ساختار اقتصادی باید اصلاح شود نه کابینه

بانکداری ایرانی ـ یک استاد دانشگاه با بیان اینکه بانک مرکزی برای اتخاذ سیاست‌های پولی خود باید استقلال کامل داشته باشد، مسائل اقتصادی پیش آمده را به خاطر مشکلات ساختاری اساسی‌تر در کشور توصیف کرد. وی تغییر کابینه را در شرایط فعلی چاره ساز ندانست.

سمیه مردانه- مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی- در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه ما دچار یک ساختار اقتصادی غلط هستیم که سال‌ها ادامه داشته است، گفت: برای حل مسائل اقتصادی کشور باید به اصلاح ساختارهای اقتصادی پرداخت و سیاست‌های کوتاه‌مدت صرفا به نتایج کوتاه مدت می‌انجامد. متاسفانه دولت‌ها برای حل مسائل اقتصادی همین سیاست‌های کوتاه‌مدت را دنبال کرده‌اند، در حالی که حل مشکلات ساختاری هیچ موقع در سیاستگذاری‌ها دیده نشده است.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اقتصادی ما عدم استقلال بانک مرکزی است، گفت: بانک مرکزی ما باید برای اتخاذ سیاست‌های پولی خود استقلال کامل داشته باشد؛ در حالی که این گونه نیست و بانک مرکزی بیشتر تابع تصمیم گیری‌های دولت است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه از بخش تولید غفلت کرده‌ایم، گفت: نه تنها کشور ما بلکه همه کشورهایی که به یک منبع معدنی در اقتصادشان تکیه دارند، از تولید غفلت می‌کنند و فضای رانت‌جویی در بخش دولتی و خصوصی آنها بیداد می‌کند.

وی با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته سیاست‌های خوبی برای تشویق صادرات نداشته‌ایم، ادامه داد: علاوه بر اینها عدم وجود شفافیت اقتصادی باعث به وجود آمدن فساد و رانت‌های مختلف شده است. در این رابطه برای مبارزه با مفاسد اقتصادی عزم و اراده وجود دارد اما واقعیت این است که اقداماتی که صورت گرفته، چندان نتیجه‌ای در پی نداشته است.

او در تشریح دلایل مربوط به نابسامانی‌های بازارهای پولی و ارزی در ماه‌های اخیر اظهار کرد: این نوسانات در تحریم‌های قبلی به وجود نیامد؛ چرا که مردم چندان تصوری از ارتباط تحریم‌ها با تورم نداشتند. با این حال در دوره حاضر بسیاری از عوامل اقتصادی رفتار خود را متوجه مسائل سیاسی پیش آمده و احتمال اعمال تحریم‌ها علیه کشور کردند؛ به طوری که این مسئله باعث هجوم به سمت بازارهای طلا و سکه به منظور حفظ ارزش پول و در نتیجه سبب عدم تعادل، عرضه و تقاضا در این بازارها شد.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در چنین شرایطی تصمیم‌گیری‌ها بسیار عجولانه و بدون مطالعه بود، اظهار کرد: برای مثال کاهش نرخ سود بانکی در شرایطی که ما با عدم ثبات در بازارهای دیگر درگیر هستیم، یک تصمیم اشتباه بود که باعث شد نرخ‌های سپرده بالا که توانسته بودند نقدینگی را در بانک‌ها نگه دارند، به سرعت کاهش پیدا کند و حجم نقدینگی‌ها وارد دیگر بازارها شود که بعد از آن هم خروج آمریکا از برجام پیش آمد که باعث بروز مسائل اقتصادی فعلی شد.

مردانه با بیان اینکه بسیاری از مشکلات ما به روابط تجاری خارجی مربوط است، گفت: ما اگر بتوانیم با اتخاذ تدابیری برجام را حفظ کنیم یا گزینه‌های جایگزین برای آن پیدا کنیم، می‌توانیم روابط تجاری بین المللی خود را حفظ کرده و نفتمان را بفروشیم و با این اقدام تا حدود زیادی از مشکلات اقتصادی‌مان را برطرف کنیم.

وی با بیان اینکه با افزایش شفافیت در اقتصاد و اصلاح ساختارهای مدیریتی می‌توانیم بسیاری از مسائل اقتصادی را حل کنیم، ادامه داد: کلید حل بسیاری از مسائل اقتصادی در داخل کشور است. اینکه بگوییم یک فرد مقصر اصلی اتفاقات اقتصادی فعلی است، عادلانه نیست؛ چرا که بسیاری از مسائل نتیجه یک سلسله اتفاقات پیچیده است؛ برای مثال بانک مرکزی ما هیچ موقع مستقل نبوده و این به خودی خود باعث بروز بحران‌هایی می‌شود.

این استاد دانشگاه در پایان با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال تغییراتی در کابینه دولت اظهار کرد: اینکه باید تغییر رویکرد اتفاق بیفتد، غیرقابل انکار است؛ با این حال اگر در شرایط فعلی بخواهیم کسی که چند سال در راس یک سیستم بوده و فعالیت داشته است را یک‌شبه برکنار کنیم، می‌تواند باعث ایجاد اضطراب در بین مردم و فرستادن سینگال‌های منفی به جامعه شود و آنها تصور کنند که وضعیت اقتصادی خوب نیست؛ دقیقا مشابه همان اقداماتی که قبل از نوروز و در بگیر و ببندهای بازار ارز اتفاق افتاد که مردم احساس کردند که وضعیت باثبات نیست.

گفتنی است، ورود حجم عظیمی از نقدینگی ها به بازار بعد از کاهش سود بانکی در شهریور ماه سال گذشته (۱۳۹۶) باعث بروز نوسانات و شوک‌های پی در پی ارزی شد؛ اتفاقی که البته دیگر بازارهای سکه و مسکن را هم تحت تاثیر قرار داد و باعث شد تا هجوم سرمایه ها نگران کننده شود. در چنین شرایطی اسحاق جهانگیری - معاون اول رئیس جمهوری - از احتمال بروز تغییراتی در تیم اقتصادی دولت خبر داد؛ اتفاقی که باید منتظر باشیم تا جزئیات آن از سوی دولت اعلام شود.