نام ایران‌خودرو چگونه انتخاب شد؟

کارخانه ای که از سالها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی،پیکان تولید می کرد”ایران ناسیونال” نام داشت. بعد از پیروزی انقلاب، این نام در فرایندی تغییر کرد و به فردی که نام”ایران خودرو” را پیشنهاد داد، یک دستگاه پیکان به عنوان جایزه اهدا شد.

تخصیص این جایزه بی حاشیه نبود تا جایی که محمدنوروزی نماینده گنبدکاووس در دوره اول مجلس شورای اسلامی، موضوع این جایزه را در قالب یک سوال از وزیرصنایع سنگین (بهزادنبوی) به جلسه علنی مجلس کشاند.

بخشهایی از گزارش جلسه ۱۹مهرماه ۱۳۶۲ مجلس شورای اسلامی را در این زمینه می خوانید.

 

محمد نوروزی نماینده گنبدکاووس- ـ بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم در تاریخ شنبه ۲۷ دی ماه ۶۱ از طرف شرکت ایران ناسیونال آگهی نظرخواهی از مردم داده شد که شرکت ایران ناسیونال نام خود را می‌خواهد عوض بکند هر کس نام مناسبی را به این شرکت بفرستد … بعد ۵ شنبه ۵خرداد باز هم در ۳ روزنامه آگهی شد و بعد ۱ شنبه ۸ خرداد در ۲روزنامه شنبه ۱۴ خرداد در ۲روزنامه وشنبه ۲۸ خرداد باز هم در ۳ روزنامه .

یکی از برادران نامی را بنام "ایران خودرو” به شرکت پیشنهاد می‌کند و بعد شرکت ایران ناسیونال در یکی از این شماره روزنامه‌ها می‌نویسد که شما شناسنامه خودتان را با این مدارک به شرکت ارائه بدهید تا یک دستگاه پیکان خارج از نوبت به شما بدهیم .در شماره‌های بعدی نوشته شده که یک دستگاه پیکان کار لوکس بطوررایگان به برادر عنبری پور که پیشنهاد دهنده این نام است داده شد… مردم از ماسؤال می‌کنند  آن تبلیغات شرقی و غربی دیگر گذشته. چطور می‌شود در این زمان باز هم یک چنین مسائلی در این مملکت وجود دارد؟ حالا که می‌خواهند نظرخواهی بکنند و یک دستگاه پیکان به افراد بدهند بهتر بود که این مسأله را به معلولین انقلاب، معلولین جنگی پیشنهاد بکنند که هر معلولی اسم مناسبی را به این شرکت پیشنهاد کرد یک دستگاه پیکان یا معادل قیمت آن را به او می‌دهیم . اصلاٌ این مسأله را جناب وزیر جواب بدهند که در یک وزارتخانه به این معظمی این همه مهندسین و دکترها و کسانی دیگر که در آنجا حقوق می‌گیرند آیا قادر نبودند از این اسم‌ها[پیشنهاد بدهند]؟حالا آقای عنبری‌پور که این اسم را پیشنهاد کرده این نام زیاد مهمی نبوده که درقبالش یک دستگاه پیکان به او داده بشود و آن طوری که من حساب کردم حدود ۴۷هزار تومان هم از پول شرکت حق تبلیغات آگهی شده.

وزیر صنایع سنگین– …باید به عرضتان برسانم که مسأله  تعویض نام شرکتها و واحدهای تحت پوشش ، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح بوده .خودتان می‌دانید که نام ایران یا ناسیونال چیزی نبوده که بعد از انقلاب مدیران ویا مسؤولین کشور قبولش داشته باشند. دنبال تغییرنام بودند مدتهای طولانی روی این مسأله بحث وگفتگو شده بود اسامی زیادی مطرح شده بود .هر کسی به یک کدامش ایراد گرفته بود. موضوع  در هیآت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مطرح شد… آخرین راهی که به نظر رسید این بود که آگهی کنند بهترین نام را هر کس معرفی کند  جایزه‌ای هم بدهند وآن کاری که کارخانه کرد تصویب هیأت عامل سازمان گسترش و نوسازی بود و مورد تأیید بنده هم بود.

