اضافه برداشت بانک‌ها ساماندهی شد

 بانکداری ایرانی –رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تحریم‌های بین المللی در هفته‌های آینده برداشته می‌شود، گفت: اما بانک‌های ما آمادگی لازم را برای حضور در عرصه بین المللی ندارند زیرا در برخی شاخص‌ها با دنیا،‌ فاصله زیادی داریم.

 جلسه هم اندیشی مدیران عامل بانک ها و بانک مرکزی با حضور  رئیس کل و اعضای هیات عامل بانک مرکزی، عصر امروز در ساختمان میرداماد برگزار شد.

در این جلسه ولی الله سیف با مروری بر آمار و عملکرد دولت و بانک مرکزی در سال جاری اظهارداشت: حجم نقدینگی در 8 ماهه اول سال 94 به 907 هزار میلیارد تومان رسید که 16 درصد رشد را نشان می دهد. این رقم در 12 ماهه منتهی به آذر ماه 24.7 درصد رشد داشته که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، 2.3 درصد افزایش داشته است.

وی با اشاره به آمار نوسانات نرخ ارز در دوره یک ساله گذشته منتهی به آذرماه 94 و فعالیت‌های بانک مرکزی در این خصوص گفت: نرخ متوسط دلار در یک ساله منتهی به آذر امسال به 3419 تومان رسید که نسبت به رقم متوسط 12 ماه قبل (3162) 8.2 درصد رشد را نشان می دهد.

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: تجربیات گذشته نشان‌دهنده این است که با اراده بانک مرکزی نرخ ارز تعیین نمی‌شود و این بازار است که نرخ را تعیین می‌کند. بانک مرکزی تنها از شوک های هیجانی نسبت به قیمت ارز جلوگیری به عمل می آورد، که خوشبختانه در این زمینه نتیجه عملکرد مثبت بوده است. 

وی از رشد 6.3 درصدی ارائه تسهیلات توسط شبکه بانکی در 8 ماهه سال جاری نسبت به دوره قبل خبر داد و افزود: در این میان سهم سرمایه در گردش بنگاه های اقتصادی 63.3 درصد از کل تسهیلات اعطایی  و در بخش صنعت و معدن 82.6 درصد بوده است. همچنین منابع نظام بانکی باید در تامین مالی کوتاه مدت و بنگاه‌های کوچک متمرکز شود و تامین مالی بلند مدت برعهده بازار سرمایه است.

براساس اعلام رئیس شورای پول و اعتبار، نسبت مطالبات غیرجاری شبکه بانکی به کل تسهیلات اعطایی معادل 12.8 درصد است که این رقم در ابتدای سال معادل 12.1 درصد بوده و طبیعتاً با توجه تعطیلات پایان سال استنباط عمومی روند نزولی آن است.

وی گفت: تورم 34.7 درصدی در پایان سال 92 در حال حاضر به 13.7 درصد رسیده و پیش بینی می‌کنیم این روند نزولی ادامه پیدا کند.

سیف همچنین از اقدامات اساسی بانک مرکزی در سال جاری گفت و تصریح کرد: بانک مرکزی تلاش کرده بی‌انضباطی‌های گذشته را سر و سامان دهد و اضافه برداشت‌ها را کنترل کند تا منابع بیشتری برای ارائه تسهیلات در اختیار بانک‌ها باشد.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: ساماندهی اضافه برداشت‌ها از اقدامات اساسی بود که انجام شد به گونه‌ای که در حال حاضر اضافه برداشتی وجود ندارد و بانک ها نیز بر این باورند که باید منابع و مصارف خود را مدیریت کنند. همچنین ما این باور را نهادینه کردیم که تسهیلات تکلیفی بانک‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد چرا که وقتی بانک ها با تکلیف پیش می رفتند بازدهی مطلوبی نداشت و تسهیلات اعطایی، مصرف بهینه نمی‌شد و پیامد آن افزوده شدن حجم مطالبات معوق بود.

