یک مهندس هواپیما با بیان اینکه ورود هواپیما در ایران بدون نیازسنجی و در نظر گرفتن معادلات اقتصادی و مسیرهای پروازی انجام شده است، از ورود هواپیماهای مسن به کشور در شرایط فعلی انتقاد کرد و گفت: خطوط هوایی کمهزینه دنیا از یک مدل هواپیما با ترکیببندی یکسان استفاده میکنند.
مهدی خالدی در گفتوگو با فارس با تأکید بر لزوم توسعه آگاهانه و مدیریت شده ناوگان هواپیمایی کشور اظهار داشت: این روزها اغلب در حال شنیدن یا خواندن اخباری در ارتباط با ورود هواپیماهای کارکرده با سن بالا به ناوگان شرکتهای هواپیمایی کشور هستیم.
وی افزود: ورود این هواپیماها اغلب در سکوت خبری انجام میشود و بعد از ثبت رسمی شرکت هواپیمایی و سازمانهای مرتبط خبر ورود این هواپیماها را با اعلام میکنند.
این کارشناس حمل و نقل هوایی با تأکید بر اینکه محرمانه بودن تهیه هواپیما از لحاظ استراتژیک کاملاً منطقی تلقی میشود، افزود: البته از نگاهی دیگر میتوان بر این موضوع تأکید کرد با وجود آنکه کشور ما با محدودیتهایی در خرید و ورود هواپیما مواجه است، اما نباید به بهانه تحریم، ورود هر هواپیمایی به کشور را توجیه کرد.
خالدی ادامه داد: با رصد و بررسی ناوگان خطوط هواپیمایی در چند سال اخیر، به جرأت میتوان گفت سیاست توسعه ناوگان توسط بسیاری از شرکتهای هواپیمایی داخلی بر اساس نیازسنجی و بررسی ضریب اشغال صندلی با در نظر گرفتن مسیرهای پروازی انجام نشده است.
وی افزود: در واقع اغلب ایرلاینهای داخلی از نوع چارتری یا منطقهای بوده و به جهت رقابت بسیار نزدیک و تنگاتنگ در مسیرهای داخلی و حتی در مقاصد کشورهای همسایه، میتوان گفت نسبت هزینههای ثابت و سرمایهای این شرکتها به درآمد به دست آمده (نقطه سر به سری هزینه-درآمد) بالا است.
این مهندس هواپیما بیان کرد: در خرید یا اجاره هواپیمای کارکرده باید عواملی همچون تأمین قطعات یدکی، پیشینه هواپیما، پیشینه کارخانه سازنده در تأمین خدمات و مدارک فنی، خوشنامی یا بدنامی دارنده فعلی و قبلی هواپیما، توانایی آموزش پرسنل فنی و پروازی و هدف از خرید هواپیما (چارتر، وی آی پی)، بررسی شود.
وی ادامه داد: همچنین لازم است مسیرهای مورد نظر جهت پرواز این هواپیما، توانایی پرسنل فنی جهت انجام تعمیرات جزئی و اساسی و تطابق شرایط هواپیما با منطقهای که قرار است پرواز کند، مورد بررسی قرار گیرد.
این کارشناس حمل و نقل هوایی توضیح داد: تقویت ناوگان را میتوان در حالتی بررسی کرد که مأموریت شرکت نظیر چارتر، کارگو، بیزینس کلاس، (Cargo، business class ،Charter) به روشنی مشخص شده باشد و خریدهای انجام شده اهداف بلند مدت شرکت را توجیه کند.
وی افزود: شرکتهای معروف دنیا در عرصه هوانوردی، برنامهریزیهای توسعه ناوگان خود را با در نظر گرفتن شرایط فعلی و آینده از جهت حضور رقبا، تعداد مسافر و مسیر پروازی انجام میدهند و به نوعی میتوان گفت مدیران این شرکتها سعی در تطابق سیاستهای دیدگاه شرکت خود (Vision) و مأموریت تعریف شده (Mission) دارند.
خالدی اضافه کرد: در کشور ما به دلیل عدم برنامهریزی درست و بدون توجه به موارد ذکر شده ، در مقاطع مشخص زمانی، با سونامی خرید از یک تیپ مشخصی مواجه بودهایم؛ دیرزمانی نیست که بعضی از شرکتهای هواپیمایی با زمینگیر کردن توپولفهای خود، به هواپیماهای MD سپس BAE و متعاقباً هواپیمای A320 روی آوردند، داشتن هر کدام از این هواپیماها به تنهایی یا با یک تیپ دیگر برای یک ناوگان کوچک ایرادی ندارد اما مسأله اصلی اینجاست که اغلب خطوط هواپیمایی داخلی با داشتن ناوگان انگشتشمار خود، دارای چهار، پنج تیپ مختلف از هواپیما هستند و این منطقی نیست.
این مهندس هواپیما اظهار داشت: حتی بهتازگی اخباری مبنی بر روی آوردن شرکتهای هواپیمایی داخلی به خرید هواپیماهای پهنپیکر نظیر A340 شنیده میشود بی آنکه مسیر پروازی مشخص باشد و این خود جای تأمل دارد. هواپیمای A340 و مدلهای مشابه آن، توانایی حمل بالغ بر 300 نفر مسافر را تا حداقل 13000 کیلومتر دارند که البته نسبت به نوع هواپیما متغیر است؛ این هواپیما برای خطوط هواپیمایی با مسیرهای بینالمللیِ فرامنطقهای و بین قارهای مناسب است زیرا هزینه عملیاتی هواپیماهای پهن پیکر از این دست نسبت به نوع باریک پیکر در مسافتهای کوتاه، بسیار بالا خواهد بود.
خالدی با اشاره به اینکه یکی از معایب خرید یا اجاره هواپیمای جدید، آماده سازی شرایط جهت استفاده بهینه از آن است، گفت: ورود هر هواپیمای جدید در ابتدا پر هزینه بوده و نیازمند بسترسازی مناسب از طریق تجهیز فرودگاهها، آشیانهها، تأمین قطعه، آموزش پرسنل زمینی، فنی و خدمه پروازی و نیز تهیه و تدارک دستگاهای تست و بررسی هواپیما است که موجب میشود در بسیاری از موارد خطوط هواپیمایی دنیا مایل به تغییر ناوگان فعلی خود نباشند.
این مهندس هواپیما اضافه کرد: خرید هواپیماهای با تیپ و پیکربندی یکسان، دارای مزایایی همچون آشنایی خدمه پروازی، پرسنل زمینی و فنی و نیز سهولت استفاده و کاهش هزینه عملیاتی ، هندلینگ و تعمیرات است.
وی افزود: خطوط هوایی کم هزینه (Low Cost Carrier- LCC) سعی در استفاده از یک مدل هواپیما با ترکیب بندی یکسان دارند؛ این شرکتهای هواپیمایی دارای ناوگانی عظیم با صدها فروند هواپیما هستند که همه این هواپیماها از یک تایپ و مشابه همدیگر هستند.