده نشده است و علت اصلی آن هم نگاه مردانه در سیاستگذاری‌ها بود، بنابراین تلاش کردم پس از حساسیت‌زدایی، این موضوع مغفول مانده را در برنامه پنج ساله شهرداری تهران بگنجانم و بعد با تلاش‌ها و رایزنی با نهادهای متولی امر، توانستیم دو مرکز دیگر یعنی «مرکز چیتگر» و «مرکز بهاران» را هم به مزاکر نگهداری زنان بی‌خانمان اضافه کنیم.
از دیگر اقداماتی که جدای از حساسیت زدایی توانستم به نتیجه برسانم بحث «اجباری کردن سم زدایی از نوزدان مادران معتاد» بود که با همکاری وزارت بهداشت و ابلاغیه‌ها و مصوبات این وزارتخانه به‌طور جدی باید دنبال شود. همچنین قرار شد اگر بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها تشخیص دادند که مادران معتاد و آسیب دیده توانایی روحی و روانی نگهداری از نوزادان‌شان را ندارند، بیمارستان‌ها باید کودک را به بهزیستی تحویل دهند. موضوع دیگری که بر اثر پیگیری‌های من به نتیجه رسید بحث «غربالگیری اعتیاد و (اچ آی وی) در زنان باردار» است که از ماه‌های ابتدایی بارداری باید تست دهند تا هم از تعداد تولد نوزادان آلوده به اعتیاد و ویروس (اچ آی وی) کاسته شود و هم مادران تحت بررسی قرار گیرند. درباره سایر اقشار زنان هم که شهرداری تهران نسبتا موفق عمل کرده است، رسیدگی به وضعیت «زنان سرپرست خانوار» است که در واقع «کمیته وام» تعبیه شد - تا سقف 5 میلیارد تومان- تا زنان سرپرست خانوار بتوانند تا سقف 5 میلیون تومان وام دریافت کنند. همچنین در بحث ایجاد مراکز کارآفرینی و مهارت آموزی زنان اقداماتی انجام شده که امیدوارکننده است. ایجاد «اتاق‌های مادر و کودک» در ایستگاه‌های مترو از دیگر اقداماتی است که با مطالبه‌گری من انجام شد.
** یکی از مطالباتی که در شورای شهر مورد تاکید موکد قرار دادید، تخصیص جایگاه‌های مدیریتی به زنان در نهادهای مدیریت شهری بود. دلیل این مطالبه را هم ساختار مردانه شهر و احساس نیاز به نگاه‌های زنانه به برخی حوزه‌های شهری بیان کردید، در پیشبرد این مطالبه که اتفاقا خواست بسیاری از زنان هم هست چه اقداماتی انجام دادید و چه نتایجی حاصل شد؟
یکی از مهم‌ترین مطالبات من جانمایی زنان در سطوح مدیریتی به عنوان شهردار تهران و همچنین تخصیص جایگاه‌های معاونت در شهرداری تهران بوده و هست. در این راستا بارها با آقای قالیباف جلسه برگزار کردیم اما از آنجا که نگاه حاکم بر مدیران شهرداری نگاهی مردانه است، این مطالبه چندان مورد توجه قرار نگرفت تا این اواخر که برخی معاونت‌ها به زنان سپرده شد، اما این کافی نیست. در واقع شما می‌بینید که در مدیریت شهری، تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها، حتی در نحوه مبلمان شهری، تخصیص فضاهای شهری به زنان و کودکان، تخصیص فضاها در مترو و وسایل حمل و نقل عمومی، نگاه مردانه حاکم است و شهروند درجه دو بودن زنان محسوس است و این نیاز به حضور زنان در سطوح مدیریتی را بیش از پیش محسوس می‌کند. تا به الان نتایج چندان خوبی در این زمینه حاصل نشده است اما این مطالبه را پیگیری می‌کنم و از زنان فعال در سایر دستگاه‌ها و زنان مجلس هم تقاضا دارم نسبت به این مساله اهتمام جدی بورزند.
