دلالان ارز در یکی دو سال گذشته به دلیل بگیرو ببندهایی که در داخل ایران انجام شد، به «هرات وسلیمانه» رفته و در آنجا اقدام به فعالیت می کنند. البته بیشترین تمرکز این دلالان در هرات است و آنها از این شهر با قاچاق و ورود و خروج ارز بر بازار ارز در ایران کنترل دارند.
به گزارش راه امروز: بر هیچ کارشناس اقتصادی و کارآفرینی در ایران پوشیده نیست که چند سالی است که صرافی‌هایی در کشورهای همسایه نقش زیادی در قیمت ارز و حتی دادوستدهای ارزی در ایران دارند. اما بانک مرکزی و نهادهای امنیتی در مقابل چند دلال ارز منفعل عمل کرده و تا کنون هیچ اقدام جدی در این زمینه انجام نداده اند. در دهه های 70 و 80 شمسی همواره این صرافان ایرانی در «امارات متحده عربی و ترکیه» فعالیت کرده و از آن طریق به دادوستد می پرداختند اما در دهه 90 این رویه تغییر کرده و در تمرکز دلالان در کشورهای عراق و افغانستان بیشتر و ارز را در آنجا داد وستد می کنند.
نظر دولت و مقامات اقتصادی و امنیتی این است که صرافی‌هایی که در «عراق، افغانستان، امارات متحده عربی و ترکیه» فعال هستند وابسته به دشمنان بوده و برای تاثیر گذاری بر اقتصاد ایران در حال فعالیت هستند. به طوریکه در همین رابطه غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اخیرا طی مصاحبه ای گفته بود «آمریکا، رژیم صهیونیسیتی و عربستان تیم‌هایی در ا«مارات، متحده عربی، هرات، و کردستان عراق» دارند که قیمت ارز را در ایران به بازی گرفته اند.»
در این میان نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی این است که دلالان ارز در یکی دو سال گذشته به دلیل بگیرو ببندهایی که در داخل ایران شده به هرات وسلیمانه رفته و در آنجا فعالیت می کنند و بیشترین تمرکز این دلالان در هرات است و آنها از این شهر با قاچاق و ورود و خروج ارز بر بازار ارز در ایران کنترل دارند. یکی از مسیر قاچاق فیزیکی ارز توسط این افراد، همان مسیر قاچاق سوخت است.
برهمین اساس، «هرات» به یکی از مرکز مهم اختلالات ارزی در ایران تبدیل شده است؛ چرا که هرات از مراکز مهم اقتصادی و صنعتی افغانستان است. در این شهر کار و بار بسیاری از صرافان و تاجران به حواله‌های دلاری متکی است. بازار هرات به لحاظ زمانی زودتر از بقیه بازارها باز می‌شود و به خاطر مراودات اجتماعی و ارتباطات فرهنگی آثار گسترده‌تری برای بازار ارز کشور به‌وجود آورده است. پیش‌تر و با فعال بودن کانال مالی دوبی، تاثیر نرخ در بازار ارز هرات برای بازار داخلی بسیار اندک بود و بیشتر این بازار نقش پیش‌بینی نرخ درهم دوبی را برای بازار داخلی ایفا می‌کرد. اما با کاهش صادرات غیرنفتی و کاهش نقل و انتقالات از کانال دوبی، کانال ارزی هرات نقش پررنگ‌تری برای بازار ارز ایران به وجود آورده است.
اخلال در بازار ارز ایران چگونه انجام می شود؟
در همین رابطه چندی پیش « خبرگزاری فارس» نیز در گزارشی عنوان کرده بود:«برخی کارشناسان و فعالان بازار ارز معتقدند علاوه بر کاهش حجم صادرات غیرنفتی ایران در 6 ماهه اول امسال و کاهش سرعت تسویه در معاملات، فشار زیادی از ناحیه بازار ارز هرات به بازار داخل منتقل می‌شود و این یکی از عوامل افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر است. دلالان ارز ایرانی در هرات جاخوش کرده‌اند و به فعالیت می پردازند و اگرچه این عامل، اساسی‌ترین نقش را در افزایش نرخ ارز ندارد، اما در دوره‌های بحرانی می‌تواند به یکی از عوامل تاثیرگذار تبدیل شود.»
یکی از راه های اختلال ارزی از سوی این دلالان، فعال شدن بازارهای فردایی در خارج از مرزهای ایران به عنوان یکی از عوامل افزایش نرخ ارز قابل ارزیابی است و نکته جلب اینکه بانک مرکزی هم بر اساس این نرخ فردایی رفتار کرده و در انفعال کاملی به سر می برد.
در این میان، بانک مرکزی سعی دارد فقط بر مجرای قانونی ارز نظارت کرده و چنان عرصه را بر بازرگانان، وارد کننده ، صادر کننده و هرکسی که با ارز سروکار دارد، تنگ کرده که کشور دچار مشکلات کالایی شده؛ به طوریکه چندی پیش صدای گمرک ایران نیز درآمده بود. این در حالی است که بخش مهمی از اختلالات ارزی ایران توسط همین دلالان انجام می شود و بانک مرکزی به کمک ابزارهایی که دارد و حتی با کمک نیروهای امنیتی می تواند این اختلالات را مرتفع کند اما گویی اراده ای در بانک مرکزی برای برخورد با این دلالان وجود ندارد.
بورس بازار آتی ارز راه اندازی شود
حال با توجه به اینکه بانک مرکزی در این حوزه بسیار ضعیف عملکرده و اقتصاد ایران دچار بحران شده است باید دولت و تیم اقتصادی دولت به کمک بورس بازار آتی ارز را راه اندازی کند. مساله ای که چندسالی است که در دولت های مختلف مطرح شده اما هرگز عملیاتی نشده است. به اعتقاد کارشناسان بازار ارز و اقتصادی یکی از راه‌های اصلی مدیریت بازار ارز مدیریت بازار فردایی، راه‌اندازی بازار رسمی معاملات فردایی در قالب بازار معاملات آتی ارز است.
