بانکداری ایرانی- معاون فنی اسبق سازمان دامپروری کشور گفت: اگر پرورش گاو پُرتولید (شیر) در ایالات متحده مقرون به صرفه است این الگو برداری در کشوری که ۲۵۰ میلی‌لیتر بارندگی دارد، اشتباه تاریخی است، زیرا کم‌آبی در ایران قیمت علوفه را گران کرده است.
محمد راسخ افشار، معاون فنی اسبق سازمان دامپروری کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: در حالی در کشور گاو هلشتاین وارد حوزه ی دامپروری شد که مطالعه درستی روی بسیاری از نژادهای معروف مانند گاو نژاد جرزی (Jersey) صورت نگرفت و مطالعات زیربنایی به این منظور در کشور انجام نشد؛ بیشتر بحث افزایش تولید شیر را ملاک جایگزینی قرار داده بودند و مسایل زیست شناسی، اکولوژی کشاورزی و بوم شناسی مد نظرقرار نگرفته بود.
وی افزود: نژاد پرتولید هلشتاین در هر روز یک سوم بیشتر از انواع علوفه بر مبنای ماده خشک می‌خورد تا یک گاو جرزی. این گاو شیرش نیز چرب‌تر و برای صنعت لبنیات به ویژه تولید کره، بسیار اقتصادی تر از نژاد هلشتاین است و شیرش پروتئین و چربی بیشتری دارد؛ میانگین چربی شیر جرزی 5 درصد و هلشتاین 4/3 درصد است.
بیشتر بخوانید
اختلاف 3 میلیون تنی آمار تولید شیر خام وزارت جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران
راسخ افشار در خصوص دیگر مزیت های این نژاد گفت: یک گاو جرزی اصیل بدون افت تولید؛ بین 6 تا 7 شکم زایش دارد، این در حالی است که یک گاو هلشتاین در طول عمر اقتصادی خود حدود 3 تا 4 شکم زایش دارد و چون هلشتاین استرس تولید شیر دارد، ایمنی دام به خطر می افتد و نگهداری آنها در فضای محیطی ایران ریسک بیشتر و خطر اقتصادی دارد.
وی افزود: گاو هلشتاین در اقلیم های بیابانی و نیمه گرمسیری مقاومت بهداشتی و اقتصادی کمتری نسبت به نژاد جرزی دارد که دارای تجربه زیستن 40 ساله (1332-1370) در این اقلیم ها است.
معاون فنی اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور تصریح کرد: یک هلشتاین پرتولید در دوره شیرواری روزی 40 لیتر شیر و طی 305 روز شیردهی جمعاً 12 هزار لیتر شیر می‌دهد. 4 تا 5 سال عمر اقتصادی دارند و حداکثر 5 گوساله می‌دهد که بطور میانگین 5/2 راس گوساله ماده و5/2 راس گوساله نر تولید می کند.
راسخ افشار افزود: اما نژاد جزری در یک دوره شیردهی 305 روزه تقریبا 5 هزار لیتر شیر می‌دهد، یک گاو جزری بین 7 تا 8 دوره شیر دهی و 4 گوساله ماده و 4 گوساله نر می دهد، تقریبا در طول دوره شیردهی خود بالغ بر 35 هزار لیتر شیر می دهد. استعداد پروار بندی جرزی از هلشتاین کمتر ولی از طرفی توزیع گوساله نر جرزی جهت اصلاح نژاد تیپ های گاو بومی اکثر استانهای کشور نسبت به گوساله نر هلشتاین مزیت دارد زیرا سخت زایی ندارد، مقاومت بهتر به شرایط اقلیمی و هزینه اقتصادی کمتری دارد.
وی ادامه داد: مسوولین دامپروری کشور و دانشگاه‌های معتبر باید راه‌حل‌هایی را توصیه کنند که با استعدادهای هیدرولوژی، اکولوژی کشاورزی، جغرافیایی و اقتصاد و جامعه شناسی روستایی و عشایری ایران تطابق بیشتر داشته باشد. در تمام کشورهای پیشرفته، دانشگاه‌های معتبر ریل گذار صنعت دامپروری بوده اند ولی دانشگاه‌های ما ریل گذار صنعت مونتاژ دامپروری‌اند.
وی اظهار داشت: در رشته دامپروری اولویت اصلی دانشگاه‌ها تحقیقات کاربردی است، بعد از آن آموزش در قدم بعدی قرار دارد، در حالی‌که در کشور، دانشگاه ها عمدتا دانشجو پرورش می‌دهند و تحقیقات کاربردی جایگاه اساسی و پژوهشی مناسبی ندارند.
معاون فنی اسبق سازمان دامپروری یادآور شد: دامپروری در کشور ما یک صنعت مونتاژی است: یعنی بذر، واکسن، دارو، سموم، هورمون، نژاد، علوفه و تجهیزات وارد می شود و با این اقلام وارداتی تولید در بخش صورت می گیرد و به نوعی تولید وابسته به واردات است در حالی که در بخش دامپروری کشورهایی مانند آلمان و هلند این‌طور نیست و تمامی مواد اولیه تولید خودشان است.
صنعت دامپروی ایران مونتاژی است
راسخ افشار در ادامه گفت: مشکل صنعت دامپروری کشور، مدیریت و تفکر ضعیف حاکم بر آن است و صنعت دامپروری ما به صورت مونتاژی اداره می‌شود. همانند کارخانجات خودروسازی قبل و بعد از انقلاب است که هیچ چشم داشتی به منابع و پتانسیل های موجود در کشور نداشته و ندارند.
پیشکسوت صنعت دامپروری کشور در ادامه گفت: به عبارت دیگر و از بعد جامعه‌شناسانه؛ تحقیقات دامپروری در دانشگاه‌های ایران یک شبه تحقیقات است چون باعث افزایش راندمان در جامعه دامپروری نمی‌شود، چرا دانشگاه‌های ما نمی توانند مشکلات مزرعه‌داران را به درستی مرتفع نمایند.
وی در انتها تصریح نمود: کشور چین به دلیل تمرکز بر توسعه بومی خود و استفاده از پتانسیل های ملی خود در سال 2000 توانست حدود 100 هزار تن کاه را غنی سازی نموده و به مزارع دام ارسال نمود، در ایران خودتان بررسی کنید در سال در هر دامپروری چند تن کاه غنی‌شده مصرف می‌شود.
