لایروبی رودخانهها گرچه به عنوان عامل اصلی مهار سیلابها محسوب نمیشود با اینحال اقدام موثری در مقابله با بروز فاجعه است، اما ساماندهی و آزادسازی بستر و حریم رودخانه نقشی مهمتر برای مقابله با سیلابها دارند.
لایروبی رودخانهها یکی از مسایلی است که به هنگام بارش باران میتواند خطر جاری شدن سیلاب را کاهش دهد؛ گرچه لایروبی همه رودخانهها لازم نیست اما کاری ضروری است در عین حال جدی گرفتن بحث ساماندهی و آزاد سازی بستر و حریم رودخانه ها نیز نباید مورد غفلت قرار گیرد، زیرا که این نیز از عوامل موثر در کاهش خطرات ناشی از سیلاب است.
«محمد حاج رسولیها» مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در این رابطه روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: مبحث مهندسی رودخانه، تنها به لایروبی خلاصه نمیشود گرچه تاکنون بیش از هزار و ۴۰۰ کیلومتر لایروبی رودخانهها انجام شده است که این عدد در سالهای گذشته حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیلومتر بود.
وی ادامه داد: اما این به تنهایی راهگشا نیست، بحث مهم در مهندسی رودخانهها، مبحث ساماندهی رودخانهها است که بخشی از آن لایروی است و ارزش ساماندهی بیشتر است.
معاون وزیر نیرو افزود: مهمتر از لایروبی، آزادسازی رودخانه است که در سیل اخیر جاهایی که آزادسازی شده بود اثر مثبتی داشت، لایروبی فقط برای این است تا قدرت تخلیه را در مصب رودخانهها افزایش دهد، اثرگذار است ولی برای کنترل سیلاب ساماندهی و آزادسازی خیلی مهمتر است.
حاج رسولیها گفت: مبحث دیگر بحث سازههای تقاطعی است که بسیار اثر گذار است زیرا وجود یک پل در رودخانه ممکن است باعث دپوی زبالهها شده و همین امر سیلاب مصنوعی ایجاد کند که خطر بیشتری از سیل واقعی دارد.
وی ادامه داد: امسال حدود سه هزار نقطه حادثهخیز در رودخانهها مشخص و به دستگاهها اطلاعرسانی شد تا یک هوشیاری ایجاد شود و این موضوع سبب کاهش خسارت در خیلی از رودخانهها شد.
معاون وزیر نیرو معتقد است: توجه به ساماندهی و آزادسازی رودخانهها بسیار مهمتر از لایروبی است که امسال تاکنون ۷۰ کیلومتر آزادسازی صورت گرفته است.
حاج رسولی ها ادامه داد: آزادسازی به دلیل هزینه بر بودن باید با دقت انجام شده و در هر نقطه براساس نیاز آن نقطه عمل کرد.
«بهروز گتمیری» رییس جامعه مهندسان مشاور هم در این باره به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: لایروبی در تخلیه سیلابها نقش بسیار مثبتی دارد ولی همیشه معلوم نیست که سیلاب در بستر رودخانه حرکت کند.
وی ادامه داد: عوامل زیاد دیگری هست که منجر به سیلاب میشود که یکی خود بستر رودخانه و سطح دشتهای کناری آن است. اگر سطح رودخانه در وضعیتی باشد که سیلاب به دشت سرایت کند در عمل دشت را سیل فرا میگیرد و اگر لایروبی هم شده باشد، دوباره سیل جاری میشود.
گتمیری افزود: اما لایروبی مهم است و باید انجام شود ولی عوامل دیگر هم هست و تنها به لایربی نیست.
رییس جامعه مشاوران گفت: لایروبی بنابر مورفولوژی منطقه مورد سیلاب، تکنیکها و روشهای متفاوتی دارد و باید براساس مدل هر منطقه برای آن اقدام کرد.
وی درباره اختصاص اعتبارات هم افزود: اطلاعاتی در باره میزان اعتبارات تخصیص داده شده ندارد.
«قاسم تقیزاده خامسی» معاون آب و آبفای وزیر نیرو نیز معتقد است: اعتبارات برای لایروبی کافی نیست، زیرا لایروبی یک اعتبار جاری است و باید هرساله اختصاص داده شود.
وی ادامه داد: اختصاص اعتبارات به میزان قابل توجهی که لایروبی لازم دارد، انجام نمیشود البته در لایحه بودجه برای سال آینده مقدار قابل توجهی پیشبینی شده است که اگر تخصیص خوب داده شود میتوان اقدامهایی را انجام داد.
تقیزاده خامسی در عین حال گفت: تاکنون اعتباراتی برای لایروبی اختصاص داده شده و در سطحی هم که داده شده عملیات انجام شده است.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: انجام عملیات لایروبی در هر نقطه براساس اعتباراتی که اختصاص یافته انجام شده به عنوان مثال در پلدختر عرض رودخانه به ۱۲۳ متر رسید بنابراین اعتبار باشد کار انجام میشود.
پیشتر مدیرکل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: عملیات لایروبی در رودخانههای اکثر نقاط کشور از ابتدای امسال به میزان یک هزار و ۴۹۰ کیلومتر اجرایی شده است.
«سیفالله آقابیگی» افزود: عملیات لایروبی و بازگشایی مسیر رودخانهها که در اکثر استانهای کشور انجام شده با هدف روبه رو شدن با شرایط سیلابی رودخانهها انجام شد.
وی افزود: نزدیک به ۸۹ کیلومتر نیز عملیات ساماندهی رودخانهای انجام شده و علاوه برآن اقدامهایی برای پخش سیلاب صورت گرفته است.