در آستانه روز جهانی سالمندی، وبینار هوش مصنوعی و سالمندی توسط گروه پژوهشی سلامت سالمندی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.
محمدرضا لک‌پور، سرپرست معاونت پژوهشی این واحد ضمن تبریک روز جهانی سالمند، بابیان اهمیت و ضرورت توجه به سالمندان و مسائل مرتبط با سالمندی، تصریح کرد: «با توجه به اهمیت چالش‌های جمعیتی در کشور و سرعت افزایش جمعیت به سمت سالمندی، نیاز است که متخصصان و صاحب‌نظران به این مسئله ورود جدی‌تری پیدا کنند.»
او بابیان اینکه حدود 60 درصد از هزینه‌های درمانی را سالمندان به خود اختصاص می‌دهند، اظهار کرد: «این سرانه درمانی، بار زیادی را برای خانواده‌ها و سیستم‌های درمانی، بیمه‌ها و ... دارد. همچنین در حال حاضر منابع کمی برای ارائه خدمات مراقبتی و بهداشتی - درمانی از طرف نهادهای دخیل در نظر گرفته‌شده است که نیاز سالمندان را برطرف نمی‌کند.»
لک‌پور بابیان اینکه امروزه استفاده از فناوری‌های روز دنیا به‌عنوان ابزارهای مؤثر در پیشگیری و مدیریت بیماری‌ها به‌ویژه در مراحل ابتدایی امری ضروری به نظر می‌رسد، گفت: «هوش مصنوعی یکی از این ابزارهاست که استفاده از آن می‌تواند به‌طور مؤثری بر تعامل و عملکردهای شناختی سالمندان تأثیر بگذارد و ضمن افزایش استقلال و ایمنی، رضایتمندی را در سالمندان و خانواده‌های آنان فراهم سازد.»
او در پایان با تأکید بر اهمیت ارائه خدمات به سالمندان تصریح کرد: «جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی به اساس مأموریت و رسالت سازمانی خود گام‌های مؤثری را در ارتقای ارائه خدمات سلامت سالمندی برداشته و سعی شده با برگزاری نشست‌ها و وبینارهای تخصصی، چالش‌های مرتبط با این موضوع را با هم‌فکری ارائه‌دهندگان و متخصصین حوزه‌های مرتبط بررسی کند.»
در ادامه آریا همدانچی، پژوهشگر حوزه سلامت سالمندی به اهمیت هوش مصنوعی در حیطه‌های مختلف سالمندی و مشکلات و چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی توسط سالمندان پرداخت.
او با اشاره به استدلال‌های علمی جدید در خصوص تکنیک‌های نوین یادگیری عمیق، اظهار کرد: «تکنیک‌های جدید یادگیری عمیق می‌تواند به توسعه پیش‌بینی‌کننده‌های سالخوردگی در سطحی کمک کنند که دستاوردهای آن با تکنیک‌های قبلی و سنتی قابل‌مقایسه نباشد. به طور مثال، بیومارکرهای شناسایی شده توسط هوش مصنوعی، می‌تواند یک مدل علیتی جامع را به صورتی تهیه کند که دربرگیرنده فاکتورها و مکانیسم‌های مهم دخیل در سالمندی سلولی باشند.»
همدانچی بابیان اینکه توسعه هوش مصنوعی می‌تواند چالش‌هایی را نیز برای سالمندان به دنبال داشته باشد، افزود: «بر اساس نتایج مطالعه‌ای در سال 2023، بخشی از آن به‌عنوان تبعیض سنی در فناوری اجتماعی معرفی شده است، تبعیض سنی نه‌تنها در طراحی هوش مصنوعی بلکه در درک، اجرا، به‌کارگیری و انتخاب آنان توسط متخصصین سالمندشناسی و پرسنل خصوصاً در برنامه‌های نگهداری طولانی‌مدت سالمندان رخنه کرده است.»
