رشد اقتصادی را با چرخ ورزش شتاب دهیم

بانکداری ایرانی ـ صنعت ورزش در دهه های اخیر در حالی با بهره گیری از گردشگری، اقتصاد، فرهنگ و سیاست نقشی مولد در اقتصاد کشورهای پیشرو برعهده گرفته که هنوز در ایران آنگونه که شایسته است به این مقوله توجه نمی شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، برگزاری مسابقات بین المللی بویژه جام جهانی فوتبال و المپیک نمود عینی نقش آفرینی جدید ورزش در جنبه های مختلف زندگی بشری است؛ برگزاری این مسابقات گرچه برای کشور میزبان در ابتدا هزینه بر است اما در نهایت به رونق اقتصادی و ایجاد ثروت منجر می شود.

از یک نگاه کلی، جمعیت عظیم مشتاقان ورزش در مسابقات ورزشی، هواداران متعصب و پرو پا قرص تیم های ورزشی و نیز هواداران سلامتی و تندرستی که همواره خواهان خدمات مناسب سریع و متنوع ورزشی هستند، سبب شده که ورزش به عنوان یک صنعت پرطرفدار و پردرآمد در جهان شناخته شود.

در کشورهای توسعه یافته ورزش نه تنها سهم قابل توجهی در مخارج خانوار دارد بلکه دولت ها نیز سهم مناسبی از بودجه خود را به آن اختصاص می دهند که نشان دهنده اهمیت این عرصه برای دولت ها و تمایل افراد به سمت ورزش است.

همچنین مقدار گردش مالی در حوزه ورزش، ارتباط مستقیمی با توسعه یافتگی کشورها دارد؛ به عنوان نمونه در انگلستان، صنایع ورزشی در بین 15 صنعت بزرگ آن کشور قرار گرفته است و در مقابل در بعضی کشورهای توسعه نیافته، ورزش حتی به عنوان یک صنعت کوچک مولد نیز به شمار نمی رود. اما آنچه مشخص است سهم بالای درآمد کشورهای پیشرفته از صنایع ورزشی است. به عبارتی در دنیای آنها، ورزش حرفه ای دیگر یک تفریح نیست، بلکه صنعتی پرسود با قابلیت بالا برای جذب سرمایه است.

از دیگر کشورهای موفق جهان در اقتصاد ورزش می توان به آلمان، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه اشاره کرد؛ گزارش موسسه بین ‌المللی و معتبر حسابرسی - پژوهشی دلویت نشان می‌دهد که ارزش تنها بازار عمده فوتبال اروپا این کشورها از 20 میلیارد یورو در سال ۲۰۱۲ به دو برابر این رقم در سال 2018 رسیده است. 

روسیه از دیگر کشورهای پیشرو در عرصه اقتصاد ورزش است که میزبانی این دوره از مسابقات جام جهانی فوتبال را بر عهده دارد؛ تاتیانا گولیکوا رئیس اتاق بازرگانی این کشور هزینه برگزاری جام جهانی 6.7 میلیارد دلار معادل ۳۹۰ میلیارد روبل اعلام کرده که ۳۸ درصد از این مبلغ به بهبود، ساخت و بازسازی زیرساخت های ورزشی و بقیه برای زیرساخت های شهری تخصیص یافته است.

در طول سالهای 2013 تا 2018 برای آماده سازی روسیه جهت مسابقات جام جهانی 12 استادیوم 45 هزار نفره در این کشور تاسیس شد که رشد 867 میلیارد روبلی را در تولید ناخالص داخلی این کشور به ثبت رساند.

جام جهانی 2018 این روزها در 12 استادیوم و 11 شهر روسیه شامل مسکو، سنت پترزبورگ، سوچی، کازان، سارانسک، کالینینگراد، ولگوگراد، روستوف، نوگرود، یکاترین بورگ و سامارا در حال برگزاری است؛ طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی مقام های روس، برگزاری مسابقات جام جهانی تاکنون بیش از 14 میلیارد دلار برای روسیه هزینه داشته است.

در این میان، گسترش گردشگری یکی دیگر از برگ های برنده روسیه در زمینه اقتصادی خواهد بود؛ ماکسیم اورشکین وزیر توسعه اقتصادی روسیه تخمین زده است گردشگران خارجی در طول زمان برگزاری مسابقات جام جهانی در این کشور یکصد میلیارد روبل خرج کنند. همچنین پیش بینی شده این رویداد در نیم دهه آتی سالانه 150 تا 210 میلیارد روبل را وارد چرخه اقتصاد این کشور کند.

طبق برآورد انجمن تورگردانان روسیه، حدود 400هزار گردشگر خارجی در طول زمان برگزاری جام جهانی از روسیه دیدن خواهند کرد؛ طبق برآوردهای صورت گرفته توسط وزارت توسه اقتصادی روسیه، گردشگران خارجی که به دلیل جام جهانی به این کشور سفر کرده اند 1.6 میلیارد دلار به اقتصاد روسیه تزریق خواهند کرد.

