به گزارش بانکداری ایرانی ، وظیفه بازارگردانان روان کردن معاملات بازار سرمایه است. بازارگردانان معمولا صندوق یا اشخاص حقوقی هستند که حجم زیادی نقدینگی در اختیار دارند وقتی یک سهم در حال تشکیل یک صف فروش است بازارگردان با خرید سهمهای فروشندهها سهمهای آنها را نقد میکند و هم مانع از قفل شدن معاملات میشود.
ازآنجاییکه بازارگردانان نقدینگی فراوانی در اختیار دارند، معمولا تعداد زیادی هم از سهمهای شرکت موردنظر را دارد و هنگامیکه برای آن سهم یک صف خرید در حال تشکیل است، بازارگردان این سهمها را در قیمت تحت معامله به خریداران میفروشد و دوباره از ایجاد صف خرید جلوگیری میکند در کل کار بازارگردانان بطور خلاصه افزایش نقدشوندگی بازار است.
بازارگردانان معمولا سهمهای یک خانواده از سهام را بازارگردانی میکنند؛ مثلا صندوق سرمایهگذاری یک بانک، سهمهای مربوط به آن بانک و شرکتهای مالی زیرمجموعه آن را بازارگردانی میکند. هرچند ممکن است یک صندوق بازارگردانی، فقط بازار یک سهم بخصوص را داد و ستد کند.
وقتی یک صندوق بازارگردانی یا شخص حقوقی کار بازارگردانی سهام یک شرکت برعهده می گیرد ، این بازارگردان موظف است که روزانه حجم مشخصی از سهم آن شرکت را داد ستد کند، به همین خاطر بازارگردانها تلاش میکنند سهمهایی را که قبلا خریدهاند با قیمت کمی بالاتر بفروش برساند . این قیمت ممکن است در مقایسه با قیمت خرید چندان بالا نباشد اما چون حجم معاملات بازارگردان زیاد است، میتواند سود چشمگیری نصیب آن بکند ، از آنسو ممکن است بازارگردان به دلیل تعهد خود، مجبور شود سهم شرکت تحت نظارت خود را در حجم بالایی بخرد و در این حالی باشد که میداند قیمت آن سهم در حال کاهش است. ازآنجاییکه این بازارگردان در موقع تشکیل صف خرید مجبور است دوباره این سهم را در قیمت معاملاتی به مشتریان بفروشد، مشخصا این عملیات برای بازارگردان زیانده خواهد بود. ازاینروی بازارگردانها برای خدمات خود همواره کارمزد دریافت میکنند تا این زیانها را جبران کنند.
از طرفی حتی اگر قیمت سهم تحت کنترل بازارگردان نزولی نباشد، چون سود فروش آنها توسط بازارگردان پایین است، با توجه به میزان کارمزدی که آنها برای معاملات باید پرداخت کنند، دوباره بازارگردان ممکن است ضرر کند. به همین دلیل میزان کارمزدی که بازارگردانها بابت معاملات خود میپردازند کمتر از کارمزد معاملات معمولی است؛ مثلا کارمزدی که بازارگردان در معاملات خود به سازمان بورس میپردازد ۸۰ درصد کمتر از کارمزد معاملات عادی و مالیات آن نیز ۵۰ درصد کمتر است.
خلاصه وظایف بازارگردان شامل افزایش قدرت نقدشوندگی سهام از طریق خرید سهمها در صف فروش یا عرضه سهمها در صف خرید ،کنترل قیمت سهام در یک محدوده جهت جلوگیری از نوسانهای شدید قیمت که دوباره با جلوگیری از تشکیل صف خرید خریدوفروش انجام میشود و حفظ نقدینگی در بازار که با حفظ جذابیت بازار به واسطه افزایش نقدشوندگی آن حاصل میگردد.
بازارگردان و بازارگردانی البته پدیده جدیدی در بازار سهام نیست. بازارگردانی از قبل در بورس کالا انجام میگرفت. در حال حاضر ۳۸ صندوق بازارگردانی دارای مجوز سازمان بورس در ایران وجود دارند که حالا شرکتهای بورسی باید یکی از آنها را برای بازارگردانی سهم خود انتخاب کنند ،الزام تخصیص بازارگردان برای سهمها یک گام بسیار مهم در جهت افزایش عمق بازار بورس است. هر چه هم بازار عمیقتر باشد، موجهای هیجانی و احساسی سرمایهگذاران کمتر روی آن تاثیر میگذارد و کارایی آن نیز بیشتر میشود.
با این همه در نهایت آنچه واقعا بازار سهام را پیش خواهد برد ، افزایش سواد و دانش سهامداران و سرمایهگذاران بهخصوص سهامداران حقیقی و خرد است، تخصیص بازارگردان در شرایط حاضر که اعتماد بخشی از سهامداران حقیقی به بازار بورس کاهش پیدا کرده و در نتیجه سرمایههای فراوانی از آن خارج و به بازارهای موازی شده است، گام مهمی برای جذب دوباره این افراد است ، در نهایت ورود بازارگردانها به بازار این فرصت را به سرمایهگذاران خرد میدهد که دانش خود را از این بازار پیچیده بیشتر کرده و رفتار منطقی داشته باشند.