انتقال مالكيت دو جزيره مصر به عربستان نه تنها با مخالفت تل آويو مواجه نشده، بلكه اين رژيم اطلاع قبلي از طرح مذكور داشته و در راستاي منافع راهبردي و نظامي خود از آن استقبال مي‌كند.
ناصر قنديل تحليلگر مسائل راهبردي منطقه در مقاله‌اي با اشاره به اهميت استراتژيك دو جزيره تيران و صنافير در نزديكي ساحل شبه جزيره سينا نوشت: اين دو جزيره هيچ ساكني ندارد. نيروهاي مصري اندكي پيش از جنگ سال 1967 براي بستن تنگه تيران و مسدود كردن دريانوردي در برابر اسرائيل از طريق بندر ايلات وارد آن شدند.
تاريخ مالكيت مصر بر اين دو جزيره بر اساس روايت مشترك سعودي - مصري به سال 1950 برمي‌گردد كه براساس آن ملك عبدالعزيز از ملك فاروق خواست كه براي جلوگيري از هر نوع تجاوز اسرائيل بر ضد اين دو جزيره، نيروهاي ارتش مصر را در آن مستقر كند. اين در حالي است كه كارشناسان و ديپلمات‌ها و حقوقدانان مصري اين دو جزيره را بخشي اساسي از سينا معرفي مي كنند كه در اسناد قديم عثماني نيز وجود دارد.
موضوع امروز مربوط به هويت اين دو جزيره نيست، اين در حالي است كه گفته مي‌شود عربستان با پرداخت مبلغ دو ميليارد دلار به مصر مالكيت اين دو جزيره را دريافت كرده است. مسئله اصلي اينجاست كه چرا عربستان امروز و بعد از گذشت تقريباً 40 سال از امضاي توافق كمپ ديويد كه تماميت مصر در اين دو جزيره را اثبات كرده، خواستار بازپس‌گيري اين دو جزيره شده است.
نكته قطعي اين است كه براساس بندهاي توافق كمپ ديويد و موقعيت سياسي حاكميت مصر، دولت اين كشور بدون موافقت اسرائيل قادر به انجام اين توافق نبود. علاوه بر اين كه حاكميت مصر و عربستان سعودي طبعاً به دنبال ناراحت كردن اسرائيل و تحريك كردن آن نيستند. دو جزيره مذكور البته در ابعاد امنيتي نظامي و غيرنظامي محل مهمي براي اسرائيل به شمار مي‌رود، چرا كه در برابر بندر ايلات قرار گرفته است، با توجه به آنچه كه گفته شد اين سوال مطرح مي‌شود كه چرا مصر و عربستان يك پرونده خفته و بي ارزش را كه باعث ناراحتي اسرائيل مي شود، به تحرك در آورده اند؟
نكته مشخص در اين جا است كه اسرائيل -همان طور كه رسانه‌هاي آن مطرح مي‌كنند- از اين اقدام استقبال كرده و آن را گامي مفيد براي بهره‌برداري از جغرافياي منطقه در راستاي فرصت‌هاي هم‌گرايي بين اسرائيل و همسايگان آن معرفي مي‌كند. تل‌آويو بازگشت عربستان به جزاير مذكور را فرصتي براي همكاري در مسير توسعه و گردشگري و تجاري مي‌داند و آن را نقطه تلاقي مثلث مصر، اسرائيل و عربستان سعودي معرفي مي‌كند، به ويژه اينكه اسرائيلي‌ها اميدوار هستند، بتوانند از پل زميني احداث شده بين مصر و عربستان استفاده كنند و به اين ترتيب زمينه‌هاي ارتباط جغرافيايي آسان بين عربستان و اسرائيل فراهم شود.
برخي گزارش‌ها از توافق اسرائيل با عربستان سعودي در مورد كاركرد اين جزاير سخن مي‌گويد كه زمان انجام توافق رياض با قاهره را تفسير مي كند. براساس اين گزارش كاركرد اول جزاير مذكور مي‌تواند انتقال خط لوله نفت عربستان سعودي به سمت اروپا از طريق اين جزاير به شبه‌جزيره سينا و اراضي اشغالي تا بندر حيفا باشد. به اين ترتيب هزينه‌هاي نفت مصرفي اسرائيل از درآمدهاي اين خط لوله به دست خواهد آمد، خط لوله‌اي كه اسرائيل در آينده بازاريابي براي فروش آن در بازار آزاد را نيز بر عهده خواهد داشت.
اين در حالي است كه نقش مذكور اسرائيل به علت شكست در جنگ جولاي 2006 از حزب الله لبنان از بين رفته بود، چرا كه در صورت پيروزي در اين جنگ مي‌توانست خط لوله فرعي نابوكو از قزاقستان و بندر جيهان را به حيفا متصل كند. اسرائيل مي‌خواست اين خط لوله تا عسقلان (اشكلون) و درياي سرخ براي تأمين نفت چين و هند گسترده شود تا در صورت بروز جنگ آمريكا با ايران و بسته شدن تنگه هرمز نقش بازار آزاد نفت را در تامين نفت چين و هند ايفا كند.