** در جلساتی که با آقای قالیباف داشتید، چه استدلالاتی درباره عدم تخصیص جایگاه‌های مدیریتی به زنان صورت گرفت؟
بهانه‌ای که می‌آورند این است که زنان توانمند در سطح مدیریتی نداریم. با اینکه به هیچ عنوان با این تحلیل موافق نیستم و آن را ناشی از نگاه مردانه شهردار و مدیران شهرداری می‌دانم اما نباید این مساله را مورد غفلت قرار داد که نقد جدی‌ای باید به زنان و نخبگان زن وارد کرد. در واقع بسیاری از زنان نشان دادند که از اعتماد به نفس لازم برخوردار نیستند که مستقل حرکت کنند و از زیر سایه مردان و نگاه‌های مردانه خارج شوند. در واقع بسیاری از زنان مشکلات حوزه زنان را می‌بینند و به آنها واقفند اما یا از بیان آنها ترس دارند یا محافظه‌کارند و با توصیه همکاران مردشان از بازگو کردن مسائل و معضلات خودداری می‌کنند. قبلا هم اشاره کردم که در بحث زنان آسیب دیده اجتماعی همکاران خانم در شورای شهر و هم در مجلس بارها اعلام کردند که نباید این مسائل بیان شود اما من صراحتا گفتم اگر با سکوت و در اختفا ماندن این معضلات، قرار بود که اینها حل شود تا الان باید حل می‌شد و نه اینکه رشد کند و این‌چنین بزرگ شود. علاوه بر این به زنان فرصت تمرین داده نشده است تا خود را نشان دهند، در حالی که مردان با سعی و خطا خود را به جایگاه‌های مدیریتی رسانده‌اند و این هم بدان معنا نیست که همه مدیران مرد موفق و کارآمدند. این فرصت تمرین و سعی و خطا به زنان داده نشده و بر این اساس خود زنان در درجه اول باید مطالبه‌گری کنند و در وهله بعد در قالب تشکل‌ها و نهادهای مدنی توانایی خود را ارتقا دهند و خود را اثبات کنند.
** شما به همراه خانم‌ها الهه راستگو و معصومه‌آباد، زنان شورای تهران هستید، آیا توانسته‌اید در قالب «زنان شورای شهر تهران» طرحی را پیش ببرید که در راستای استیفای حقوق زنان باشد؟
ما با یکدیگر اختلاف نظر داریم و چنانچه اشاره کردم همکارانم این انتقاد را به من وارد می‌کنند که چرا مسائل را این‌چنین شفاف بیان می‌کنید؟ بر این اساس تاکنون نتوانسته‌ایم کاری را با همکاری هم پیش ببریم.
** منظورتان این است که این خانم‌ها آلترناتیو و ایده‌های دیگری درباره حل معضلات ارائه می‌دهند یا فقط معتقدند که باید سکوت کرد؟
من راهکار جدی‌ای ندیده‌ام. خانم راستگو تمرکزشان بر سمن‌هاست و خانم آباد هم بحث «ایمنی شهری» را دنبال می‌کنند. درباره معضلات و دغدغه‌هایی که من دارم تاکنون طرح دیگری ندیده‌ام و همکاری‌ای صورت نگرفته است، تنها کاری که می‌کنیم این است که به نظرات یکدیگر احترام می‌گذاریم.
** با توجه به اینکه حوزه فعالیت شما طرح مباحث اجتماعی است و حل معضلات مورد اشاره، همکاری و تعامل نهادها و دستگاه‌های دولتی را می‌طلبد، آیا دولت یازدهم و وزاتخانه‌های آن با شما همکاری و تعامل داشته اند؟
با وزارت بهداشت تعامل خوب و سازنده‌ای برقرار شده است که منتج به نتیجه شده است اما با وزارت کار که خاستگاه اصلی رفع مشکلات در حوزه تخصصی من است نتوانسته‌ام تعامل کنم و شاید این برمی‌گردد به تعامل ناپذیری آقای ربیعی. همچنین با وزرات کشور بارها مکاتبه داشتم، درباره معضل نداشتن شناسنامه تعداد بالای کودکان که رغبتی از سوی ایشان در این خصوص ندیدم. اساسا معتقدم که نگاه‌های سیاسی در بسیاری از موارد بر اقدامات من سایه انداخته است بدین معنی که به دلیل اینکه با لیست اصلاح‌طلبان وارد شورا شدم در بسیاری از مجامع تخصصی و تصمیم‌گیری از من دعوت به عمل نمی‌آید و حتی صدا و سیما در برنامه‌ای که درباره طرح من است و در حوزه تخصصی‌ام، از من دعوت به عمل نمی‌آورد و این نگاه سیاسی سبب شده تا نتوانم نظرات تخصصی‌ام را ارائه کنم.