…کسی هم که انتخاب شده من مشخصاتش را برایتان می‌خوانم که ببینید خیلی مستغنی نبوده. چهل و یکنفر نام ایران خودرو را پیشنهاد کردند و ایشان به قید قرعه از بین آن ۴۱ نفر انتخاب شده است. دانشجوی سال چهار و پنج رشته پزشکی مجتمع پزشکی وزارت بهداری است. در یک درمانگاه در جاده شهریار  کار می‌کند. در درمانگاه  میدان خراسان خیابان لرزاده[هم کار می کند] در اکیپهای سیار پزشکی روستائی[هم شاغل است] دانشجوی پزشکی متعهدی است که سه جا هم دارد کار می‌کند در سه درمانگاه هر کدام هم فاصله‌اش را باهم می‌بینید که یکی از آنها میدان خراسان است و دو تا هم جاده قدیم کرج است…

موحدی ساوجی ـ خب حالا خارج از نوبت چرا؟

وزیر صنایع سنگین_ خارج از نوبت هم کسی که جایزه می‌گیرد که من نمی‌توانم بگویم مثلاً برو در مدت ۳ ماه در نوبت و تازه نوبت پیکان برای مصارفی غیر از قرعه کشی حدود ۲ ماه بیشتر نیست. و این خارج از نوبت هم باز امتیازی است که به برنده داده می‌شود..

  جای آخر که این برادر برنده کار می‌کند ضلع شرقی ترمینال جنوب مرکز نگهداری معلولین شهید مخبر است و از چهار مرکز بالا فقط از یک درمانگاه حقوق دریافت می‌کند بقیه را همه افتخاری و مجانی کار می‌کند حقوق دریافتی‌اش هم ماهانه /۵۵۰۰ تومان است . متأهل بدون فرزند هم هست منزل شخصی ندارد.  هیچ فامیلی هم با هیچ کسی نداشته ازبین ۴۱ نفر در قرعه شانس آورده یعنی بخت بااو یاری کرده و این شخص برنده شده است .

… بسیاری از کارخانه‌های مابیش از انقلاب برای فروش محصولات خودشان [مبالغ زیادی]خرج تبلیغات می‌کردند. حالا ما در شرایطی هستیم چون تولیدمان کم است و تقاضا زیاد است این وضع وجود ندارد ولی ان شاءالله ازسال آینده که در بعضی از محصولات تولیدمان بالا برود. مسأله بازاریابی مسأله مهمی خواهد بود و کارخانه‌ها هم مجبور هستند برای این قبیل امور روابط عمومی و بازاریابی مخارجی را متحمل بشوند .نه به آن شکلی که رژیم طاغوت متحمل می‌شد و نه آن تبلیغاتی که رژیم شاه می‌کرد ولی برای بازار یابی هزینه لازم است.

… ممکن است شما بگوئید که شما نباید این کار را بکنید الان بگویم برای تغییرنام جاهای دیگر و برای مؤسسات دیگر بر حسب اهمیت مؤسسه باز جوایزی در نظر گرفتیم.این خودش انگیزه‌ای هم هست که مردم فعال برخورد کنند اسم خوب و مناسب پیشنهاد کنند ما حدود ۵۰-۶۰ کارخانه داریم اسامی بدی دارد و این اسامی باید تغییر بکند. هر اسمی هم که مطرح می شود نمی‌شود گذاشت مثلاً اولین نامی که برای ایران خودرو مطرح شد اتومبیل سازی هفتم تیر بود خوب به ظاهر خیلی قشنگ هم هست یعنی هفتم تیر اسم خیلی خوبی هم هست ولی ارتباطش بایک مؤسسه اتومبیل‌سازی چی هست؟ یا مثلاً کلمه رخش مطرح شد. اسامی خیلی زیادی بود . برای اینکه اسم خوب برای مؤسسات پیداکنیم ما مجبوریم از این روش  استفاده کنیم اگر مجلس موافق نیست بگوید و اعلام کنید که شما از این روش دیگر استفاده نکنید، چشم ما هم استفاده نمی‌کنیم …

کیاوش(نماینده اهواز) ـ آیا این صحیح است بیت المال مسلمانها را همین‌طور بریزند و بدهند؟

نایب رئیس ـ به هر حال اگر مجلس اشکال می‌کند باید از طریق قانونی ابلاغ کند همین طوری که نمی‌شود.

محمد نوروزی نماینده گنبدکاووس- … ایشان  فرمودند که ده‌ها هزار برنامه برای ما آمده و اسامی زیادی به ما پیشنهاد کرده‌اند.اولا ده‌ها هزار ساعت وقت این مردمی که بایستی فکرشان به جاهای دیگر صرف بشود برای یک نام معمولی گرفته اند. برای نام جدید دهها هزار پاکت پستی که لااقل دهها هزار تمبر مصرف شده ، دهها هزار ساعت وقت افراد گرفته شده … بایستی خود جناب آقای نبوی در پیشگاه خداوند که این وقت مردم را به این شکل تلف کرده جواب بدهند…

نایب رئیس ـ بسیار خوب، سؤالشان به کمیسیون ارجاع می شود.

جعفرشجونی نماینده کرج ـ نام ایران‌‌خودرو ملی‌گرائی است من نام اسلام خودرو پیشنهاد می‌کنم که اسلامی است. یک پیکان به من بدهید.(خنده نمایندگان)