محمد خوانساری، رئیس سازمان فناوری اطلاعات اخیراً گزارشی از عملکرد دولت الکترونیک ارائه کرد و بر اساس آن از تبادل دو میلیارد تراکنش از گذرگاه دولت در سال ۱۴۰۰ خبر داد. همچنین بر اساس آمار منتشرشده در این گزارش در بخش دولت همراه، خوانساری این سامانه را تحولی در سطح کلان دانست و از اتصال ۳۱ دستگاه اجرایی به این سامانه خبر داد. از میان دستگاه‌های اجرایی مزبور سازمان فناوری اطلاعات ایران، سازمان بهزیستی و سازمان تأمین اجتماعی، برترین سرویس‌دهنده‌ها بر بستر سکوی دولت همراه هستند. خوانساری در ادامه آماری مختصر از گزارش مزبور و دستگاه‌های اجرایی برتر در هر بخش ارائه داده است.
به گزارش روابط عمومی وزارت ارتباطات، در گزارش رئیس سازمان فناوری اطلاعات از دولت الکترونیک به رشد و توسعه دولت الکترونیک در کشوربه‌عنوان تحول بزرگی در ارائه خدمات دستگاه‌های دولتی اشاره شده است؛ به‌طوری که این خدمات در تمام ایام سال، در کلیه ساعات شبانه‌روز و بدون تعطیلی در دسترس مردم قرار گرفت و در بسیاری از موارد احراز هویت متقاضیان این خدمات نیز غیرحضوری شد.
او در این گزارش لزوم تحول‌آفرین‌بودن این خدمات را بی‌نیازی به کاغذ، ردوبدل نشدن پول نقد، ارائه خدمات غیرحضوری، یکپارچه و مبتنی بر رضایت مردم عنوان کرده که برای ارائه چنین خدماتی باید قابلیت‌های خاصی توسعه پیدا می‌کرد.
تبادل بیش از دو میلیارد تراکنش بین دستگاهی از طریق گذرگاه خدمات دولت (GSB)
رئیس سازمان فناوری اطلاعات به ﮔﺬرﮔﺎه ﺧﺪﻣﺎت دولت (GSB ) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساخت دولت الکترونیک اشاره کرده که وظیفه بسترسازی استعلامات بین‌دستگاهی را بر بستر شبکه ملی اطلاعات بر عهده دارد و در سال ۱۴۰۰ تبادل اطلاعات بیش از دو میلیارد و دویست میلیون استعلام الکترونیکی بین‌دستگاهی از این طریق ثبت شده که این به معنای آن است که به‌طور متوسط ماهیانه ۲۰۰ میلیون تراکنش رخ داده است.
نکته قابل توجه این است که در حال حاضر حدود ۷۰۰ خدمت الکترونیکی بر بستر این گذرگاه ارائه می‌شود که در این بین ۶۶ دستگاه دولتی سرویس‌دهنده و ۲۹۰ دستگاه سرویس‌گیرنده هستند و در زمینه تعداد تراکنش‌های انجام‌شده به‌ترتیب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه جزء سرویس‌دهنده‌های برتر و وزارت کشور، سازمان تأمین اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بیشترین دریافت‌کننده خدمات بودند.
اتصال ۳۱ دستگاه اجرایی به سامانه دولت همراه
خوانساری در بخش دیگری از این گزارش به سامانه دولت همراه به‌عنوان بستری برای ارائه خدمات الکترونیکی پرکاربرد سازمان‌های دولتی جهت استفاده اقشار مختلف جامعه اشاره کرد و آن را یک تحول در سطح کلان دانست.
سامانه دولت همراه به‌عنوان مسیر مکمل ارائه خدمات دولت الکترونیکی است که از ابتدای سال ۱۳۹۹ تاکنون ۳۱ دستگاه اجرایی به سکوی دولت همراه متصل شده‌اند، بیش از ۵۹ میلیون استعلام سرویس صورت گرفته و ۶۹ خدمت الکترونیکی پیاده‌سازی شده است. کارپوشه ملی ایرانیان، واریزی مستمری‌بگیران بهزیستی و آخرین سابقه بیمه تأمین اجتماعی در فهرست خدمات پرکاربرد سکوی دولت همراه قرار دارد و در این زمینه سازمان فناوری اطلاعات ایران، سازمان بهزیستی و سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان برترین سرویس‌دهنده‌ها بر بستر سکوی دولت همراه بودند.
تبادل ۱۲۵ میلیون نامه در سامانه پیام ایران
در بخش دیگری از این گزارش به سامانه پیام ایران برای ارتباط دوسویه میان دولت با شهروندان و از سوی دیگر کسب‌وکارها و افراد حقوقی اشاره شده که حاصل مجموعه‌ای از سامانه‌هاست. این سامانه به‌نوعی تکمیل زنجیره خدمات دولت الکترونیکی برای تحویل خروجی خدمات دولت و نهادهای عمومی به مردم است.
