«مزارع استان‌های جنوبی سوت‌و‌کور شده است. دیگر کشاورزان حتی سر زمین‌ها حاضر نمی‌شوند و محصول را به امان خدا رها کرده‌اند. برای ما چه فرقی می‌کند محصول سر زمین خراب شود یا دلال‌ها مفت از چنگ‌مان درآورند؟ ما در هر صورت ورشکسته شده‌ایم» اینها جملاتی است که احمدی، کشاورز بوشهری در تماس با «شهروند» اعلام می‌کند.
روزنامه شهروند در گزارشی، نوشت: «مزارع استان‌های جنوبی سوت‌و‌کور شده است. دیگر کشاورزان حتی سر زمین‌ها حاضر نمی‌شوند و محصول را به امان خدا رها کرده‌اند. برای ما چه فرقی می‌کند محصول سر زمین خراب شود یا دلال‌ها مفت از چنگ‌مان درآورند؟ ما در هر صورت ورشکسته شده‌ایم» اینها جملاتی است که احمدی، کشاورز بوشهری در تماس با «شهروند» اعلام می‌کند.
در این گزارش می خوانیم: وی می‌گوید که موضوع گوجه و بادمجان تنها منحصر به هرمزگان نمی‌شود و صیفی‌کاران تمام استان‌های جنوبی ورشکسته شده‌اند. آنها حالا به کمک مدیران فناوری اطلاعات چند شرکت فروش نهاده‌های کشاورزی کمپینی اعتراضی شکل داده‌اند و در گروه‌های تلگرامی بحث‌های داغی به راه افتاده است. بحث‌هایی که محور اصلی آن دلالان کهنه‌کار محصولات کشاورزی است که به گفته خودشان بارها تولیدکنندگان را به خاک سیاه نشانده‌اند. این موضوع دیروز واکنش علی‌محمد شاعری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس را به دنبال داشت. او که در جشن خودکفایی گندم حاضر شده بود، اعلام کرد که دلال‌ها مدیریت بازار محصولات کشاورزی را به دست گرفته‌اند و زحمات یک‌ساله باغداران پرتقال و کیوی و صیفی‌کاران جنوبی در معرض خطر و تهدید دلال‌ها قرار گرفته است.
او البته از حضور محمود حجتی، وزیر کشاورزی در این مراسم نیز استفاده کرد و خطاب به او گفت: باید به آقای حجتی در خصوص تولید محصولات کشاورزی خدا قوت گفت اما در بخش بازرگانی نیاز به خانه‌تکانی وجود دارد و در بخش صادرات محصولات کشاورزی ضعیف عمل شده است.
**مزارع جنوب سوت‌و‌کور شده‌اند
صیفی‌کاران هرمزگانی در ١٠ روز گذشته شیوه اعتراضی متفاوتی در پیش گرفته‌اند. حالا آنها با فرشی از گوجه‌فرنگی و بادمجان جاده‌های روستایی استان‌شان را پوشانده‌اند. به گفته این کشاورزان، حجم محصولی که به جاده‌ها رها شده است، بیشتر از ٥٠٠ تن گوجه‌فرنگی و بادمجان بوده است. احمدی یکی از کشاورزان بوشهری که گزارش «شهروند» را در کانال تلگرامی کشاورزان دیده است، توضیح می‌دهد که پیشنهاد تأسف‌بار دلالان برای خرید صیفی‌جات کشاورزان جنوبی موجب شده است که دیگر صیفی‌کاران سر مزرعه حاضر نشوند. او ادامه می‌دهد: کافی است به مزارع صیفی‌جات جنوب کشور سر بزنید تا موج ناامیدی و استیصال را با چشمان خود مشاهده کنید. محصول سر بوته‌ها مانده است و کشاورزان دیگر به مزارع نمی‌روند و محصول خوراک رهگذران شده است.
