با ابلاغ حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه ای رئیس قوه قضاییه نرخ دیه کامل ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شد.
به گزارش بانکداری ایرانی، به موجب ابلاغ رئیس قوه قضاییه با توجه به بررسی‌های به عمل آمده، قیمت دیه کامل در ماه‌های غیر حرام برای سال ۱۴۰۱ مبلغ ۶ میلیارد ریال معادل ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شد. همچنین نرخ دیه کامل برای ماه های حرام ( محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه) ۸۰۰ میلیون تومان تعیین شد.
نمایندگان مجلس در ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۰ در جریان بررسی بخش های هزینه های لایحه بودجه ۱۴۰۱ ، بند ه تبصره ۱۰ لایحه بودجه سال آینده را تصویب و برای تأمین کسری اعتبارات دیه محکومان معسر جرائم غیرعمد ناشی از تصادف سازوکاری تعیین کردند.
بر اساس تصویب این بند؛ ۱- به منظور تأمین کسری اعتبارات دیه محکومان معسر جرائم غیرعمد ناشی از تصادف با اولویت زنان معسر و مواردی که پرداخت خسارت بر عهده بیت‌المال یا دولت است( با اولویت خسارت ناشی از تصادف)، وزیر دادگستری مجاز است با تصویب هیأت نظارت صندوق تأمین خسارت‌های بدنی حداکثر تا سه هزار و پانصد میلیارد (۳.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال از منابع درآمد سالانه موضوع بندهای (ث) و (ج) ماده (۲۴) قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۲۰/ ۲/ ۱۳۹۵ را از محل اعتبارات صندوق تأمین خسارت‌های بدنی ذیل ردیف ۱۱۰۰۰۰ جدول شماره (۷) این قانون دریافت و هزینه کند.
مدیرعامل صندوق مزبور مکلف است با اعلام وزیر دادگستری، مبلغ یادشده را به نسبت در مقاطع سه‌ماهه در اختیار وزارت دادگستری قرار دهد. وزارت دادگستری مکلف است گزارش عملکرد این بند را هر سه‌ماه یک‌بار به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات، اقتصادی، اجتماعی و قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی و دیوان محاسبات کشور ارائه کند.
۲- صندوق تأمین خسارت‌های بدنی مکلف است دیه زندانیان حوادث رانندگی غیرعمد را که به دلیل هرگونه محدودیت سقف تعهدات شرکتهای بیمه و صندوق مذکور در زندان به‌سر می‌برند و قبل از لازم‌الاجراء شدن قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، زندانی شده‌اند، تأمین کند تا پس از معرفی ستاد دیه کشور به‌صورت بلاعوض نسبت به آزادی آنها اقدام شود.
۳- به‌منظور پرداخت خسارت به افرادی که جبران خسارت آنها بر عهده بیت‌المال یا دولت است، خزانه‌داری کل کشور مکلف است ده‌درصد (۱۰%) از منابع ردیفهای درآمدی (جریمه‌های وصولی راهنمایی و رانندگی و خدمات قضائی وصولی توسط قوه قضائیه و هزینه‌های دادرسی و جزای نقدی وصولی تعزیرات حکومتی) تا سقف پنج هزار میلیارد (۵،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال را به ردیف ۱۶۰۱۱۹ نزد خزانه‌داری کل کشور واریز نماید. منابع حاصل به صورت ماهانه از طـریق ردیف هزینه‌ای ۶۲-۵۳۰۰۰۰ جدول شماره (۹) این قانون در اختیار وزارت دادگستری قرار می‌گیرد. منابع و مفاد این حکم با حفظ منابع و حکم جزءهای (۱) و (۲) این بند است.
۴- وزارت دادگستری مکلف است از محل منابع جزء(۳) این بند نسبت به پرداخت دیه مستحقان دریافت دیه شامل مقتولان و مجروحان ناشی از عبور غیرمجاز از مرز که توسط یگانهای ارتش، سپاه و مرزبانی و گشت ها، تورهای امنیتی و بازرسی بسیج و فرماندهی انتظامی مورد اصابت گلوله قرار می گیرند و همچنین سربازان وظیفه ای که در محیط پادگان در اثر حوادث مختلف کشته یا مجروح می‌شوند، با معـرفی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تا سقف بیست درصد(۲۰%) از محل اعتبارات ردیف ۶۲-۵۳۰۰۰۰ جدول شماره(۹) این قانون اقدام نماید.
جزءالحاقی- صندوق تابع ذیربط وزارت امور اقتصادی و دارایی مجاز است منابع مازاد خود را با تشخیص بیمه مرکزی با رعایت ماده ۲۷ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث حداکثر حوادث ناشی از وسیله نقلیه و مطابق با مفاد آخرین آیین نامه سرمایه گذاری شرکت های بیمه مصوب شورای عالی بیمه، سرمایه گذاری نماید.
دیه چیست؟
یکی از مهم ترین انواع مجازات هایی که برای برخی از جرایم ، در قانون مجازات اسلامی ، در نظر گرفته شده ، دیه می باشد. دیه در ماده ۴۴۸ قانون مجازات اسلامی ، تعریف شده که بر اساس ماده مذکور : ” دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو، یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است “.
