بانکداری ایرانی-رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و پاکستان با بیان اینکه ظرفیت تجارت ۵ میلیارد دلاری ایران و پاکستان وجود دارد، پیشنهاداتی برای افزایش توان رقابتی کالاهای ایرانی در پاکستان مطرح کرد.
عبدالحکیم ریگی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تجارت بین ایران و پاکستان حدود ۲.۵ میلیارد دلار است، اظهار کرد: در صورت تامین زیرساخت‌ها ظرفیت تجارت بین دو کشور تا پنج میلیارد دلار وجود دارد. البته برای تحقق این هدف لازم است توافق‌نامه تعرفه ترجیحی هم بازنگری شود یا تجارت آزاد با پاکستان شروع شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره اخباری که سال قبل از شروع تجارت آزاد با پاکستان منتشر شد، گفت: در این مدت مذاکراتی برای آغاز تجارت آزاد بین دو دولت و وزرای بازرگانی دو کشور انجام شده است. اگر این مواقفت‌نامه تصویب شود، الزام قانونی خواهد بود.
ریگی با بیان اینکه عضو نبودن ایران در سازمان تجارت جهانی با قراردادهای تجارت آزاد جبران خواهد شد، تصریح کرد: پاکستان تقریبا کالای ممنوعه وارداتی ندارد و این موضوع برای کشور مقابل هم باید با مذاکره حل شود.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و پاکستان در ادامه مزیت ایران برای رقابت با سایر کشورها در پاکستان را موقعیت جغرافیایی عنوان کرد و گفت: قرارداد تعرفه ترجیحی که بر اساس آن برخی کالاها ۱۰ تا ۳۰ درصد معاوفیت دارند، مرز مشترک و کاهش هزینه حمل و نقل از جمله مزیت‌های ایران برای رقابت در پاکستان است. البته برای افزایش توان رقابت باید به دنبال کاهش هزینه‌های حمل ونقل، تامین زیرساخت‌ها روان‌سازی در مرزها باشیم.
نگاهی به روند تجارت ایران و پاکستان
گفتنی است در سال ۱۳۸۲ ایران و پاکستان یک موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی منعقد کردند، اما از سال ۱۳۹۷ واردات بیش از ۲۰۰۰ قلم کالا ممنوع شد و خیلی از کالاهای موجود در توافق نامه تعرفه ترجیحی ایران و پاکستان نیز در این لیست قرار گرفتند. اما آذر ماه سال گذشته سخنگوی وقت وزارت صمت از احیای موافقت نامه تعرفه ترجیحی بین ایران و پاکستان خبر داد و مقرر شد واردات برخی از کالاهای ممنوعه نیز از این کشور آزاد شود و ایران نیز بتواند با تعرفه کمتر به پاکستان کالاهایی را صادر کند تا کارکرد اصلی تجارت ترجیحی با پاکستان احیا شد. اما به نظر می‌رسد این تصمیم هنوز به شکل کامل اجرا نشده است.
به نظر می‌رسد یکی از مواردی که محل اختلاف برای تجارت آزاد است، بخش نساجی و پوشاک است که پاکستان در آن توان صادراتی خوبی دارد، اما واردات این کالاها به ایران ممنوع است.
در مجموع بررسی آمار تجارت بین ایران و پاکستان نشان می‌دهد تراز تجاری ایران با پاکستان به لحاظ ارزشی طی ۱۰ سال مورد بررسی همواره به نفع ایران بوده، اما طی دو سال اخیر واردات ایران از پاکستان از سرعت رشد به مراتب بالاتری در مقایسه با صادرات ایران به پاکستان داشته و سهم برنج نیز از کل ارزش صادرات ایران از این کشور بیش از ۸۵ درصد بوده است.
بخش عمده‌ای از صادرات غیر نفتی ایران به پاکستان را سایر گازهای نفتی و هیدروکربن‌های گازی شکل مایع شده غیر مذکور در ظروف هزار سانتی متر مکعب و بیشتر، سهم حدود ۱۵ درصد از ارزش کل صادرات تشکیل می‌دهد. پس از این محصول، قیر نفت سهم حدود ۱۰ درصد از ارزش کل صادرات و شیر خشک صنعتی از گاو که میزان مواد چرب آن بیشتر از ۱.۵ درصد وزنی نباشد سهم حدود ۹ درصد از ارزش کل صادرات عمده کالاهای صادراتی به پاکستان بوده است. گاز طبیعی مایع شده، روغن و سایر محصولات تقطیر قطران ذغال سنگ، سایر مواد پلاستیکی، بوتان مایع شده، میله‌های آهنی و فولادی، گوجه فرنگی و خرما سایر کالاهای صادراتی به پاکستان هستند. در مجموع ۱۰ کالای عنوان شده بیش از نیمی از ارزش صادرات ایران به پاکستان را تشکیل می‌دهد که می‌تواند نشان از تنوع کم صادرات ایران به این کشور باشد.
در این میان در سال ۱۴۰۱ برنج کامل سفید شده صیقلی یا براق شده با سهم حدود ۷۶.۸ درصد از ارزش کل، برنج نیمه سفید شده با سهم حدود ۸.۶ درصد و دانه کنجد به استثنای بذر آن با سهم حدود ۴ درصد از ارزش کل، واردات عمده کالاهای وارداتی از پاکستان بوده است. بنابراین در مجموع بیش از ۸۵ درصد صادرات ایران از این کشور شامل برنج است. سایر کالاهایی که بیشترین واردات از پاکستان را به خود اختصاص داده‌اند شامل انبه تازه یا خشک کرده، موز سبز یا خشک کرده، سایر حیوانات از نوع گاو به‌جز مولد نژاد خالص، سایر شترها و گونه‌های شتر به استثنای شتر دارای مولد نژاد خالص، ماشین آلات برای بستن بطری‌ها، پیت‌ها و غیره و دستگاه‌های گازدار کردن نوشابه‌ها، سایر پلی استیرن و همچنین پارچه تار و پودباف از کنف یا سایر الیاف نسجی است. به طور کلی ۱۰ کالای یاد شده حدود ۹۸.۸ درصد از ارزش کل واردات ایران از پاکستان را تشکیل می‌دهد.
