در این روز‌هایی که بازار بیشترین رنگ قرمز را در هفته‌های معاملاتی خود می‌بیند، شاهد بیشترین خروج پول حقیقی نیز از بازار هستیم. همه دغدغه فعالان بورسی در این روزها پایان سرخپوشی شاخص بورس است اما امیدی به پایان ندارند.
آبان ماه، حمایت‌های کلامی بازار را در برگرفته بود و حتی محسن رضائی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور چندین‌بار بر لزوم تقویت بازار سرمایه تاکید کرد و گفته بود در آذرماه خبرهای خوش بورسی در راه است. با این حال شاخص بورس که روزهای بی‌شماری است خیز جدی برای صعود برنداشته، حالا به میانه کانال ۳/ ۱ میلیون واحد نیز نزدیک شده است.
این وضعیت گرچه برای سرمایه‌گذاران بورسی خوشایند نیست اما برخی تحلیل‌ها از احتمال ورود پول‌های هوشمند به این بازار سخن می‌گویند. به اعتقاد این دسته از کارشناسان، جذابیت قیمت سهام در کنار اخبار نهانی مرتبط با حوزه‌های اقتصادی و بین‌المللی می‌تواند سرعت ورود پول‌های بزرگ به بازار سرمایه را افزایش دهد تا ناجی بازار شود. معمولا پول‌های هوشمند درطول یک‌ماه ممکن است یک یا دو روز وارد چرخه بازارشوند اما در شرایط فعلی از آنجا که برخی متغیرهای اثرگذار، چشم‌انداز روشنی از آینده معاملات بورسی ترسیم نمی‌کند، ورود پول‌های قدرتمند با سرعتی اندک انجام خواهد شد. از سوی دیگر برخی دیگر از کارشناسان وضعیت نسبتا مطلوب دو بازار ارز و طلا را مانع جذب پول بزرگ به بازار سهام عنوان می‌کنند.
با توجه به وضعیت فعلی بازار سرمایه پول‌های بزرگ تا چه میزان ممکن است به سمت این بازار حرکت کنند؟ در این میان برخی تحلیلگران معتقدند بازار سرمایه با وجود آنکه بر مدار ناامیدی حرکت می‌کند اما همچنان برای سرمایه‌گذاران زیادی جذابیت دارد. سرمایه‌گذاران بزرگی که توانایی پیش‌بینی کارآیی و بازدهی سهام مختلف را دارند، ممکن است بعد از یک اتفاق یا انتشار یک خبر با رفتاری هوشمندانه و خواندن دست بازار به جمع معامله‌گران بورسی بپیوندند.
مهدی رضایتی، کارشناس بازار سرمایه در همین رابطه با بیان اینکه ورود پول‌های هوشمند به بازارسرمایه سرنوشت این بازار را وارد فاز جدیدی می‌کند، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: تاثیرگذاری پول هوشمند بر جریان معاملات غیرقابل انکار است. معمولا پول‌های هوشمند برخلاف انتظارات و بر اساس اطلاعات نهانی که در دسترس عموم مردم قرار ندارند وارد بازار می‌شوند. در زمان انتشار اخبار حمایتی از بازار، برنامه‌های بورسی دولت یا حتی زمانی که بازار از نظر قیمتی در سطوح پایین و ارزنده قرار دارد، پول هوشمند می‌تواند به‌راحتی به سمت بازار سرمایه حرکت کند.
وی با اشاره به این نکته که گاهی اوقات پول‌های هوشمند جهت نوسان‌گیری وارد چرخه معاملات می‌شوند، اظهار کرد: تجربه نشان‌داده در شرایطی که بازار در وضعیت امیدوارکننده‌ای قرار نداشته برخی عوامل ورود این نوع از پول را به بازار سهل کرده‌اند. وی در پاسخ به اینکه پول هوشمند در چه شرایطی وارد بازار می‌شود، توضیح داد: همیشه امکان ورود این پول‌ها به بازار وجود دارد اما این مورد به چند عامل بستگی دارد. دارندگان پول‌های بزرگ از اطلاعات قوی برخوردارند. در این میان آنها اگر نسبت به اخبار اقتصادی مطلع باشند، بدون‌شک وارد بازار می‌شوند، اما وضعیت بازار در حال‌حاضر کمی با دوره‌های قبل متفاوت است. شرایط رکودی بازارسهام به گونه‌ای است که ردپایی از ورود پول هوشند دیده نمی‌شود.
وی بیان کرد: صاحبان پول‌های بزرگ، حقیقی‌های بزرگ هستند که سرانه خرید را افزایش می‌دهند و برخلاف روند بازار حرکت می‌کنند. حقیقی‌های بزرگ عموما به‌موقع وارد بازار می‌شوند و به موقع از بازار خارج می‌شوند. این کارشناس ضمن اشاره به افت قیمت سهام در ماه‌های اخیر اظهار کرد: همان‌طور که مشاهده کردیم قیمت سهام رو به نزول است. گرچه این روند برای سرمایه‌گذاران خوشایند نیست اما برای حقیقی‌های بزرگ، چراغ سبز محسوب می‌شود.