مأموريت دوم جزاير مذكور در همكاري عربستان با اسرائيل است. بر اساس گزارش‌هاي غربي اين جزاير مي‌توانند عرصه اي دنج براي همكاري‌هاي اقتصادي بين اسرائيل و عربستان از جمله استقرار يگان‌هاي واكنش نظامي و رادارها و سكوهاي ماهواره‌اي و شنود و جنگ الكترونيك به شمار آيد. اين همكاري‌ها مي‌تواند در چارچوب تفاهم دوجانبه براي معيارهاي متحد جنگ بر ضد تروريسم! و تعيين دوست و دشمن مشترك دنبال شود.
مصر به يك چهارم درآمد ثروت‌هاي طبيعي اين دو جزيره دست پيدا خواهد كرد، يعني تقريبا هيچ فايده اي از اين معامله نخواهد برد، اين در حالي است كه در آينده با بهره‌برداري مشترك عربستان و اسرائيل از اين جزيره، پيامدهاي آزاردهنده خواهد داشت. برخي اعتقاد دارند كه ايجاد پل خاكي از عربستان تا حيفا كه از طريق اين دو جزيره انجام مي‌شود، به بسته شدن كانال سوئز منتهي خواهد شد.
روزنامه الاخبار نيز در مقاله‌اي نوشت: در حالي كه عبدالفتاح السيسي تلاش مي‌كند خشم مردمي ناشي از انتقال حاكميت در جزيره تيران و صنافير به عربستان سعودي را مهار كند، اسرائيلي‌ها فاش كردند كه پيش از اين از اين اقدام اطلاع داشتند، آنها نه تنها اين توافق را قبول كردند، بلكه از تسلط رياض بر اين دو جزيره نيز استقبال مي‌كنند.
پيامدهاي انتقال حاكميت دو جزيره مصري به عربستان همچنان در محافل اين كشور وجود دارد، در همين راستا عبدالفتاح السيسي چهارشنبه قرار است با تعدادي از نمايندگان جامعه مصر ديدار كند تا شايد بتواند افكار عمومي را نسبت به اين توافقنامه كه با مخالفت گسترده مردمي مواجه شده، قانع نمايد.
اقدام السيسي در واكنش به ارائه برخي گزارش‌هاي امنيتي به وي صورت گرفته كه نشان مي‌دهد محبوبيت دولت وي به شدت كاهش يافته و انتقادات گسترده از سوي نيروهاي ملي نسبت به اقدامات وي وجود دارد. اين گزارش ها توصيه مي‌كنند كه وي اقدامات و تصميمات خود را براي افكار عمومي تفسير و توجيه نمايد.
گزارش‌هايي كه سرويس‌هاي امنيتي و اطلاعاتي تهيه كرده اند، به رئيس‌جمهور توضيح مي‌دهد كه 'سستي دولت مصر در آماده سازي افكار عمومي باعث شد اين توافقنامه غافلگير كننده باشد و به منزله عقب‌نشيني از اراضي در برابر كمك‌هاي مالي تلقي شود. گزارش مذكور اين اشتباه را متوجه وزارت خارجه و وزارت همكاري بين‌المللي دانست، اما به السيسي توصيه كرد كه توضيحاتش در نزديك‌ترين زمان ممكن و در بين سخنراني‌هايش باشد و سخنراني ويژه‌اي را به اين موضوع اختصاص ندهد تا به مثابه توجيه اين اقدام به شمار نيايد.
هم‌زمان با اين اقدامات، وزارت خارجه مصر بخشنامه‌اي را براي اصحاب رسانه منتشر كرده و اسناد سعودي بودن دو جزيره تيران و صنافير را منتشر كرده است، اين در حالي است كه كارشناسان نظامي در گفت‌وگو با روزنامه الاخبار اين موضوع را رد كرده و تأكيد دارند كه اسنادي در نزد عربستان و مصر وجود دارد كه صراحتاً از انتقال مالكيت اين دو جزيره از سوي عبدالعزيز به مصطفي پاشا نحاس حكايت دارد. همين موضوع جنجال داخلي در مورد ماهيت اين دو جزيره را افزايش داده است. البته برخي كارشناسان معتقدند كه اتفاقات مذكور در راستاي تحولات سياسي منطقه صورت گرفته است.
