هند فرصت مناسب اقتصادی ایران

تقریبا یک سال پس از سپری شدن توافق هسته‌ای با ایران - که به طور رسمی برنامه جامع اقدام مشترک نامیده می شود – یک بازی سیاسی در واشنگتن باقی می‎ماند.

به گزارش ایسنا به نقل از واشنگتن تایمز، در واکنش به فشار تهران، کابینه اوباما به رفع تحریم‎های بیش‌تر برای رژیم ایران ادامه می‎دهد. توجیهی که مقامات کابینه از جان کری وزیر خارجه گرفته تا مقامات پایین‎تر مطرح می‎کنند این است که ایران هنوز از مزایای واقعی این توافق بهره‎مند نشده است و از همین روی برای تضمین تبعیت ایران از مفاد توافق هسته‌ای اندکی شیرینی ضروری است.

با این حال، در آسیا تصویر کاملا متفاوتی شکل می‎گیرد. در هفته‎های اخیر شاهد بودیم که تهران روابط دوجانبه با کشورهایی مانند کره جنوبی را در همه زمینه‎ها از تجارت گرفته تا همکاری‎های امنیتی افزایش داد و مسیر برنامه جامع اقدام مشترک نشانگر این است که جمهوری اسلامی اکنون به خوبی و واقعا  از «جعبه» تحریم‎ها خارج شده است.

با این حال در میان کشورهایی که به دنبال تعامل دوباره با ایران هستند، هند مهم‎ترین آن‌هاست. روابط تهران و دهلی‌نو که به دلیل تحریم برای مدت طولانی کاهش یافته بود اکنون با سرعت در حال توسعه است و این کار به طریقی انجام می‌گیرد که می‌تواند نظام ژئوپولتیک آسیا را دوباره شکل دهد.

آشکارترین نشانه بهبود روابط بین دو کشور دیدار خبرساز دو روزه نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند از ایران بود. این سفر ده‌ها قرارداد جدید در زمینه تجارت، مخابرات و حمل و نقل به بار داشت و مودی و حسن روحانی، رییس‌جمهور ایرانی آن را «دوره جدیدی» در روابط بین دو کشور خواندند.

در میان این توافق‌ها، مهم‌ترین آن‌ها فرجام توافق‌نامه‌ای برای هند بود تا بندر چابهار ایران را بسازد و اداره کند. این توافق 50 میلیون دلاری چندساله، توسعه دو ترمینال در بندرجنوب ایران برای محموله‌های هندی به مقصد خاورمیانه و بازارهای آفریقا را دربرمی‌گیرد.

این توافق پیش‌درآمد توافق سه‌جانبه بود که بین ایران، هند و افغانستان برای ایجاد یک شبکه خطوط ریلی و جاری در سراسر جنوب آسیا که از چابهار به عنوان یک قطب ترانزیتی استفاده خواهد کرد، امضا شده بود.

برای هند این توافق‌نامه چیزی مانند کودتای استراتژیک است. این کشور در دسترسی به آسیای مرکزی و افغانستان به دلیل هم موقعیت جغرافیایی‌اش و هم روابط نگران‌کننده با رقیب منطقه‌یی‌اش پاکستان، از مدت‌ها پیش در تنگنا قرار گرفته است که باعث آزردگی خاطر مقامات در دهلی‌نو شده است. زمانی که این توافق عملیاتی شود، چابهار و شبکه حمل و نقل وابسته آن کمک خواهند کرد تا این مشکل حل شود و به هند اجازه می‌دهد تا از پاکستان عبور کند و تعامل اقتصادی و سیاسی مستقیم‌اش را در هر دو جبهه عمیق‌تر کند.

در سال‌های اخیر ایران همواره به دنبال عمق بخشیدن به روابطش در آسیا به عنوان راهی برای خنثی‌کردن تحریم‌های غرب و به منظور توسعه حضور جهانی‌اش بوده است. این موضوع شامل طرح‌های ایجاد خط گازی 800 مایلی در «خط لوله صلح» می‌شود که از شرق ایران تا افغانستان امتداد دارد و به غرب پاکستان می‌رسد.

جمهوری اسلامی هنوز رویای بدل‌ شدن به یک بازیگر اصلی اقتصادی را در سر می‌پروراند. اشتیاقی که با حذف تحریم‌های بین‌المللی دوباره شعله‌ور شده است. و توافق بندر چابهار می‌تواند به طور قابل توجهی ایران را به این هدف خود نزدیک‌تر کند.

با توجه به کنار رفتن اجماع بین‌المللی بر سر انزوای اقتصادی ایران، هند مانند بسیاری دیگر از کشورها بهره‌برداری از فرصت‌های جدید در جمهوری اسلامی را آغاز می‌کند. در این روند هند برای ایران دریچه‌ای را باز کرده تا پیوندهای اقتصادی را با جنوب و جنوب غرب آسیا ایجاد کند.