** با معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری چطور، آیا توانسته‌اید تعامل برقرار کنید و از کمک این معاونت بهره ببرید؟
خانم مولاوردی نگاه و رویکرد بسیار مثبتی به مطالبات زنان دارد اما حدود و اختیارات این معاونت به اندازه‌ای نیست که تصمیم‌سازباشد، بلکه تصمیم‌گراست. در واقع برای اینکه طرح‌های خانم مولاوردی مانند طرح «عدالت جنسیتی» تحقق یابد، اولا نیاز است تا شخص رئیس‌جمهور مساله زنان را یکی از اولویت‌هایش قرار دهد که با نگاه مردانه‌اش تاکنون چنین نکرده و در وهله بعد سایر دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها را موظف به پیگیری مطالبات خانم مولاوردی کند در غیر این‌صورت اقدامات ایشان در معاونت زنان نمی‌تواند ملموس و عملیاتی شود.
** گفتید نگاه آقای روحانی مردانه است، آیا این مساله در عدم توجه به مطالبات زنان در دولت یازدهم اثرگذار بوده است؟
بله، نگاه آقای روحانی و کابینه اش نگاهی مردانه است و ایشان نتوانست با وجود شعارهای فراوان درباره تحقق مطالبات زنان اقدام جدی‌ای در این خصوص انجام دهد. آقای روحانی از نخبگان زن توقع رای و حمایت دارد اما اقدام جدی‌ای برای زنان انجام نداده است و از این منظر ایشان نتوانسته است انتظار زنان را پاسخ دهد.
** آقای روحانی چه اقدام عملی‌ای باید انجام دهد تا بتواند پشتوانه حمایتی زنان فعال و نخبگان سیاسی زن را با خود همراه کند؟
ایشان باید با نخبگان سیاسی زن و فعالان این حوزه نشست‌هایی داشته باشند، باید با آنان گفت‌وگو کند و خواسته‌های آنان را بشنود و باید سهم عادلانه‌ای به زنان اختصاص دهند. در این دوره ایشان باید برنامه‌هایش را عملیاتی کند و مثلا اعلام کند که می‌خواهد فرصتی به زنان بدهد تا در راس وزارتخانه‌ها قرار گیرند، وزارتخانه‌ای مانند بهداشت و درمان و آموزش و پرورش نیاز به نگاه‌های زنانه دارد و باید ایشان برای یک‌بار هم که شده به زنان فرصت دهد تا خود را نشان دهند. البته شاید بعد از انتخاب ایشان در دوره بعد دوباره شاهد باشیم که این شعارها محقق نمی‌شود اما زنان نباید مطالبه‌گری خود را فراموش کنند.
** «منشور حقوق شهروندی» از سوی رئیس‌جمهور رونمایی شد، آیا در محتوای این منشور حقوق زنان و کودکان متناسب با نیازهای روز جامعه گنجانده شده است؟
متاسفانه در بحث زنان این منشور را کم فروغ دیدم و در بحث کودکان بی‌فروغ. چراکه در فرایند تدوین و تنظیم این منشور از نخبگان زن و فعالان حوزه‌های اجتماعی استفاده نشد. اتفاقی که در برنامه ششم توسعه افتاد و ما بارها گفتیم که باید بخشی از مطالبات زنان و کودکان در این سند گنجانده شود، اما فریادمان به جایی نرسید و هیچ نظرخواهی‌ای نشد و بسیاری از کمبودها همچنان باقی است و خلاها احساس می‌شود.
* منبع: روزنامه آرمان، 1395.10.1
نظر شما