روی دیگر این رویدادهای ورزشی به صنایع مرتبط با این عرصه بازمی گردد که نمای روشن تری از اقتصاد ورزش نشان می دهد؛ نشریه فوربس رده ‌بندی با ارزش‌ترین برندهای جهان در سال ۲۰۱۷ را منتشر کرده که بر این اساس باارز‌ش‌ترین برندهای اقتصاد جهان شامل تولیدکننده ورزشی نایکی (آمریکا) ۲۹,۶ میلیارد دلار، شبکه ورزشی ای‌اس‌پی‌ان (آمریکا) ۱۵,۸ میلیارد دلار، تولیدکننده ورزشی آدیداس (آلمان) ۷,۹ میلیارد دلار، شبکه ورزشی اسکای اسپورت (بریتانیا) ۵,۵ میلیارد دلار، تولیدکننده ورزشی آندر آرمر (آمریکا) ۴,۵ میلیارد دلار، میجر لیگ بیسبال (آمریکا) ۲,۴ میلیارد دلار، مسابقات مبارزه نهایی یو‌اف‌سی (آمریکا) ۲ میلیارد دلار، شبکه تلویزیونی یس (آمریکا) ۱,۴ میلیارد دلار، تولیدکننده ورزشی ریباک (آلمان) ۸۰۰ میلیون دلار و شبکه ورزشی ان‌ای‌اس‌ان (آمریکا) ۶۵۰ میلیون دلار است که نشان از توجه و اهمیت به صنعت ورزش در این کشورها دارد.

در کنار اینها، تقویت سلامت جسمی در جامعه، رشد اقتصادی ناشی از تاثیرات آن در روح و جسم نیروی کار و ایجاد امنیت در اثر جلوگیری از روی آوری جوانان به رفتارهای خلاف، از دیگر ابعاد مهمی است که موجب توجه بیشتر فعالان اقتصادی به مقوله ورزش شده است. 

از نگاه کارشناسان امر، نقش درآمد ملی در موفقیت ورزشی نشان دهنده آن است که ورزش نه تنها یک بخش حاشیه ای در کشورها نیست، بلکه مانند دیگر بخش های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی با آخرین سیستم های علمی و مدیریتی برنامه ریزی و هدایت می شود. 

مهمتر اینکه، کسب شهرت از مسیر ورزش سبب شده است بسیاری از صاحبان سرمایه برای سودآوری بیشتر و حتی سیاستمداران برای کسب شهرت به آن روی آورند.

**ضرورت استفاده از ظرفیت های ملی برای رونق اقتصاد ورزش

این روزها درحالی اعداد و ارقام نجومی درباره گردش مالی ناشی از اقتصاد ورزش به گوش می رسد که در ایران این ظرفیت با وجود همه توانمندی های کشورمان مغفول مانده است.

عضو کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی ایران در این باره معتقد است: اقتصاد ورزش را باید از روستاها شروع کرد و با برگزاری مسابقات عشایری و روستایی آن را در سطح شهرستان ها، مراکز استان ها و ملی گسترش داد.

علی اکبر عبدالملکی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با اشاره به ضرورت توجه به مقوله ورزش از مقطع ابتدایی تا دانشگاه ها گفت: دانشگاه ها نقش بسیار مهمی در شکوفایی ورزش حرفه ای و اقتصادی کردن آن ایفا می کنند.

وی به نقش برگزاری المپیادهای ورزشی برای کشف استعدادهای ورزشی، نخبه یابی و زمینه سازی حضور آنها در جوامع جهانی ورزشی اشاره و تاکید کرد: از راه های تحقق اقتصادی شکوفا در عرصه ورزشی میزبانی همایش های بین المللی در داخل کشور از یک سو و نیز کسب مجوزهای لازم برای حضور در سطح بین المللی از سوی دیگر است.

عبدالملکی توسعه ورزش را عاملی مهم در توانمندسازی صنعت گردشگری کشور با توجه به وجود ظرفیت های عظیم عنوان کرد.

دست اندرکاران صنعت گردشگری براین باورند که برخورداری کشورمان از طبیعت چهارفصل ظرفیت بالقوه ای را برای رونق گردشگری ورزشی فراهم کرده که بهره برداری از آن نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری مناسب است؛ برای نمونه در زمانی که امکان استفاده از ورزش های زمستانی نظیر اسکی در استان های شمالی و برفگیر کشور وجود دارد، می توان مسابقات ورزشی تابستانی را در سواحل جنوبی کشور برپا کرد.