سامانه پیام ایران شامل کارپوشه پیام ایران، کد دستوری ۴*، سرشماره پیامکی ۴۰۴۰ و ایمیل ملی احراز هویت شده توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران جهت ارسال و دریافت الکترونیکی بدون واسطه اعلان‌ها و مکاتبات بین دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی کشور از یک سو و آحاد مردم و مؤسسات حقوقی از سوی دیگر ایجاد شده است. تاکنون ۱۰۹ دستگاه اجرایی به این سامانه متصل شده‌اند و تعداد تراکنش‌ها در سال گذشته بالغ بر ۷۰ میلیون استعلام بوده است. از میان ۱۰۳ دستگاه متصل، سازمان تأمین اجتماعی، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان بیمه سلامت ایران بیشترین تراکنش‌ها را به شهروندان داشته‌اند.
ماسک؛ کاربردی‌ترین خدمت گذرگاه خدمات عمومی دولت (PGSB)
رئیس سازمان فناوری اطلاعات در این گزارش به گذرگاه عمومی خدمات دولت نیز اشاره کرده و کاربرد آن را برای ارائه خدمات سازمان‌های دولتی و بخش‌های خصوصی به یکدیگر در بستر اینترنت عنوان کرد. سامانه‌های اینترنتی دستگاه‌های اجرایی که به کسب‌وکارها یا عموم مردم خدماتی ارائه می‌دهند، خدمت مورد نیاز خود مانند استعلام کد ملی یا استعلام کد پستی را از طریق این گذرگاه که اصطلاحاً PGSB نامیده می‌شود، تبادل می‌کنند.
بر اساس این گزارش، مجموع تراکنش‌های گذرگاه عمومی خدمات دولت مرکز ملی تبادل اطلاعات تا پایان اسفند ۱۴۰۰، بیش از ۳۳۶ میلیون تراکنش بوده است. همچنین بیشترین تعداد تراکنش استفاده از خدمات الکترونیکی از میان ۶۰۸ کسب‌وکار و دستگاه اجرایی متصل به مرکز ملی تبادل اطلاعات از ابتدای سال جاری به‌ترتیب به یکی از پلتفرم‌های حوزه حمل‌ونقل، وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان فناوری اطلاعات ایران تعلق دارد.
در سال گذشته، سرویس ماسک که در زمینه حفظ سلامت مردم و جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر کرونا از طریق آگاهی‌افزایی فعالیت می‌کرد، در گذرگاه خدمات عمومی دولت عنوان پرکاربردترین خدمت را به خود اختصاص داد. پس از ماسک، پاسخگویی به استعلامات هویتی کاربران سرویس‌های پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات (شاهکار)، استعلام مجوز سفر و استعلام اعتبار دفترچه سازمان تأمین اجتماعی، رتبه‌های بعدی خدمات پرکاربرد را به خود اختصاص دادند.
سماوا؛ نیازمند همکاری بیشتر سازمان ثبت احوال کشور
خوانساری در پایان این گزارش به سامانه سماوا اشاره کرده که امکان احراز هویت با بهره‌گیری از خدمات هویتی ارائه‌شده دستگاه‌های متولی را ارائه می‌دهد.
این سامانه استعلام هویت بر پایه کد ملی از طریق سامانه شاهکار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بر پایه اطلاعات سجلی سازمان ثبت احوال و بر پایه اطلاعات اتباع خارجی از طریق وزارت کشور را فراهم می‌کند. اکوسیستم سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی شامل زنجیره‌ای از شناسه‌های معتبر اعم از تطبیق شماره تلفن همراه با کد ملی، اطلاعات هویتی اتباع ایرانی، تطبیق عکس و زنده‌بودن، اطلاعات هویتی اتباع خارجی، اطلاعات افراد حقوقی، اطلاعات مکانی و نشانی و نیز امضای دیجیتال است. عدم همکاری مناسب سازمان ثبت احوال کشور، با وجود آنکه طبق مصوبه کمیسیون عالی امنیت فضای مجازی در تاریخ ۱۳۹۹/۷/۲۰ به‌عنوان تأمین‌کننده شناسه مربوط به اشخاص حقیقی ایرانی تعیین شده است، مانع از توسعه و تکمیل سماواست، اما با این وجود تاکنون ۷۸ دستگاه به این سامانه متصل شده‌اند، بیش از ۹ میلیون تراکنش به ثبت رسیده و سه خدمت احراز هویت مورد پیاده‌سازی قرار گرفته‌اند.
بر اساس این گزارش، از ابتدای راه‌اندازی سامانه سماوا از میان ۷۸ نهاد متصل به سماوا، بیشترین تراکنش‌ها به وزارت راه و شهرسازی بابت سامانه املاک و اسکان، شرکت سایپا بابت سامانه ثبت‌نام خودرو و سامانه مدیریت انرژی به شرکت توانیر تعلق داشته است. کاهش مخاطرات ناشی از جمع‌آوری و افشای اطلاعات هویتی در فضای مجازی و ایجاد امکان نظارت و پایش متمرکز و فراهم‌کردن اطلاعات استنادپذیر برای مراجع ذی‌صلاح از اهداف اصلی ایجاد و راه‌اندازی سماواست.