با توجه به تعریفی که از دیه ارائه شد، می توان گفت، در صورتی که جرایم غیر عمدی، نظیر تصادف، سبب آسیب به جان، اعضای بدن و منافع دیگری شده باشد، به حکم شرع، میزانی دیه تعیین می گردد که مجرم ، باید به شخص بزه دیده و یا ورثه او بپردازد . البته، دیه، در موارد جرایم عمدی و ضرب و جرح نیز وجود دارد.
در شرایطی که جرم، از نوع عمدی بوده، ولی به دلایلی، نتوان مرتکب را قصاص نمود، دیه، تعیین و پرداخت می شود. همچنین، گاهی ممکن است، با اینکه حکم قصاص برای جرمی صادر شده باشد، اما خود بزه دیده و یا اولیای دم وی، به دریافت دیه به جای قصاص، راضی شوند و به اصطلاح، دیه بگیرند.
ارش چیست و چه ارتباطی به دیه دارد؟
ارش، یکی از تقسیم‌بندی‌های دیه است و به دیه‌ای گفته می‌شود که مقدار آن در قانون اسلام تعیین نشده باشد. دادگاه و مقام قضایی با توجه به
نوع جرایم و تاثیر آن بر فرد آسیب‌دیده
میزان خسارت
نرخ دیه
گزارش کارشناس
میزان ارش را اعلام می‌کند.
انواع دیه چیست؟
دیه در شرایط مختلف، تنوع می‌یابد. میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کرده‌اند:
دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد می‌شود. بنا بر حکم شرع، این امر موجب حق قصاص برای آسیب دیده خواهد شد. فرد آسیب دیده می‌تواند از قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت نماید.
دیه شبه عمد: فرد مجرم قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست. به عنوان مثال برای ادب کردن، فردی را کتک بزنیم ولی در اثر این کتک زدن، فرد جان خود را از دست بدهد.
خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است. به عنوان مثال، هنگام بازی افراد، توپ، شیشه پنجره خانه‌ای را بشکند و محکم به سر فرد موجود در آن خانه خورده و سبب مرگ او شود.
طبق تعریف دیه که در بالا اشاره کردیم، اگر جرایم غیرعمدی با آسیب به جان، اعضای بدن و نقص عضو همراه باشند، با دیه معین جبران خواهد شد. مقدار دیه را شرع تعیین می‌کند. فرد بزهکار، مجرم یا ورثه او باید این میزان دیه مشخص را به طرف مقابل بپردازند.
چگونه میزان نرخ دیه تعیین می‌شود؟
نرخ دیه، امری مادی محسوب می‌شود. همانند هر امر مادی و مالی دیگری، نرخ و میزان دیه برای مجرم و مقصر حوادث از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. به علاوه میزان دیه هر سال نسبت به سال قبل تغییر خواهد کرد. دلیل این تغییر نرخ دیه را می‌توان در نرخ تورم ایران یافت. با توجه به نرخ فزاینده تورم، هر سال قیمت دیه رشد می‌کند.
هر ساله بعد از اعلام درصد تورم از سوی بانک مرکزی، قوه قضاییه نرخ دیه کامل انسان را تعیین می‌کند. سپس این نرخ دیه معین به ارگان‌ها و افراد اطلاع رسانی خواهد شد. طبق مجازات اسلامی، مبلغ دیه کامل انسان معادل نرخ روز ۱۰۰ شتر سالم خواهد بود. البته معیارهای جامعه امروزی نیز در تعیین مبلغ دیه دخیل هستند. البته به هر حال باید قیمت روز دیه را در نظر گرفت.
در هنگام بروز حوادث رانندگی و تصادفات، پزشکی قانونی میزان صدمات وار به فرد را به دادگاه اعلام می‌کند. سپس دادگاه با توجه به نرخ دیه در آن سال و میزان آسیب‌های وارد شده به فرد، میزان خسارت جانی را تعیین خواهد کرد.
چگونه مبلغ دیه در ماه‌های حرام محاسبه خواهد شد؟
محاسبه نرخ دیه در ماه‌های حرام و غیرحرام متفاوت خواهد بود. اگر رفتار مجرمانه و آسیب بدنی مثلا تصادف رانندگی و خسارت جانی در ماه حرام یا در محدوده مکانی مکه صورت گیرد، قیمت دیه چگونه محاسبه می‌شود ؟ یک سوم دیه به مبلغ قیمت دیه در ماه‌های غیرحرام افزوده می‌شود. شاید برایتان سوال باشد که ماه‌های حرام شامل چه ماه‌هایی هستند؟ محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه جزو ماه‌های حرام محسوب می‌شوند.
اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت می‌گردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد.
