فرزاد نبی‌زاده رضائیه در گفت‌وگو با فارس، در مورد مهم‌ترین دلایل ریزش شاخص بورس تهران در روزهای اخیر گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل این است که بورس ایران کارآ و باثبات نبوده است. همچنین زیرساخت‌های موجود در بازار حرفه‌ای نبوده، بنابراین توان رشد شاخص به گونه‌ای که در تابستان اتفاق افتاد را نداشته است، بنابراین شاهد روند اصلاحی و بعد از آن ریزش بازار بودیم.
وی افزود: یک ایراد مهم در بازار سرمایه این است که تعداد نهادهای مالی حرفه‌ای در بازار اندک است و فرهنگ سرمایه گذاری در بازار سرمایه از طریق این نهادها هنوز نهادینه نشده است.
کارشناس بازار سرمایه همچنین در مورد این که گفته می‌شود، تازه‌واردان بازار سرمایه به روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم وارد شوند، گفت: یکی از مشکلات اصلی بازار کنونی سرمایه ضعف فرهنگ سهامداری است که در این شرایط مدیریت در بازار سخت است، چون فشار سهامداران حقیقی و خرد برای فروش سهام در بازار زیاد است و شاهد رفتارهای هیجانی و غیر حرفه‌ای هستیم.
نبی‌زاده همچنین گفت: زمانی سهامداران به صورت نابه سامان رفتار میکنند که شناخت کافی از بازار ندارند و بنابراین رفتار هیجانی بیشتر شده و مشکلات بازار پررنگ خواهد شد.
به گفته وی از مهم‌ترین راهها برای تقویت و حرفه‌ای شدن بازار سرمایه این است که تعداد و اندازه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها، شرکتهای رتبه‌بندی و شرکتهای تأمین سرمایه زیاد شود، در حالی که تعداد این نهادهای مالی اکنون کم و در مقیاس کوچک فعالیت میکنند و نمی‌توانند به تناسب بازار فعالیت کنند.
مدیرعامل کارگزاری دلیران پارس اظهار داشت: در حال حاضر متاسفانه حجم منابع صندوق تثبیت بازار نیز همخوانی لازم را با اندازه بازار سرمایه نداشته و در سه ماه اخیر بدون برنامه وارد بازار شد و منابع صندوق که 700 میلیارد تومان بود، خرج شد، اما تأثیری در بازار نداشت. همچنین صندوق توسعه بازار هم مسئولیت مشخصی نداشته است و رسالت آن برای ما مشخص نیست و در حال حاضر عملکرد آن در کمک به شرایط بازار و اصلاح آن هم اطلاع رسانی نشده است.
نبی‌زاده همچنین گفت: در کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و اندونزی صندوق تثبیت بازار وجود دارد که در مواقع بحرانی وارد عرصه شده و از ریزش قیمتها جلوگیری میکنند، اما در آن کشورها گستره صندوق تثبیت متناسب با اندازه بازار بورس آن کشورها است و بعضا دارای ردیف بودجه عمومی هستند و در مواقع بحران می‌توانند ایفای نقش کنند.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد نقش بازارگردان‌ها در شرایط ریزش بازار گفت: بازارگردان یک نهاد حرفه‌ای است و چارچوبی برای فعالیت دارد، نمی‌توان به صورت اجبار یک شرکت را به بازارگردانی وادار کرد، چون صندوق بازارگردان هم در نهایت به دنبال سود خود است و شرایط مطمئن جهت حفظ و جلوگیری از هدر رفت منافع وجود ندارد.
وی گفت: در حال حاضر صندوق‌های بازارگردانی تعدادشان در بازار محدود است، اما بازار گردان در مقیاس بزرگ نداریم و منطقی نیست که انتظار داشته باشیم، بازار گردان‌ها با ضرر و زیان خود جلوی افت بازار را بگیرند، بلکه باید اجازه داد تا بازار مسیر خود را پیدا کند.
به گفته مدیرعامل کارگزاری دلیران پارس در حال حاضر حدود 700 تا 800 درخواست مجوز برای سبدگردانی و تاسیس صندوق در سازمان بورس وجود دارد و در صف گرفتن مجوز است. بهتر است در شرایط کنونی مجوز این نهادهای مالی سریع‌تر صادر شود تا به بازار کمک کنند.
نبی‌زاده همچنین در مورد این که کارشناسان توصیه میکنند، مردم به روش غیرمستقیم وارد سهامداری شوند، گفت: یعنی بتوانند واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری کنند.