به گفته عبدالملکی، با کشف استعدادهای بالقوه در زمینه های مختلف ورزشی و تربیت ورزشکاران و مربیان مجرب در رشته های گوناگون حتی می توان از پرداخت پول های کلان برای ورزشکاران و مربیان خارجی هم بی نیاز شد و در این عرصه به خودکفایی رسید.

وی در این ارتباط به رشته ووشو و ورزشکاران افتخار آفرین کشورمان در این زمینه ورزشی اشاره کرد و گفت: در مسابقات اخیر که در چین برگزار شد ایران توانست رتبه نخست را در تمامی رده ها از آن خود کند و لازم است ووشوکاران کشور را به بزرگان این ورزش در جهان شناساند تا بتوانند در آینده به عنوان مربی برای تیم ملی کشورمان ایفای نقش کنند.

این کارشناس اقتصاد ورزشی تاکید دارد باید از ظرفیت های ملی موجود در زمینه های مختلف ورزشی مستندهایی تهیه شود و همچنین با شناسایی نیروهای جوان و تشویق آنها ورزشکارانی حرفه ای برای حضور در جوامع ورزشی بین المللی تربیت و برای رونق اقتصاد ورزش کشور کمک شایان توجهی کرد.

**ظرفیت های مغفول مانده ورزشی کشور برای رونق اقتصادی

عضو دیگر کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق ایران بر این عقیده است که با وجود برخورداری از ظرفیت های چشمگیر ورزشی در کشور، از این ظرفیت ها برای رونق اقتصادی استفاده ای نشده است. 

مهین ابوالحسنی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: ملت ایران، ملتی بزرگ است که قدر خود را کمتر می داند و عادت کرده ایم هر وقت چیزی را از دست دادیم برای آن تاسف بخوریم. 

وی به عنوان نمونه به وجود ظرفیت های عظیم ملی در استان البرز شامل پیست دیزین و امکانات طبیعی همچون کوه ها و دامنه های عظیم در این استان و سایر استان ها برای توسعه ورزش های زمستانی، کوهنوردی و سنگ نوردی اشاره کرد.

ابوالحسنی گفت: متاسفانه با وجود این ظرفیت ها و نیز ورزشکاران شاخص و شناخته شده مانند بهترین فوتبالیست ها که در باشگاه های بزرگ و مطرح جهان بازی می کنند و جودوکارهای جوان استفاده مطلوبی از اینها به عمل نیامده است.

وی اضافه کرد: با توجه به شرایط موجود و نیز تاکیدهای مکرر رهبر معظم انقلاب بر تحقق اقتصاد مقاومتی، کشور ناگزیر به رونق اقتصاد از جمله در ورزش در اولویت نخست و مقوله فرهنگ و هنر در اولویت های بعدی است.

این کارشناس اقتصاد ورزش افزود: باید داشته های خود در میادین ورزشی را به رخ جهان کشاند، غرورآفرین بود و از این ها استفاده های سیاسی و اقتصادی کرد.

ابوالحسنی تاکید کرد: یکی از زمینه های تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه ورزش است که حرف های بسیاری برای گفتن دارد اما مغفول مانده است.

به گفته وی، با جذب سرمایه گذاران کلان در حوزه ورزش ، این حوزه در آینده نه چندان دور می تواند یکی از عوامل مهم اقتصادی ارزآور برای کشور باشد.

**ضرورت خصوصی سازی ورزش برای اقتصادی کردن آن از دیدگاه یک اقتصاددان 

در این میان بهمن آرمان اقتصاددان نیز معتقد است که ورزش باید از تصدی دولت خارج شود؛ وی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: در هیچ جای جهان باشگاه های ورزشی وابسته به نهادهای بخش عمومی و دولتی نیست؛ یعنی شرکت نفتی انی ایتالیا و بنز آلمان دارای باشگاه نیستند و تنها یک استثنایی وجود دارد که به علت علاقه مندی بنیانگذار فیات، باشگاه یوونتس وابسته به این شرکت است.

آرمان با بیان اینکه دولت باید به بخش خصوصی اعتماد کند، گفت: باشگاه های بزرگ ورزشی خصوصی هستند و سهام اینها در بورس عرضه می شود.

وی اظهار داشت: اکنون ورزش یکی از صنایع بسیار پول ساز جهان است که می تواند درآمدهای بالایی داشته باشد.

این اقتصاددان افزود: در زمینه والیبال و فوتبال ایران توانسته است در رده های جهانی هم مطرح شود که به عنوان نمونه در سال گذشته، ایران در رشته والیبال مقام سوم جهان را به دست آورد و اکنون به عنوان هشت تیم برتر جهان نزدیک می شود.

به گفته وی، علاوه بر سوء مدیریت و دولتی بودن ورزش، ساختار دولتی چندان روی خوشی به این مساله نشان نمی دهد. 

