آینده روابط ما با عربستان

هنوز با توجه به اینکه علت اصلی فاجعه منا روشن نشده، قضاوت کردن درباره این فاجعه زود است

جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز نوشت:

مشکلاتی که در اثر فاجعه منا برای بسیاری از کشورهای مسلمان پیش آمد، دولت عربستان را در تنگنای شدیدی قرار داده است. این فاجعه، در روابط عربستان با جمهوری اسلامی ایران نیز تاثیرات منفی زیادی گذاشته و مسائل فیمابین را پیچیده‌تر کرده است.

بی‌توجهی مسئولان حج و سایر مسئولان عربستان به خواسته‌های مسئولان ایرانی برای روشن ساختن وضعیت جان باختگان و مصدومان ایرانی منا، کوتاهی در انتقال جان باختگان به ایران و پاسخگو نبودن وزیر خارجه عربستان به وزیر خارجه ایران که در نیویورک درصدد مذاکره با وی برای تسریع در حل مشکلات پیش آمده بود، اموری بودند که به مشکلات موجود دامن زدند و اعتراض شدید مسئولان ایرانی را برانگیختند. این رفتارهای غیرمنطقی از چهارشنبه هفته گذشته با مذاکراتی که وزیر بهداشت کشورمان با مسئولین عربستان به عمل آورد تغییر کرد و شرایط جدیدی پیش آمد که اکنون مشکلات درحال حل شدن هستند. مصدومین به کشور منتقل شده‌اند، وضعیت جان باختگان روشن و موانع انتقال آنها به ایران برطرف شده است.

در این میان، اکنون این سوال مطرح است که رفتار آینده ما با عربستان چگونه باید باشد و تکلیف روابط دو کشور چه خواهد شد؟

یکی از مسئولان اجرایی کشور در اوج کارشکنی‌های مسئولان عربستان، روابط این کشور با ایران را «خصمانه» دانست. استفاده از کلمه «خصمانه» را در شرایط خاص آن روزها شاید بتوان نوعی ابراز خشم تلقی کرد، اما نباید آن را ترسیم کننده سیاست آینده فیمابین دو کشور دانست. هنوز با توجه به اینکه علت اصلی فاجعه منا روشن نشده، قضاوت کردن درباره این فاجعه زود است. هر چند هیچ تردیدی در بی‌کفایتی دولت عربستان در اداره امور مربوط به حج وجود ندارد و فاجعه منا این واقعیت را به اثبات رسانده و حتی بعد از فاجعه نیز سردرگمی مسئولان عربستان و بی‌کفایتی آنها در مدیریت حادثه نیز به اثبات رسید، ولی این قبیل امور را نمی‌توان معیاری برای «خصمانه» شدن روابط دانست.

قطعاً عملکرد آل سعود به ویژه گروه جدیدی که بعد ازشاه عبدالله بر سر کار آمده‌اند کاملاً انحرافی است و باید مورد اعتراض باشد. دخالت‌های آل سعود در سوریه و عراق و بحرین، تهاجم نظامی آنها به یمن و حمایت دولت عربستان از تروریست‌ها و سلفی‌های بی‌منطق که هرچه به زبانشان می‌آید علیه شیعیان و ایران می‌گویند، در منفی‌تر شدن روابط ایران و عربستان کاملاً اثرگذار است، لکن همه باید تلاش کنند این وضعیت به مرحله حادتری نرسد.

تصمیم‌گیری در تنظیم رابطه با کشورها از مصادیق سیاست‌های کلان است که باید با نظر رهبری نظام انجام شود. رهبر انقلاب در بیانات روز چهارشنبه گذشته‌شان در نوشهر، هشدار به دولت عربستان را با عبارات و کلماتی همراه کردند که نشان دهنده تمایل ایشان به تجدیدنظر این دولت در سیاست‌های غلط به ویژه در تعامل با جمهوری اسلامی ایران است. هنوز هیچیک از مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران قضاوتی درباره چگونگی به وقوع پیوستن فاجعه منا ندارند و طبعاً بعد از آنکه ابعاد ماجرا روشن شود، نوبت به تصمیم‌گیری در مورد نوع برخورد با آن و آینده روابط با عربستان خواهد رسید.

آنچه اکنون باید مسئولان عربستان انجام دهند عبارتند از:

1 – ارائه توضیحات لازم درباره چگونگی وقوع حادثه

2 – عذرخواهی از امت اسلامی به ویژه کشورهائی که در فاجعه منا دچار خسارات جانی شده‌اند

3 – انجام وظایف مربوط به تحویل اجساد جان باختگان و حل مشکلات ناشی از عوارض فاجعه منا

4 - پرداخت خسارت‌های مربوط به جان باختگان و مصدومان

5 – التزام به سایر الزامات فاجعه منا در قبال امت اسلامی

طبیعی است درصورتی که توضیحات دولت عربستان درباره چگونگی وقوع حادثه منا قانع کننده نباشد، دولت‌های اسلامی حق دارند نمایندگانی برای تحقیق در این زمینه به عربستان اعزام نمایند.

به نظر می‌رسد با گذشت زمان و فشارهائی که از ناحیه افکار عمومی جهان به ویژه جهان اسلام بر مسئولین عربستان وارد آمده، آنان اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که باید احساس مسئولیت کنند و در برابر آنچه رخ داده پاسخگو باشند. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، بعد از چند روز عدم احساس مسئولیت و وارد کردن این اتهام به مسئولین جمهوری اسلامی ایران که با فاجعه منا برخورد سیاسی می‌کنند، اکنون می‌گوید ما از آنچه در منا رخ داده درس‌های لازم را گرفته‌ایم و در مورد چگونگی انجام وظایفمان تجدیدنظر خواهیم کرد. ملک سلمان، شاه عربستان نیز با ابلاغ تسلیت به رهبر معظم انقلاب اسلامی از طریق وزیر بهداشت کشور خود که آن را در جلسه کاری با دکتر قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت کشورمان به وی اطلاع داد، همین راه را در پیش گرفته و نشان داده است که باید مسئولیت‌پذیر و به تمام لوازم آنچه برای زائران خانه خدا پیش آمده ملتزم باشد کما اینکه تغییر رفتار مسئولان مختلف عربستان در روزهای اخیر نیز همین چرخش را نشان می‌دهد.

روشن است که این چرخش و تجدیدنظر مسئولان عربستان فقط می‌تواند راه را برای پیگیری حوادث حج امسال از سقوط جرثقیل گرفته تا فاجعه منا باز نماید و طبعاً سایر عملکردهای منفی دولت عربستان به ویژه کشتار مردم یمن را شامل نخواهد شد. تردیدی وجود ندارد که جنگ یمن یکی از عوامل اصلی بی‌توجهی مسئولان دولت عربستان به مسائل حج امسال بود و البته اینهمه رسوائی که برای آل سعود در ماجراهای سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و جان باختن هزاران زائر خانه خدا در منا پیش آمد، بخشی از عوارض جنایات این خاندان در یمن است. اگر مسئولان دولت عربستان اهل عبرت گرفتن باشند و به سرنوشت خود فکر کنند باید در زمینه جنگ علیه مردم یمن و حمایت از تروریست‌های تکفیری نیز تجدیدنظر نمایند.