وی همچنین در برابر این پرسش که برخی مردم ترس دارند که سرنوشت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سرنوشت مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز تبدیل شود، گفت: به هیچ عنوان این اتفاق نمی‌افتد، بسیاری ازصندوق‌ها دارای ضامن نقدشوندگی بوده و همگی زیر نظر سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر فعالیت میکنند، همچنین صندوق‌ها دارای حسابرس و متولی هستند، البته مسلما سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها سرمایه گذاری نیز دارای ریسک است و در شرایط کاهش قیمتها ارزش دارایی صندوق‌ها نیز کاهش می یابد که این به معنی ضرر برای یونیت داران صندوق خواهد بود، ولیکن با توجه به مدیریت صندوق‌ها توسط اشخاص حرفه ای و دارای صلاحیت ، توصیه می‌شود، مردم به صورت مستقیم وارد سهامداری نشوند تا کمتر ضرر ببینند.
نبی زاده این را هم گفت که برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای ریسک کمتری هستند و برخی ریسک بیشتر دارند، بنابراین بازدهی و یا زیان صندوق هم به همان نسبت می‌تواند بیشتر باشد. برخی از صندوق‌ها به صورت مختلط ترکیبی از سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت هستند. در صندوق‌های با ریسک بیشتر ممکن است بازدهی بیشتری هم وجود داشته باشد، اما در صندوق‌های با درآمد ثابت معمولا بخش عمده از منابع در سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت که فاقد ریسک هستند ، سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی در مورد فهرست 210 صندوق سرمایه‌گذاری که در سایت فیپیران شرکت مدیریت فناوری بورس تهران اعلام شده گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری که دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، مشکلی از نظر سوخت پول مردم ندارند، البته ممکن است، به خاطر نوسان بازار ارزش دارایی‌ها کم و زیاد شود، اما صندوق‌های دارای مجوز مشکل سوخت پول ندارند.
این کارشناس بورس در مورد رفتار هیجانی سهامداران حقیقی در بورس گفت: با شفافسازی و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی می‌توان جلوی رفتار هیجانی را گرفت که این رفتارها گاهی بر کلیت بازار اثر می‌گذارند. البته عملکردنهاد ناظر در ایفای نقش خود و همچنین رفتار اشخاص حقوقی بزرگ هم بر رفتار افراد حقیقی اثر می‌گذارد.
به گفته وی در شرایط فعلی خروج از بازار غیرمنطقی است، در حال حاضر به واسطه اصلاحاتی که در قیمت سهام روی داده و افزایش سودآوری شرکتها، نسبت قیمت به سود هر سهم شرکتها کاهش یافته است و به عنوان یک معیار بسیاری از شرکتها مناسب یرای سرمایه گذاری هستند. به عنوان مثال در حال حاضر نسبت (P/E) «پی بر ای» (نسبت قیمت به درآمد سهم) بعضی از شرکتهای شاخص ساز کاهش یافته و به عدد 5 رسیده است، یعنی بازدهی سرمایه‌گذاری حداقل 20 درصد است که به اندازه نرخ سپرده بانکی خواهد بود.
نبی‌زاده همچنین در مورد نماد شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت و این که آیا باز شدن نماد این شرکتها به منزله عرضه اولیه است، گفت: باز شدن نماد شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی به سان عرضه‌های اولیه که تا کنون شاهد بودیم، نیست. البته ارزندگی این سهام نیاز به گذر زمان و سنجش عملکرد شرکتها و مدیران دارد. خود دارایی سهام عدالت ارزنده است، اما باید مدیریت شرکتهای استانی و عملکرد این شرکتها بررسی شود تا نسبت به آینده سهام آنها پیش بینی کرد، وگرنه پرتفو سهام عدالت ذاتا ارزنده است، چون این سهام گلچین بازار بوده است.
وی در مورد این که کسانی که اصولا سهام عدالت ندارند، اگر سهام شرکتهای استانی را بخرند، آیا به عنوان سهامدار عدالت شناخته می‌شوند، گفت: کسی که سهام شرکتهای استانی را خریداری کند، سهامدار آن شرکت خواهد بود و تفاوت او با سهامدار عدالت که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده است، همان پولی است که بابت خرید سهام شرکت سرمایه‌گذاری استانی پرداخت کرده است.
این کارشناس بازار بورس این را هم گفت که ساختار مدیریت قبلی شرکتهای استانی سرمایه‌گذاری عدالت بعضا حرفه‌ای نبوده، اما باید ببینیم از این پس چگونه مدیران این شرکتهای سرمایه‌گذاری انتخاب و تأیید صلاحیت خواهند شد.
نبی‌زاده همچنین گفت: در مورد نحوه توزیع سهام عدالت انتقادهای زیادی وجود دارد، چون شناسایی دهک‌های نیازمند شاید به صورت کامل انجام نشد و به برخی از افراد سهام عدالت تعلق نگرفت، اما کسانی که الان از طریق بورس سهام شرکتهای استانی را خریداری میکنند، فاصله آنها با سهامدار عدالت همان پولی است که پرداخت میکنند.