آرمان افزود: فوتبال در اروپا و یا بسکتبال و بیس بال در آمریکا صنایع چند صد میلیارد دلاری هستند و در کشورهای مختلف بر سر اینکه میزبانی یک تورنمنت ورزشی را بر عهده بگیرند حتی رئیسان جمهوری کشورها هم شرکت می کنند که به عنوان نمونه، در انتخاب اخیر آمریکا، کانادا و مکزیک برای برگزاری مشترک جام جهانی فوتبال، رییس جمهور روسیه هم حضور داشت.

وی با این اعتقاد که دولت باید به مقوله ورزش اهمیت دهد تا زیرساخت های آن رشد کند، اظهار داشت: در آن زمان جام جهانی فوتبال در آفریقای جنوبی برگزار شد که استادیوم اصلی آن ظرفیتی برابر با 67 هزار نفر داشت در حالی که جمعیت این کشور 48 میلیون نفر بود. 

این اقتصاددان از اینکه در دهه های اخیر استادیوم های بزرگ ورزشی در کشور ساخته نشده تا امکان میزبانی از مسابقات جهانی رشته های ورزشی در ایران فراهم شود، انتقاد کرد و گفت: زمانی که مجموعه آزادی ساخته شد، جمعیت ایران ۲۸ میلیون بود اما در شرایط کنونی حداقل ۷۰ میلیون نفر ساکن ایران هستند و ظرفیت تولید سیمان ایران بیش از ۸۰ میلیون تن است.

آرمان معتقد است: نه تنها دولت در زمینه امور زیربنایی و عمرانی ورزش سرمایه گذاری نکرده بلکه از این مساله که ورزش انسجام ملی را تقویت می کند، غافل شده است؛ همانگونه که در جریان پیروزی اخیر ایران مقابل مراکش با دید قومیتی به این مساله نگاه نشد و منجر به انسجام ملی شد. 

این اقتصاددان تاکید کرد: باید حاکمیت یا کسانی که گرداننده اصلی سیاست هستند به این باور برسند وگرنه دلیلی ندارد که گفته شود دولت پولی برای ساخت استادیوم ندارد و این غیر واقعی و غیرمنطقی است.

به اعتقاد آرمان، سایه سنگین سیاست بر ورزش باعث شده در کشور نتوان آنچه در جهان امروز انجام می شود را انجام داد. 

این اقتصاددان افزود: سوای ملاحظات مذهبی می توان مانند مسابقاتی چون فرمول یک و گرند اسلم تنیس را با ملاحظاتی برگزار کرد که منافاتی با باورهای مذهبی ما ندارد . می توان تورنمنت های ورزشی برگزار کرد و درآمدهای خوبی داشت.

وی افزود: ایران از نظر آب و هوایی دارای ویژگی های ابرقدرت است؛ از شهرکرد با درجه حرارت زیر صفر می توان خود را با پرواز بیست دقیقه ای به بوشهر با درجه حرارت 27 درجه بالای صفر رساند.

آرمان خاطرنشان کرد: تنوع آب و هوایی در آمریکا وجود دارد اما در ایران این ویژگی ها در ابعاد خیلی راحت تر متنوع تر و نزدیک تر از نظر مسافت وجود دارد.

وی در این پیوند به ورزش اسکی اشاره کرد و گفت: برای رواج این رشته ورزشی در ایران می توان میلیون ها نفر را جذب کرد؛ درآمد فرانسه، سوییس و ایتالیا از پیست های اسکی در کوه های آلپ چند صد میلیارد دلار است. 

آرمان افزود: از آذربایجان شرقی تا سپیدان استان فارس، در چهار محال و بختیاری، دامنه های البرز سهند و سبلان مردم اسکی می کنند اما از این همه امکانات کمترین استفاده هم نشده است.

به گزارش ایرنا، عقیده غالب در بین مردم بعضی از جوامع نگریستن به ورزش به مانند یک کالای مصرفی است و از اهمیت آن در تولید و رشد و توسعه اقتصادی و توزیع بهتر درآمدها غافلند.

هر چند پرداختن به ورزش نیازمند هزینه های بالای زیربنایی است اما این هزینه ها را نمی توان در کنار مخارج و هزینه های مصرفی قرار داد.

به اعتقاد کارشناسان امر، برگزاری همایش‌ ها و نشست‌ های مشترک با فدراسیون‌های ورزشی در زمینه جذب گردشگر ورزشی، برگزاری دوره‌ ها و کارگاه‌های علمی در خصوص تربیت نیروی انسانی در جذب گردشگری ورزشی، حمایت از پایان نامه ها و رساله های مرتبط با حوزه ورزش و اقتصاد ورزش در دانشگاه ها، توسعه فرهنگ اکوتوریسم ورزشی در جامعه وارتقای سطح آگاهی گردشگران خارجی علاقه مند به حوزه اکوتوریسم ورزشی، از موارد مهم است که در تحقق اقتصاد ورزشی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.