بانکداری ایرانی -بررسی ۶ مصاحبه وزیر نفت نشان میدهد او همواره سهمیه بندی و افزایش قیمت را منوط به تصمیمگیری در این زمینه کرده ولی هیچ گاه اصل آن را تکذیب نکرده است.
بیژن نامدار زنگنه یکی از وزرای دولت است که از آغاز طرح مدیریت مصرف سوخت (سهمیهبندی و افزایش قیمت بنزین) مورد هجمه منتقدان قرار گرفته است. منتقدان از دقایق آغاز طرح سهمیهبندی بنزین با اشتراک گذاری فیلم برخی از مصاحبههای او مدعی بودند که زنگنه به مردم دروغ گفته است. همین موضوع باعث شده که برخی از نمایندگان که به دنبال استیضاح زنگنه هستند «ارائه اطلاعات غلط برای افزایش قیمت بنزین و عدم صداقت در بیان مطالب به مردم درباره گران شده قیمت بنزین» را به عنوان یکی از محورهای استیضاح او مطرح کنند. برای بررسی این موضوع، همه مصاحبههای زنگنه از ابتدای سال ۱۳۹۸ تاکنون در خصوص سهمیهبندی و افزایش قیمت بنزین را بررسی کردیم و عین اظهارات او در این مصاحبهها را درج کردیم.
۱. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸
نخستین مصاحبه زنگنه در سال جاری در خصوص سهمیهبندی بنزین پس از آن صورت گرفت که یک خبرگزاری منتقد دولت، خبر آغاز سهمیهبندی را دو روز پیش از اجرای آن فاش کرد و باعث شد صفهای طویلی در پمپ بنزینها ایجاد شود و مصرف بنزین کشور تا ۱۶۰ میلیون لیتر در یک روز بالا برود.
یک روز پس از آن، بیژن زنگنه در حاشیه نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران در پاسخ به سوالی درباره احتمال آغاز فرایند سهمیهبندی بنزین از همان شب یا فرداشب گفت: «دروغ است. آنهایی که این سخنان را میگویند مانند همیشه دروغ میگویند. من زمانش را نمیدانم. خود دولت رسماً می گوید. هیچ چیزی هنوز تصویب نشده است.»
۲. ۳۰ تیر ۱۳۹۸
مصاحبه بعدی در این زمینه مربوط به بعد از الزامی شدن استفاده از کارت سوخت است. زنگنه در این روز و در حاشیه دیدار با چهار وزیر نفت سابق در جمع خبرنگاران گفت: در حال حاضر سهمیهبندی بنزین مطرح نیست و این طرح اکنون تنها با هدف انضباط دادن به سوخت و جمع آوری اطلاعات است.
۳. ۶ شهریور ۱۳۹۸
وزیر نفت در این روز در برنامه تیتر امشب شبکه خبر حاضر شده بود و در بخشی از برنامه در پاسخ به مجری در خصوص احتمال سهمیهبندی بنزین گفت: «یک ایدهای وجود دارد اما هنوز تصمیمی به ما ابلاغ نشده و حتی اتخاذ نشده که سهمیهبندی بشود و دو نرخی. اگر هم بشود دو نرخی است مثل قبل. یعنی یک مقداری به مردم میدهند با همین نرخ فعلی یا یک مقداری بالاتر و بقیه را هم با نرخ بالاتری داده میشود کسانی که میخواهند استفاده کنند. اما هنوز تصمیمی گرفته نشده و به ما ابلاغ هم نشده است...(در مورد سهمیه وسایل نقلیه عمومی) اگر تصمیمی گرفته شود مثل قبل است یعنی حالت سهمیهبندیهای دور قبل»
۴. ۳۱ شهریور ۱۳۹۸
یکی از تصاویری که به کرات از وزیر نفت بعد از سهمیهبندی پخش شده مربوط به افتتاح نمایشگاه ایران پلاست است. این نمایشگاه در حالی برگزار میشد که یک روز از زمان جلسه شورای هماهنگی سران قوا برای بررسی موضوع گذشته بود اما هنوز این تصمیم مورد تأیید رهبر انقلاب واقع نشده بود. در این شرابط در این نمایشگاه دو سوال از وزیر نفت پرسیده شده است. سوال اول مربوط به افزایش قیمت حاملهای انرژی بوده که زنگنه در پاسخ به آن گفته: هنوز تصمیمی گرفته نشده است. سوال دوم درباره ادعای جایگاهداران سوخت مبنی بر افزایش قیمت بنزین و دریافت مبلغی به عنوان حقالزحمه برای جایگاهداران از مردم بوده که زنگنه در پاسخ گفته: قرار نیست روی قیمت عددی اضافه شود و قانون نیز چنین اجازهای نداده است. برداشت آنها (جایگاهداران) درست نیست.
۵. ۱۶ مهر ۱۳۹۸
اما بعد از اتخاذ تصمیم در این زمینه، لحن وزیر نفت به طور کلی تغییر میکند. او در حاشیه پنجمین کنگره نفت و نیرو در جمع خبرنگاران درباره احتمال سهمیهبندی و افزایش قیمت بنزین در لایحه بودجه سال جاری گفت: هر چیزی در این حوزه ممکن است.
۶. ۲۱ آبان ۱۳۹۸
و در نهایت دو روز قبل از آغاز طرح بود که وزیر نفت در حاشیه جلسه کمیسیون انرژی مجلس در پاسخ به خبرنگاری که در خصوص شایعات در مورد سهمیهبندی بنزین میپرسید؛ گفت: «هر وقت چیزی به ما ابلاغ کردند ما اجرا میکنیم و به مردم میگوییم. ما هر وقتی اگر دستوری به ما ابلاغ شد آن موقع به اطلاع مردم میرسانیم.» آنچه که در این اظهارات روشن است آن است که زنگنه هیچ گاه اصل سهمیهبندی بنزین و یا افزایش قیمت بنزین را تکذیب نکرده بلکه آن را منوط به تصمیمگیری کرده که این تصمیم هم نه توسط او بلکه توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا اتخاذ میشود. از سوی دیگر، او دست کم در دو مورد یعنی برنامه تیتر امشب شبکه خبر در ۶ شهریور ماه و در مصاحبه روز ۱۶ مهرماه، صراحتا احتمال سهمیهبندی را حتی با اعلام کلیات طرح، مطرح میکند ولی باید در نظر داشت که معذوریتهای امنیتی باعث میشود که نه تنها وزیر نفت بلکه هیچ مسئول دیگری در این زمینه به طور شفاف شفاف صحبت نکند و از همین روست که زنگنه در روز ۲۱ آبان نیز، اطلاع رسانی در این زمینه را منوط به ابلاغ دستورات از نهادهای عالیتر میداند.