با ثبات وضعیت اقتصادی و سیاسی می‌تواند پای آنها را به بازار سرمایه بازکند. وی درمورد نقش متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام نیز بیان کرد: روند صعودی قیمت دلار و خیز دوباره قیمت‌ها در بازارهای سرمایه تا حدی می‌تواند مسیر حرکت پول‌های هوشمند را تعیین کند. بخش بزرگی از دارندگان پول‌های بزرگ از بازارهای دیگر به سمت بورس حرکت می‌کنند. البته این در حالی است که در بازارهای رقیب شاهد کاهش قیمت، حاکمیت شرایط رکودی و قوانین سختگیرانه مالیاتی باشیم. مهدی رضایتی در ادامه خاطرنشان کرد: جذابیت قیمت سهام در کنار اخبار نهانی مرتبط با حوزه‌های اقتصادی و بین‌المللی سرعت ورود پول بزرگ به بازار سرمایه را افزایش می‌دهد. در سال گذشته پول قدرتمند در شرایطی وارد شد که بازار سهام در رویایی‌ترین حالت خود به‌سر می‌برد. پول هوشمند اثر قیمتی خود بر قیمت سهام را بیش از آنچه تصور می‌شد گذاشت، به‌طوری که منجر به رشد شارپی قیمت سهام شد.
چشم‌انداز ورود پول‌های بزرگ
«زمانی که بازارهای سرمایه‌گذاری با ورود پول درشت مواجه می‌شوند، از اصطلاح پول هوشمند استفاده می‌شود.این وضعیت در مورد همه بازارهای سرمایه‌گذاری اتفاق می‌افتد و بازارسهام نیز از این قضیه مستثنی نیست.» حامد مددی، کارشناس بازار سرمایه ضمن بیان این مطلب گفت: امتیاز پول قدرتمند نسبت به پول‌های دیگر در این است که بر اساس هیجانات حرکت نمی‌کند.از آنجا که این پول با پشتوانه دیتا و آنالیز ممکن است بین بازارها و صنایع مختلف گردش پیدا کند، در برخی مواقع می‌توان مسیر حرکتی آن‌را پیش‌بینی کرد. وی با بیان اینکه رصد پول هوشند در همه بازارها به یک صورت نیست، بیان کرد: در بازارسرمایه به دلیل افزایش شفافیت معاملاتی نسبت به بازارهای دیگر مسیر حرکت پول‌های قدرتمند را راحت‌تر می‌توان پیش‌بینی و آنالیز کرد؛ این در حالی است که در بازارهای دیگر به دلیل عدم‌شفافیت در معاملات نمی‌توان در مورد زمان ورود و خروج پول پیش‌بینی درستی انجام داد.
این کارشناس افزود: بازار سرمایه در اسفند۹۸ پول هوشمند بزرگی را به خود دید. همچنین در فروردین۹۹ نیز بازار شاهد ورود نقدینگی هوشمند بزرگی بود به‌طوری که حدودا به ازای هر کد حقیقی ۲۰ تا۳۰میلیون سرانه خریدار بازار نسبت به سرانه فروشنده‌ها بیشتر بود. ورود پول هوشمند به بورس در سال ۹۹ تا ۲۰ تیرماه ادامه یافت. بعد از آن نیز تا ۲۰ مرداد‌ماه شاهد بیشترین خروج پول هوشمند با یک بازدهی بی‌سابقه از بازار بودیم. به‌دنبال خروج پول‌های هوشمند، سرمایه‌گذاران خرد بازار نیز از بازار خارج شدند و تراژدی مرداد را رقم زدند.
حامد مددی در ادامه با بیان اینکه در یک‌ماه اخیر شاهد ورود آهسته پول‌های بزرگ به بازار سهام بوده‌ایم، عنوان کرد: پول‌های هوشمند در حال ورود به بورس هستند. با توجه به اینکه این پول‌ها حجم بزرگی دارند برای واردشدن به بازارهای مختلف در فرصت مناسب ورود پیدا می‌کنند. پول‌های هوشمند درطول یک‌ماه ممکن است یک یا دو روز وارد چرخه بازارشوند. از آنجا که برخی متغیرهای اثرگذار چشم‌انداز روشنی از آینده معاملات بورسی ترسیم نمی‌کند، ورود پول‌های قدرتمند با سرعتی اندک انجام خواهد شد.
انتظارات پول بزرگ از بازارها
وی با اشاره به وضعیت مطلوب دو بازار ارز و طلا بیان کرد: با توجه به روند افزایشی قیمت ارز و طلا، پول‌های هوشمند در حال حرکت به سمت این دو بازار هستند و نشانه‌ای از رغبت پول‌های درشت به بازارسهام دیده نمی‌شود. در این میان ذکر این نکته از اهمیت بسیاری برخوردار است که انتظار ما از شرایط فعلی بازار این است که جلوی خروج پول‌های هوشمند گرفته شود تا در فرصتی مناسب شاهد بازگشت آن به بازار باشیم.
با خروج پول هوشمند، وضعیت بازارسخت‌تر از قبل خواهد شد. وی در پایان در مورد اثرپذیری نرخ بهره بانکی و قیمت ارز بر وضعیت بازار سهام گفت: نرخ دلار به‌عنوان مهم‌ترین عامل اثرگذار بر بازار شناخته می‌شود. این در حالی است که نرخ بهره به تنهایی نمی‌تواند بازار سهام را تحت‌الشعاع قرار دهد.
نرخ بهره به تورم جاری و تورم انتظاری جامعه بستگی دارد. اگر نرخ بهره به سمت تورم جاری نزدیک شود زنگ رکود به‌صدا در‌می‌آید اما در حالی‌که تورم انتظاری جامعه بالای۴۰ درصد است، نرخ بهره ۲۰ تا۲۲درصدی برای سرمایه‌گذاران جذابیت ندارد به‌ویژه در زمانی که معادلات سیاست خارجی کشور با ابهامات بسیاری مواجه است. اما در همین راستا می‌توان گفت به‌نظر می‌رسد پول‌های هوشمند تا شفاف‌شدن وضعیت اقتصادی و سیاسی به‌صورت موقت می‌توانند روانه بازارپول نیز شوند.