رییس شورای پول و اعتبار همچنین از مسدود شدن منابع بانکی در چند بخش گفت: تسهیلات بانکی اعطاشده به دولت، بنگاه‌داری بانک ها و مطالبات معوق، حجم زیادی از منابع نظام بانکی را درگیر کرده است درحالی که بانک ها برای این منابع و سپرده ها سود پرداخت می کنند.

سیف گفت: نرخ‌های سود باید به تبعیت از تورم، روند نزولی را در پیش گیرند. در این خصوص نرخ بازار بین بانکی از 29 درصد به 20 درصد کاهش پیدا کرده است و نرخ سود قابل قبول، برای بانک مرکزی نزدیک به نرخ تورم است و باید جهت گیری به سمت آن باشد.

وی موضوع تفکیک نرخ سود علی الحساب و قطعی و پرداخت سود توسط بانک‌ها بر این اساس را لازم و ضروری دانست و گفت: بانک باید در خصوص نرخ سود عقود و مبادلات، پیش بینی دقیق انجام دهد و بخشی از آن را به صورت علی الحساب به مشتریان پرداخت کند. در پایان سال نیز نرخ سود واقعی محاسبه شده و مابه‌التفاوت به مشتریان پرداخت شود و بر این اساس نرخ سود علی الحساب نمی‌تواند بیشتر از سود واقعی باشد.

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص اقدام این بانک برای رفع تنگنای مالی قبل از برجام و تحریک تقاضا، اظهار داشت: بانک مرکزی با هدف هدایت منابع به سمت خرید کالاهای تولیدی، طرحی سه بخشی را به اجرا درآورد که شامل اعطای بخشی از منابع برای خرید خودرو، کالاهای واسطه ای و تامین کالاهای مصرفی بادوام بود.

سیف درخصوص مسائل بعد از برجام گفت: تحریم‌های بین المللی در هفته‌های آینده برداشته می‌شود اما بانک‌های ما آمادگی لازم را برای حضور در عرصه بین المللی ندارند زیرا در برخی شاخص‌ها با دنیا،‌ فاصله زیادی داریم و باید تمام تلاش در همه بانک‌ها بر آماده‌سازی برای شروع سریع فعالیت بعد از اجرای برجام باشد.

رئیس شورای پول و اعتبار همچنین با اشاره به مشکل موسسات غیرمجاز، گفت: ساماندهی  موسسات غیرمجاز به صورت جدی در حال پیگیری است و دیگر دستگاه‌های نظارتی نیز به کمک بانک مرکزی آمده اند. نکته مهم در نحوه برخورد با موضوع است و انتخاب روش هایی که حتی الامکان منجر به صیانت از سپرده های سپرده گذاران شود .

وی از رقابت ناسالم بانک‌ها در دو حوزه افزایش سپرده و افزایش شعبه انتقاد کرد و افزود: افزایش سپرده و شعبه، الزاماً به سودآوری بانک منجر نمی‌شود و در واقع باید کارایی شعب را بالا بریم.

*اضافه برداشت بانک‌ها ساماندهی شد

در این جلسه اکبرکمیجانی قائم مقام بانک مرکزی با بیان اینکه مجموعه اقدامات این بانک بر‌ اساس مصوبات مجمع عمومی‌ سال 1393 و مصوبه شواری پول و اعتبار در اردیبهشت سال جاری، موجب ساماندهی و تعیین تکلیف اضافه برداشت بانک‌ها شد، تاکید کرد: این اقدام‌ها اولاً موجب برقراری نظم و انضباط در رابطه میان بانک‌ها و بانک مرکزی شد. دوما با توجه به اینکه بخشی از اضافه برداشت‌ها در بانک‌های دولتی و بانک‌های مشمول اصل 44 قانون اساسی در قالب تکالیف دولت و بودجه انجام شده و بانک‌ها را با کمبود منابع روبرو کرده بود، این موضوع در راستای مساعدت با این بانک ها ساماندهی شد.

