سید محمدجواد میرطاهر- عضو هیئت مدیره کارگزاری بورس بیمه ایران
نگرانی این روزهای برخی کارشناسان اقتصادی نسبت به بازار سرمایه از نگاه تردیدآمیز آنها به عمق این بازار ایجاد شده است؛ این در حالی است که می‌توان با ابزارهایی که از چهار دهه پیش تاکنون در کشورهای توسعه یافته مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای عمق بخشیدن همزمان به بازار سرمایه و بیمه ایران هم بهره برد و نگرانی‌ها را برطرف کرد.
به گزارش بانکداری ایرانی ، یکی از این ابزارها «بیمه زندگی متصل به سهام» است که توسعه متقابل بازار سهام و صنعت بیمه را در پی دارد و می‌تواند از یک سو به صنعت بیمه کشور کمک کند تا از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای تامین مالی و پوشش ریسک‌های خود بهره ببرد و از سوی دیگر با جذب بیشتر نقدینگی سرگردان اقتصاد ایران، تورم را کنترل کند و فشار مالی بر اقشار مختلف جامعه را کاهش دهد. برای دستیابی به این مهم نیاز است تا در ابتدا نقاط قوت و ضعف بازار سرمایه و صنعت بیمه ایران مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
برخلاف کشورهای پیشرفته، عمده کشورهای در حال توسعه مانند ایران از بازار پول (نظام بانکی) بیش از بازار سرمایه برای تجهیز و تخصیص منابع خود استفاده می‌کنند که دقیقا تداوم همین روند باعث بروز مشکلات متعدد اقتصادی برای این قبیل کشورها شده است. این در حالی است که شرکت‌های بیمه‌ای از جمله نهادهای مهم و محوری مالی هستند که علاوه بر تامین امنیت فعالیت اقتصادی می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در تحرک و پویایی بازارهای مالی و تامین وجوه قابل سرمایه‌گذاری ایفا کنند.
تجربه جهانی ثابت کرده است، صنعت بیمه باید رابطه متقابلی با مجموعه بازار سرمایه داشته باشد به این معنا که بازار سرمایه باید از استحکام لازم برخوردار شود و همزمان صنعت بیمه هم باید مشارکت فعال خود در این بازار را تداوم ببخشد. در این راستا، بیمه‌های زندگی در کمک به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری افراد و نقش موثر آن در رشد اقتصادی بسیار اهمیت دارد که البته در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. با همه اینها، صنعت بیمه ایران طی سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی در شاخص‌ها روبه‌رو بوده است؛ براساس آخرین آمارهای رسمی، شاخص ضریب نفوذ صنعت بیمه ایران طی ۱۰ سال گذشته رشد کرده و از ۱.۳ درصد در سال ۲۰۰۹ به ۲.۵۴ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. با این حال در مقایسه با کشورهای پیشرفته راه زیادی باقی مانده است؛ رمز موفقیت آنها، تمرکز ویژه بر بازار سرمایه بوده است.
«بیمه زندگی متصل به سهام» یک ابزار جدید برای عمق بخشیدن به بازار سهام و بیمه است؛ بیمه‌گذار می‌خواهد از مزایای سرمایه‌گذاری در سهام در کنار برخورداری از بیمه بهره‌مند شود. در همین راستا، بیمه‌گران در سراسر جهان برای رفع این چالش، قراردادهای متصل به سهام را تهیه کرده‌اند. «بیمه زندگی متصل به سهام» یک بیمه‌نامه زندگی است که در آن همه یا قسمتی از بیمه‌نامه به یک حساب جداگانه تخصیص داده می‌شود که در یک سهام یا پرتفوی خاص سرمایه‌گذاری شده است. اگر این پرتفوی بازده خوبی داشته باشد، منافع مرگ یا بازخرید بیمه‌نامه متصل به آن افزایش پیدا می‌کند و در غیراینصورت، کاهش می‌یابد. البته معمولا بیشتر بیمه‌نامه‌های متصل به سهام یک پرداخت حداقلی دارند که در هر شرایطی آن را پرداخت می‌کنند.
یکی از مزایای این بیمه‌نامه‌ها این است که خریدار مجبور نیست تا هنگامی که پول حاصل از سرمایه‌گذاری‌اش را دریافت نکرده است، مالیات پرداخت کند. در بیمه‌نامه‌های متصل به سهام، بخشی از حق بیمه برای سرمایه‌گذاری در سهام، اوراق با درآمد ثابت یا ترکیبی از هر دو اختصاص پیدا می‌کند که بازده سرمایه‌گذاری به عملکرد صندوق مورد نظر بستگی دارد. در این خصوص می‌توان صندوق‌ها را به سه دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های با درآمد ثابت تقسیم کرد. همه قراردادهای متصل به سهام نیز به برخی از ابزار مشارکت در یک شاخص اساسی یا صندوق سرمایه‌گذاری مشترک همراه با یک یا چندین تضمین اشاره دارند. انواع این قراردادها را هم در پنج دسته منفعت حداقل بازپرداخت تضمینی در هنگام سررسید، در هنگام مرگ، قابل بازخریدشدن، انباشته و تضمین شده خلاصه می‌شود.
«بیمه زندگی متصل به سهام» در زیرمجموعه بیمه‌نامه‌های زندگی متغیر قرار می‌گیرد و می‌تواند با شرایط بومی اقتصادی ایران سازگاری بالایی داشته باشد و در صورت استقبال بالا برای بیمه‌گر نیز سودآور شود. این نوع بیمه در ایران سابقه اجرایی ندارد و یک پدیده جدید و جذاب برای سرمایه‌گذاران به حساب می‌آید. همچنین شهروندان در ایران به سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد مثل مسکن و طلا عادت کرده‌اند که همین مساله باعث عدم استقبال‌شان از بیمه زندگی شده است.
«بیمه زندگی متصل به سهام» می‌تواند این نقص را رفع کند، به سرعت خود را با فرهنگ اقتصادی شهروندان وفق دهد و توسعه‌ای فراگیر را رقم بزند. با اجرایی کردن این ابزار جدید، صنعت بیمه ایران می‌تواند از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای تامین مالی و پوشش ریسک‌های خود بهره ببرد و ضریب نفوذ خود را گسترش بدهد.، و همزمان با عمق یافتن بازار سرمایه، نقدینگی بیشتری جذب این بازار شود و تورم افسارگسیخته به کنترل دربیاید. برای گام نهادن در این مسیر باید از ظرفیت متخصصان بازار سرمایه که توانایی پیش‌بینی صحیح از روند حرکتی بلندمدت بازار سهام را دارند، استفاده شود اما پیش از هر چیز، نیاز است تا صنعت بیمه و بورس همکاری متقابل خود را به بالاترین سطح برسانند.
نظر شما