در عين حال يك منبع مطلع به روزنامه الاخبار گفت كه اقدامات لازم براي انتقال مالكيت جزاير مذكور به عربستان زماني حدوداً يك ساله نياز خواهد داشت، چرا كه اين توافقنامه بايد به پارلمان ارجاع داده شود و در آنجا به بحث و رأي‌گيري گذاشته شود و پس از آن به شوراي وزيران ارجاع شود تا به تصويب نهايي رئيس‌جمهور برسد. علاوه بر اينكه مقدمات نظامي و امنيتي ديگري براي انجام اين اقدام لازم است. منبع مذكور انجام همه پرسي مردمي بر اساس خواسته هاي مخالفان دولت را بعيد دانسته و گفت كه قاهره منتظر روز جمعه آينده است تا تظاهرات اعتراض‌آميز در ميدان التحرير برگزار شود تا شكايت هاي موجود در مورد لغو توافقنامه بررسي شود.
اين مقاله مي‌افزايد: انتظار نمي‌رود اقدام مصر در واگذار كردن تماميت ارضي خود بر اين دو جزيره بدون موافقت و استقبال اسرائيلي‌ها صورت گرفته باشند، رسانه‌هاي صهيونيستي اعلام كردند كه اين اقدام منحصر به اطلاع دادن به تل آويو نيست. بلكه از آنجا كه جزاير مذكور خصوصياتي مرتبط با امنيت ملي اسرائيل دارد، بنيامين نتانياهو نخست وزير اين رژيم طبق اعلام رسمي توافق، اين موضوع را با كابينه امنيتي خود مطرح كرده است.
الاخبار مي افزايد: اهميت اين دو جزيره براي اسرائيل از لحاظ موقعيت جغرافيايي آن در آستانه ورود به خليج العقبه است، اين موضوع اهميت استثنايي در موازنه منافع امنيتي اسرائيل ايجاد مي‌كند و ماهيت دولتي كه تسلط بر اين جزاير را در اختيار دارد، نقش اساسي در تعريف تهديدات و فرصت هاي رژيم اسرائيل ايفا مي كند. موافقت اسرائيل با اين توافق نشان مي‌دهد كه اين رژيم موضع مثبتي نسبت به رويكردها و استراتژي عربستان در قبال خود و امنيت خود دارد.
عامل استراتژيك ديگر كه در مواضع رژيم صهيونيستي قابل مشاهده است، واقعيت موضع‌گيري عربستان نسبت به بندهاي توافق كمپ ديويد متعلق به اين دو جزيره است، از مواضع اسرائيلي‌ها مشخص مي‌شود كه آنها با اين عمليات موافق هستند. اين موضوع را شبكه دو تلويزيون رژيم صهيونيستي بيان و تأكيد كرد: سعودي ها در برابر مصري ها و به صورت غيرمستقيم در برابر ما و آمريكايي‌ها تعهد كردند كه به تمامي الزامات متعلق به بند نظامي در توافق و سازش مذكور در مورد اين جزاير پايبند باشند.
به اين ترتيب اسرائيل عملاً و به دور از مواضع سياسي و تبليغاتي ثابت كرد كه دولت عربستان را تضميني براي تأمين منافع امنيتي خود مي‌داند. اين موضوع همچنين نشان دهنده تعهد مستقيم عربستان به توافق كمپ ديويد است. به اين ترتيب مي‌توان گفت كه عربستان طرف چهارم توافقنامه كمپ ديويد در كنار آمريكا، اسرائيل و مصر است.
روزنامه صهيونيستي هاآرتص و شبكه دو تلويزيون رژيم صهيونيستي تأكيد كردند كه اسرائيل به مصر ابلاغ كرده كه مانعي در برابر اين اقدام نمي‌بيند به شرط اينكه آزادي كشتيراني اسرائيلي در منطقه تأمين شده و به ساير الزامات مصر در قبال اسرائيل احترام گذاشته شود.
هاآرتص مي‌افزايد كه مصري‌ها به تل‌آويو و واشنگتن توضيح دادند كه اين خواسته ها تأمين خواهد شد و رياض به صورت علني با اين موضوع موافق است. اين روزنامه افزود كه نتانياهو اين موضوع را در يكي از نشست‌هاي كابينه امنيتي خود كه دو هفته پيش برگزار شد، تشريح كرد و به وزرا ابلاغ كرد كه اقدامات برنامه‌ريزي شده براي آن را در دستور كار قرار دهند. آمريكا و نيروهاي ناظر بين‌المللي در صحراي سينا نيز در جريان اين تماس‌ها قرار گرفته و مخالفتي با اين موضوع از خود نشان ندادند.
هاآرتص در اين زمينه مي‌افزايد كه وزارت خارجه و سرويس‌هاي امنيتي اسرائيل ديدگاه‌هاي حرفه‌اي خود را در اين رابطه اعلام و تأكيد كردند كه انتقال مالكيت اين دو جزيره از مصر و عربستان تاثير بدي بر سازش با مصر نخواهد داشت. اين روزنامه افزود كه نتانياهو و موشه يعلون وزير امنيت داخلي اسرائيل همچنان منتظر نظر فراگيرتر از سوي حقوقدانان وزارتخانه هاي اسرائيل هستند.
منبع: پايگاه اينترنتي مشرق
نظر شما