دیه در چه مواردی قابل پرداخت است؟
دیه در قوانین مجازات اسلامی، به عنوان یک تنبیه برای فرد گناه‌کار در نظر گرفته شده است. بر همین اساس، برای جرائمی که در زیر ذکر شده‌اند، قاضی شرع، حکم به پرداخت دیه صادر خواهد کرد:
قتل نفس غیر عمد
قتل نفس عمد (در صورتی که بستگان درجه یک مقتول، از قصاص قاتل گذشت کرده و به گرفتن دیه راضی شوند)
جنایت بر عضو (یکی از اعضای بدن از جمله بینی، دندان، دست، پا و … با آسیب دیدگی یا شکستگی مواجه شده باشد)
جنایت بر منافع ( از دست دادن هر کدام از حس‌های بویایی، شنوایی و …)
زوال عقل
درصد دیه در سال ۱۴۰۱ چگونه محاسبه می‌شود؟
در قانون مجازات اسلامی، برای قتل نفس غیر عمد دیه کامل انسان در نظر گرفته شده است. برای سایر جرائمی که منجر به آسیب جسمی و یا مالی شوند، فرد مجرم، باید درصدهایی از دیه (از جمله نیم درصد دیه کامل) را بپردازد.
مبلغ دیه باید از سوی فرد مجرم و یا وراث او، به شخص مورد بزه یا وارث‌ها و بستگان درجه یکش پرداخت شود. حال سوال اینجاست که مبلغی که به عنوان دیه در نظر گرفته می‌شود، چقدر است و توسط چه نهادی تعیین می‌شود؟
برای تعیین درصد دیه، به دو فاکتور مهم نیاز است: نخست، مبلغ دیه کامل که توسط قوه قضاییه و به صورت سالانه اعلام می‌شود؛ و دوم تعیین جرائمی که مشمول پرداخت درصدی از دیه کامل می‌شوند( این جرائم در ماده‌های مختلفی از قانون مجازات اسلامی ذکر شده‌اند).
حارصه به خراشیده شدن پوست بدون خونریزی گفته می‌شود. این خراش در هرکدام از اعضای بدن که ایجاد شود، مشمول پرداخت نیم درصد دیه کامل خواهد شد.
منظور از درصد دیه چیست؟
دیه کامل انسان، برای قتل نفس مرد مسلمان در نظر گرفته می‌شود. برای سایر جرائمی که در بالا به آنها اشاره شد، درصدی از این مبلغ در نظر گرفته شده و فرد مجرم، ملزم به پرداخت آن خواهد بود.
درصد دیه، برای جنایات وارده بر اعضا و یا منافع در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، برای از بین رفتن یک عضو فرد در بدن انسان، ۱۰۰ درصد دیه کامل و برای از بین رفتن یکی از دو عضو زوج (گوش، دست، پا و …) ۵۰ درصد از دیه کامل در نظر گرفته و پرداخت می‌شود.
جرائمی که شامل پرداخت درصدی از دیه کامل انسان می‌شوند، در قانون مجازات اسلامی، به صورت شفاف بیان شده‌اند.
یک درصد دیه کامل سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
بر اساس مبلغ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ که ۶۰۰ میلیون تومان است، مشخص می‌شود که یک درصد دیه کامل سال ۱۴۰۱ نیز برابر با ۶ میلیون تومان خواهد بود.
از آن‌جایی که تنها مبلغ دیه کامل انسان در ماه‌های حرام تغییر می‌کند، بنابراین در این ماه‌ها نیز، یک درصد دیه کامل، همان ۶ میلیون تومان خواهد بود.
یک درصد دیه کامل در چه مواردی پرداخت می‌شود؟
برای پاسخ به این سوال، باید با تعاریفی مانند دامیه و حارصه بیشتر آشنا شویم:
دامیه: جراحتی است که به موجب ایجاد خونریزی در بدن فرد شود.
حارصه: جراحتی است که تنها منجر به کبودی شده و منجر به خونریزی نمی‌شود.
حال و با توجه به تعاریف بالا، یک درصد دیه کامل سال ۱۴۰۱ در موارد زیر قابل پرداخت است:
حارصه‌ای که روی سر یا صورت فرد ایجاد شده باشد.
دامیه‌ای که روی بدن ایجاد شده باشد.
دامیه‌ای که روی دست و پا ایجاد شده باشد.
دامیه‌ای که روی گردن ایجاد شده باشد.
به عبارتی ساده‌تر، یک درصد دیه در مواقعی که جراحت ایجاد شده باشد، پرداخت می‌شود.
دیه شکستگی اعضای بدن چگونه محاسبه می‌شود؟
شکستگی در زمره “جراحت” قرار می‌گیرد. بنابراین برای پرداخت دیه آن نیز باید با قوانین پرداخت دیه جراحت بیشتر آشنا شویم. بر اساس قانون مجازات‌های اسلامی، به جراحتی که موجب شکستگی استخوان شود، “هاشمه” گفته می‌شود. بنابراین برای پرداخت دیه شکستگی اعضای بدن، به “دیه هاشمه” رجوع خواهد شد.
دیه هاشمه اعضای سر صورت، بر اساس دیه کامل انسان محاسبه می‌شود و مقدار آن، برابر با ۱۰ درصد از دیه کامل ( ۶۰ میلیون تومان) خواهد بود.
دیه هاشمه اعضای بدن، به صورت ده درصد از دیه کامل عضوی که شکستگی در آن رخ داده است، محاسبه می‌شود.
