این روزها در محافل تخصصی بازارهای پول و سرمایه صاحب نظران از فرصت ها، چالش ها و مخاطراتی صحبت می کنند که صنعت بانکداری در آینده ای نزدیک با آن روبرو خواهد شد. بروز تغییرات وسیع در مدل های کسب و کار، ایجاد نیازهای جدید در مشتریان، انباشتگی دیتاهای متعدد از فعالیت های عاملان اقتصادی و مشتریان، شفاف سازی و امنیت تراکنش های مالی و ... از محورهای مهمی هستند که سیاستگذاران عرصه پولی و مالی کشور به آن فکر می کنند و خود را برای مواجهه با تغییرات وسیع در آینده ای نزدیک آماده می کنند.
حدود پنج سال پیش نسل جدیدی از بانک ها با تمرکز بر بستر گوشی های همراه ظهور کردند و همه تلاششان بر این بوده تا قلمروی خود را توسعه داده و پا به پای پیشرفت گوشی های همراه پیشروی کرده و در این میان نقش خود را درمیان اپلیکیشن های متعدد مشتریان به عنوان «بانک همراه مشتریان» تثبیت کنند.
این نسل از بانک ها که به خلق یک مزیت رقابتی دست یافته بودند ، اسم خود را «نئوبانک Neo Bank» گذاشته و فعالیت های خود را بر بستر گوشی همراه تا جای ممکن گسترش دادند و با سرعت زیادی مورد استقبال کاربران قرارگرفتند و در فاصله کوتاهی نیز به سودآوری دست یافتند.
طی چند سال گذشته این رقبای نوظهور و چابک، بدون داشتن حتی شعبه ای فیزیکی خدمات بانکی را به مردم ارائه دادند و روز به روز بر تنوع و کیفیت آن نیز افزودند. شاید بتوان باختصار گفت، امروزه هر وقت صحبت از نئوبانک ها به میان می آید مقصود توصیف و برجسته سازی نگرش‌های نوین به حوزه بانکداری و مشتریان و ایجاد آمادگی برای بهره گیری از فرصت های پیش روست. بانک هایی با زیرساخت دیجیتال، بدون شعبه، دارای خدمات متعدد ارزان و سریع، قابلیت همراهی آنلاین در هرکجا و هرزمان (بر روی گوشی های همراه و 24 ساعته) و کاملاً جوان پسند و مشتری محور که برای بانک های سنتی و شعبه های فیزیکی چالشی اساسی فراهم کرده اند .
شاید عده ای با خود بگویند بانکداری سنتی هم قادر است بسیاری از خدمات خود را با بهره گیری از بستر فناوری اطلاعات بر روی پلتفرم گوشی های همراه ارائه نماید ولی نام این کار ساده سازی خدمات الکترونیک است.
بانک های سنتی اساساً با بانکداری دیجیتالی که نئوبانک ها بر بستر موبایل ایجاد کرده اند، تفاوت دارد. چرا که نئو بانکها می‌کوشند تا تمامی خدمات و نیازهای بانکی مشتری (اعم از: احراز هویت، افتتاح حساب، گرفتن وام، پرداخت اقساط وام، نقل و انتقال پول، مدیریت مالی حساب ها و...) را در اسرع وقت و به صورتی ارزان، امن و بدون مراجعه حضوری به شعب، بر روی پلتفرم گوشی های همراه به مشتریان عرضه کنند.
این نوع عرضه خدمات دیجیتالی برای نسلی که با ابزارهای دیجیتالی رشد یافته و عجین شده و حوصله انجام فرایند پیچیده و مطول بانک های سنتی را ندارد، جذابیت و کارایی زیادی دارد. پرواضح است نسلی که در دامن دیجیتال رشد و نمو کرده دارای ارزش ها، روحیات و علائق متفاوتی نسبت به نسل قدیمی است و لذا نیاز به دریافت خدمات دیجیتال دارد . از این رو سراغ بانک و خدماتی می رود که پا به پای او امتداد یافته باشند. این نوع بانک ها حتی می توانند به افرادی که به هر دلیلی موفق به دریافت خدمات بانکی از بانک های سنتی نشده اند، نیز ارائه خدمت کند و باعث جذب آنها به این سیستم نوین شود.
امروزه برخی از بانک های سنتی برای مواجهه مدیریتی با چالش‌های جدید پیش رو (ظهور کسب وکارهای مبتنی بر فین تک و شکل‌گیری نئو بانک ها) و جلوگیری از ریزش مشتریان خود مترصد ایجاد تغییرات ساختاری هستند. پیچیدگی روندها، موازی بودن فرایندها و همچنین ساختارهای لخت و گسترده همگی موجب کندی بیش از حد بانک‌های امروزی شده است. بدیهی است در صورت رفع نشدن این مشکلات، در آینده شاهد قدرت گرفتن شرکت‌های چابک و جوانی خواهیم بود که در قالب شرکت های دانش‌بنیان بانکی قادرند خدمات سریع، ارزان، دقیق و درعین‌حال آسان به مشتریان خود ارائه کند.
یادمان نرود وجه تمایز اصلی و مزیت رقابتی این بانک های جوان و چابک این است که به‌صورت دیجیتال هدایت شده و اصطکاک بسیار کمی با فعالیت ها، رویه ها و فرایندهای بوروکراتیک سنتی دارند. این نوع بانک ها بدون داشتن شعبه ای فیزیکی و با تمرکز بر سیستم دیجیتال، الگوهای ساده تری به مشتریان عرضه می کنند. این
بانک های دیجیتالی قادرند با استفاده از زیرساخت گوشی های همراه و با اخذ مجوزهای مربوطه از مراکز ذیربط، اغلب خدمات بانکی را به صورتی ارزان و بر پایه مدل‌های درآمدی متفاوت، ارائه می‌کنند.
امید است تمامی سیاستگذاران حوزه پولی کشورمان با نگاهی عمیق تر به آینده این صنعت (ظهور فناوری ها، روندها، نیازها، خلقیات و سلایق آتی مشتریان و...) فرصت های ذیقیمتی برای این صنعت رقم بزنند.