دلالان صیفی‌جات برای خرید گوجه‌فرنگی ١٨٠٠ تا ٣٥٠٠ تومانی بازار تهران تنها قیمت ٢٠٠ تا ٤٠٠ تومان را پیشنهاد داده‌اند. این در حالی است که بنا به گفته صیفی‌کاران قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای ١٠٠٠ تومان است و هزینه برداشت یک کیلوگرم گوجه بوته‌ای کیلویی ٢٥٠ تومان است؛ اما این موضوع تنها به صیفی‌کاران جنوبی ختم نمی‌شود و پس از هجوم موج سرما به باغ‌های کیوی و پرتقال شمال، کشاورزان به رسانه‌ها گفته‌اند که دلالان همین موضوع را بهانه کرده و هر کیلوگرم پرتقال شمال را تنها به قیمت ٣٠٠ تومان از باغداران می‌خرند. اختلاف بین قیمت خرید محصول از کشاورزان و قیمت عرضه در بازار به اندازه‌ای است که به‌راحتی می‌توان متوجه شد تنها برنده این ماجرا دلالان هستند و هم مصرف‌کنندگان از قیمت چند برابری عرضه متضرر می‌شوند و هم کشاورزان با قیمت نازل خرید دلالان بارها زیان‌های سنگین را تجربه کرده‌اند.
**دلال ها بازار را مدیریت می کنند
در همین رابطه، علی‌محمد شاعری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس دیروز در جشن خودکفایی گندم به زیان سنگین صیفی‌کاران جنوب و باغداران شمال اشاره کرد و گفت: دو‌میلیون و ٧٠٠هزار تن از مرکبات کشاورزان در معرض تهدید است و ٥٠٠هزار تن از مرکبات کشور در سرمای اخیر از بین رفته است اما کسی به سراغ کشاورزان نمی‌رود.
او ادامه داد: مرکبات، کیوی و گوجه فرنگی روی دست کشاورزان مانده است و دست آنها به سمت دولت دراز است. زحمات یک‌ساله آنها در معرض خطر قرار گرفته و دلال‌ها درحال مدیریت بازار هستند. او افزود: دولت باید توجه و حمایت لازم در تعیین نرخ‌های خرید تضمینی را داشته باشد. شنیده می‌شود نرخ خرید تضمینی گندم درحد ناچیزی افزایش یافته است. شاعری در ادامه با اشاره به تلاش باغداران شمال برای نجات محصولشان از سرمازدگی گفت: چگونه می‌توانیم در خانه خود بخوابیم اما کشاورزان در زمین خود لاستیک آتش بزنند تا شاید درجه حرارت مزارع چند درجه بالا برود. برای بیمه صندوق بخش کشاورزی ردیف‌های جداگانه‌ای برای سال آینده تصویب شده است، همچنین دولت را ملزم به پرداخت مطالبات کشاورزان در خرید تضمینی گندم کرده‌ایم.
**وظیفه مجلس نیست، دولت کاری بکند!
با این وجود، مجلس هم برای حل مشکل مزمن دلالان کشاورزی اقدام خاصی انجام نداده است. نظر افضلی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در واکنش به این موضوع به «شهروند» می‌گوید: این وضع باید توسط اجرا‌کننده قانون سامان‌دهی شود نه مجلس، چرا که وظیفه مجلس قانون‌گذاری است نه رسیدگی به وضع اجرا.
