ماجرا از این قرار است که بر اساس این گزارشها دولت چین به صورتی سیستماتیک تلاش دارد سبک زندگی مسلمانان سین کیانگ (اقلیت مسلمان اویغور) را تغییر دهد و به همین منظور آنها را دستگیر کرده و به اردوگاههای "بازپروری" میفرستد تا از آنها اسلامزدایی کند. این کار از نظر دولت چین یک اقدام پیشگیرانه است که با زدودن عقاید و افکار افراطی از این مسلمانان آنها را به جامعه باز می گرداند و خطر جذب آنها در گروه های افراطی و تروریستی را می کاهد.
دولت چین اتهام نقض گسترده حقوق مسلمانان و سرکوب سیستماتیک آنها را رد میکند اما تاکید میکند با افراد مظنون به فعالیتهای تروریستی و افراط گرایانه مقابله میکند و این در حالی است که بر اساس بسیاری از گزارشهای منتشره در رسانههای غربی و نیز گزارشهای سازمانهای مدافع حقوق بشر، دایره گسترده و محسوس دستگیریها این توجیه را غیرقابل باور میکند و این اقدام دولت چین را بیشتر به یک سرکوب سیستماتیک نزدیک میسازد.
فعالان اویغور خارج از چین مدعی هستند که جمعیت شهرهای اویغورنشین در سین کیانگ با این موج دستگیریها و ارسال مردان -15 تا 55 سال به اردوگاههای بازپروری- به نحو محسوسی کاهش یافته است و این کار نشان میدهد دولت چین یک سرکوب سیستماتیک و گسترده را اعمال میکند.
در آخرین تحول در رابطه با این موضوع، دیروز – چهارشنبه- دولت چین درخواست دولتهای غربی برای بستن این اردوگاههای بازپروری را رد کرده و معاون وزیر خارجه چین با تایید تلویحی وجود اردوگاههای بازپروری مسلمانان اویغور گفته است:" امنیت، اولویت اصلی ما است. جلوگیری از وقوع جرم مقدم بر مجازات مجرم است. برپایی مراکز آموزشی یک اقدام پیشگیرانه برای مبارزه با تروریسم است."
دولت چین میگوید طی سالهای گذشته بسیاری از افراطگرایان مسلمان از میان اویغورها به گروههای تروریستی همچون داعش و جبهه النصره پیوستهاند و این افراط گرایان با تهدید دیگر اقلیتهای قومی در منطقه سین کیانگ، برای دولت چین و حتی جامعه جهانی یک تهدید عمده محسوب میشوند.
برای همین منظور طی ماهها و سالهای گذشته حتی اندک تظاهری به مناسک عبادی – اجتماعی اسلام در منطقه سین کیانگ تحمل نمیشود؛ برای مثال افرادی که نمازهای خود را در مساجد میخوانند و یا ریش بلند دارند و حتی زنانی که روبنده به صورت میزنند، به ظن افراط گرایی و داشتن انگیزههای تروریستی، دستگیر شده و به اردوگاهها برده می شوند.
در این اردوگاهها ضمن وجود کار اجباری – بر اساس ادعاهای فعالان اویغور خارج نشین گاه تا 15 ساعت در روز-، تلاش میشود سبک زندگی جدیدی بین دستگیرشدگان ترویج شود، از جمله خوردن غذاهایی با گوشت خوک – که در اسلام کراهت دارد- و یا نوشیدن الکل و بازداشتیهایی که مقاومت کنند، مورد تنبیه و حتی شکنجه قرار میگیرند.
برآورد دقیقی از تعداد افراد دستگیر شده در دست نیست اما عفو بین الملل مدعی وجود حداقل 1 میلیون بازداشتی در این اردوگاههاست در حالی که برخی دیگر از تخمینها آمار چند ده هزاری و یا چند صد هزار نفری را مطرح میکنند.
طی سالهای گذشته به ویژه از زمان شورشهای ادواری اویغورها در منطقه سینکیانگ در یک دهه گذشته، دولت چین حساسیت بیشتری روی این استان خودمختار دارد. سرکوب شورشهای اویغورها با استفاده از قوه قهریه و جان باختن صدها نفر در جریان خواباندن این شورشها با واکنشهای اعتراضی جامعه جهانی مواجه شد، اما دولت چین میگوید با افراطگرایان و تروریستهای خطرناک مبارزه میکند.