او ادامه داد: «بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی ازآنجایی‌که افراد سالمند کمتر از تکنولوژی‌های جدید استفاده می‌کنند، ممکن است در طراحی الگوریتم‌های مربوط به هوش مصنوعی نیازهای آنان کمتر موردتوجه قرار گیرد. ازآنجایی‌که در حال حاضر ارائه خدمات به این گروه از جامعه نمی‌تواند به‌صورت قانع‌کننده، اختصاصی در نظر گرفته شود، می‌تواند نمایانگر تبعیض سنی در این زمینه باشد.»
همدانچی در ادامه به راهکارهای سازمان بهداشت جهانی برای افزایش بهره‌مندی سالمندان از هوش مصنوعی و پرهیز از تبعیض سنی اشاره کرد و گفت: «این راهکارها شامل طراحی مشارکتی هوش مصنوعی توسط سالمندان، مسئولیت‌پذیری تیم داده‌های علمی از نظر توجه به تفاوت‌های سنی و تدارک داده‌های جامع و متعادل، جمع‌آوری داده‌های دربرگیرنده ملاحظات سن، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و سواد دیجیتال برای سالمندان و ارائه‌دهندگان خدمات مراقبت سلامت، رعایت حق انتخاب و رضایت سالمندان در استفاده از تکنولوژی‌ها، امکان‌پذیر بودن نقد و ارائه توصیه توسط آنان، برقراری چارچوب و قوانین دولتی برای توانمندسازی و کار با سالمندان، توسعه تحقیقات و نیز تقویت فرایندهایی اخلاق است.»
در ادامه این وبینار، فرشته رضایی، پژوهشگر حوزه سلامت سالمندی به بحث غربالگری و پیشگیری با بهره‌گیری از هوش مصنوعی در سالمندی پرداخت و گفت: «طب پیشگیرانه به بیماران کمک می‌کند تا از شروع بیماری جلوگیری کند یا پیشرفت بیماری را کند و احتمال ابتلا به عوارض شدید را کاهش دهد.»
رضایی در ادامه با بیان اینکه پیشرفت در هوش مصنوعی به طور مداوم راه‌حل‌های جدیدی را برای پیشگیری مؤثرتر، بهبود کیفیت مراقبت‌های اولیه و کاهش هزینه‌های پزشکی ارائه می‌دهد، خاطرنشان کرد: «از هوش مصنوعی می‌توان در تجزیه‌وتحلیل پیش‌بینی‌ها، مدیریت مراقبت، تشخیص زودهنگام و غربالگری و نظارت بر بیمار بهره گرفت.»
او با اشاره به پلتفرم‌های هوش مصنوعی افزود: «نمونه‌های فراوانی از پلتفرم‌های هوش مصنوعی وجود دارد که می‌توان به نقشه راه Deep Longevity است که به‌عنوان ساعت پیری به محاسبه سن خون، سن ذهنی یا روانی و سن اپی ژنتیک افراد می‌پردازد، اشاره کرد. ساعت‌های پیری میکروبیومیک و ترانسکریپتومیک ساعت‌های سنی بعدی هستند که عرضه خواهند شد.»
فرشته رضایی ادامه داد: «همچنین BeSure Online یک پلتفرم مبتنی بر داده برای نظارت روزانه بیماران سالمند، پیشگیری از سکته مغزی، کاهش خطرات قلبی عروقی، پشتیبانی از تصمیم‌گیری پزشکی و بهینه‌سازی برنامه‌های سلامت است. با استفاده از ابزارهای پوشیدنی، اینترنت اشیا و پزشکی، تجزیه‌وتحلیل بلادرنگ شاخص‌های سلامت پیشرو را به‌منظور پیش‌بینی شروع شرایط اضطراری انجام می‌دهد.»
وبینار «هوش مصنوعی و سلامت سالمندی» از مجموعه نشسته‌ای علمی سلامت سالمندی است که توسط جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، در آستانه نهم مهرماه - روز جهانی سالمندی - برگزار شد. این وبینار، با پرسش‌وپاسخ حضار و شرکت‌کنندگان پایان یافت.
منبع: خبرگزاری فارس