این ادعا درحالی مطرح می‌شود که نظارت بر اجرای قوانین و وضع قوانین کارآمد یکی از بدیهی‌ترین وظایف مجلس است. افضلی البته خلأ قانونی فعلی را هم به‌طور قاطع رد نمی‌کند. او معتقد است قوانین فعلی باید توسط ارگان‌های مربوطه بررسی شود؛ بخش اجرا موضوع را جدی‌تر بگیرد و برای رفع این معضلات به مجلس طرح‌های خود را در قالب لایحه ارایه کند. او ادامه می‌دهد: مجلس به تنهایی نمی‌تواند کشاورزان را نجات دهد چرا که مجلس تنها و تنها قانون‌گذار است. یکی از مشکلات اصلی ما، نداشتن مدیریت و برنامه‌ریزی است. باید پرسید آیا برای میزان تولید، صادرات و شرایط کشت برنج سال آینده خود برنامه‌ای داریم؟
**ماندن در روستا توجیه اقتصادی ندارد
علی اکبری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: واقعیت تلخ سودجویی واسطه‌ها در بازار محصولات کشاورزی علاوه بر کشاورزان، مصرف‌کنندگان را نیز متضرر می‌کند. وقتی واسطه‌ها محصولات را با قیمتی پایین از کشاورزان می‌خرند و به چند برابر قیمت در میادین میوه و تره‌بار عرضه می‌کنند، حاشیه سود تولیدکنندگان کاهش و به‌تبع، قیمت مصرف محصول افزایش می‌یابد. او ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی تولید برای کشاورزان به‌صرفه نیست و آنها به تدریج روستاها را رها می‌کنند؛ اتفاقی که در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته است. از سویی این قیمت، مناسب حال و وضع معیشتی خانواده‌های شهری نیست و هزینه طاقت‌فرسایی را به آنها تحمیل می‌کند.
نماینده شیراز معتقد است: این مدل سوءاستفاده‌ها با برخوردهای موردی حل نمی‌شود، اگرچه نظارت باید وجود داشته باشد. راه‌حل اساسی این مسأله، عرضه محصولات کشاورزی به بازار به واسطه خودشان است. این موضوع نیز از طریق تقویت اتحادیه‌های کشاورزی مناطق امکان‌پذیر است؛ به این ترتیب که اتحادیه‌های کشاورزی خود در زمینه توزیع محصولات کشاورزی فعال شوند. او تصریح می‌کند: همین دیروز خبر رسید که واسطه‌ها گوجه‌فرنگی را با قیمت ٦٠٠ تومان بر سر مزارع می‌خرند و با قیمت بیش از ٢٠٠٠ تومان در شهرها می‌فروشند. مجلس و دولت سعی کردند خرید یک‌سری از محصولات کشاورزان را تضمین کنند. یکی از فلسفه‌های این کار کوتاه کردن دست دلالان است، اگرچه واسطه‌ها هنگام خرید این محصولات نیز شیطنت می‌کنند. مشکل اینجاست که دولت نه این برنامه را دارد و نه این توان را دارد که همه محصولات را به صورت تضمینی بخرد.
**تولیدکننده ها فقط دنبال یارانه‌اند
البته رمضان روئین‌تن، مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت کشاورزی درباره پدیده دلالی در بازار محصولات کشاورزی هم به «شهروند» می‌گوید: کنترل دلالی ریشه‌دار در بازار محصولات کشاورزی بسیار دشوار است اما نکته‌ای که نباید از آن غافل شد این است که تولیدکنندگان ما نیز برای بازاریابی محصولات خود نتوانسته‌اند اقدام درخور توجهی انجام دهند و تولیدکننده در همه صنف و رده‌ای همیشه دنبال یارانه و حمایت بوده است.
او ادامه می‌دهد: چرا تولیدکننده ما نباید به اندازه دلال‌ها از عهده بازار برآید و مدیریت توزیع محصولات خود را انجام دهد؟ این اقدام خیلی راحت می‌تواند توسط تشکل‌های تولیدکنندگان انجام شود و آنها به نمایندگی از اعضای خود مدیریت بازار و زنجیره توزیع را در دست بگیرند اما متاسفانه تولیدکنندگان همیشه خود را نیازمند به حمایت دیده‌اند و دنبال یارانه بوده‌اند. این موضوع در شرایطی مطرح می‌شود که اتحادیه صنفی نیز معتقد است بسیاری از اختیارات در کف دولتی‌ها و شبه‌دولتی‌هاست و تشکل‌های صنفی با اختیارات محدود خود نمی‌توانند به صورت موثر در بازار حاضر شوند.
*منبع: روزنامه شهروند 1395.9.23
نظر شما