وی افزود: عدم تعیین تکلیف اضافه برداشت‌ بانک‌ها از یک سو موجب بار سنگین وجه التزام شده و از سوی دیگر موجب پدیده بی‌انضباطی شده بود. بر این مبنا بانک مرکزی با مدیریت اضافه برداشت‌ها به سمت انضباط گرایی پیش رفت.

کمیجانی یکی از دلایل افزایش نرخ سود بانک‌ها را وجود اضافه برداشت‌ها دانست و گفت: خوشبختانه ساماندهی اضافه برداشت‌ها با تلاش مجدانه بانک مرکزی انجام شده است‌ و مصرانه درخواست می‌شود بانک‌ها به قراردادهای تنظیم شده و تعهدات خود در این زمینه، پایبند باشند. ضمن آنکه انتظار می رود با مدیریت منابع و مصارف توسط بانک‌ها تجربه‌های پیشین تکرار نشود.

قائم مقام بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افزایش هزینه تمام شده منابع بانک‌ها به‌دلیل نسبت سپرده قانونی تصریح کرد: بر اساس عملکرد بانکها در رعایت ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، چندین شاخص از جمله شاخص‌های اعتباری، نظارتی و پایبندی به مقررات ‌در نظر گرفته شده و با توجه به معیارهای مذکور، نسبت سپرده قانونی در دامنه 10 تا 13 درصد برای بانک‌های تجاری تعیین شد.

وی اظهار داشت: با توجه به اقدام های انجام شده و مدیریت فعالانه و کارآمد بانک مرکزی در بازار بین بانکی، روند کاهش نرخ سود در این بازار که از اواسط نیمه اول سال جاری در جریان بود، تسریع شد به طوری که نرخ سود بین بانکی که در مهر ماه امسال در محدوده 27 درصد قرار داشت اینک به محدوده زیر 21 درصد کاهش یافته است.

کمیجانی با بیان اینکه انتظار می‌رود این روند کاهشی متناسب با تحولات نرخ تورم همچنان استمرار یابد، گفت: نتیجه پیامدهای این تحول مثبت در بازار بین بانکی را در آینده بر نرخ های سود سپرده و تسهیلات در شبکه بانکی شاهد خواهیم بود.

قائم مقام بانک مرکزی همچنین با بیان فعالیت‌های بانک مرکزی به منظور تحریک تقاضا و رونق اقتصادی در زمینه ارایه تسهیلات به «خودرو»، «کالاهای واسطه‌ای» و «کالاهای مصرفی بادوام داخلی» افزود: در زمینه ابزار خرید دین که قبلاً کمتر مورد توجه بانک‌ها واقع شده بود، با مدیریت بانک مرکزی این ابزار فعال و در راستای رونق اقتصادی به کار گرفته شد.

وی در خصوص ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی نیز تاکید کرد: با اقدامات جدی و مصرانه بانک مرکزی و با حمایت دستگاه‌های نظارتی، بعید است موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز بتوانند همانند گذشته از طریق انگیزه‌هایی همچون پرداخت سودهای بالاتر، موفق به جذب سپرده‌ بیشتر شوند.

در این جلسه مدیران عامل بانک‌ها با اشاره به موضوعات روز بانکی همچون پسابرجام، نرخ سود تسهیلات و نرخ سود بازار بین بانکی، خواستار تداوم اقدام‌های بانک مرکزی در این زمینه شدند. 

در پایان، رئیس کل بانک مرکزی بر هماهنگی و همکاری بانک‌ها در زمینه رعایت نرخ‌های سود مصوب شورای پول و اعتبار، آمادگی برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی در دوران پسابرجام، مشارکت فعالانه با بانک مرکزی جهت آماده‌سازی زیرساخت های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شبکه بانکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از اجرای برجام و کاهش فاصله با استانداردهای بین‌المللی در حوزه بانکی در دنیا، تاکید کرد.