چرا بیمه از مالیات ارزش افزوده معاف نشد؟

  بانکداری ایرانی ـ طبق گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، بررسی‌های لایحه اصلاح قانون مالیات ارزش افزوده روزهای پایانی خود را دراین کمیسیون طی می‌کند و سپس به صحن علنی می‌رود. یکی از موارد اصلاحی که از ابتدای تصویب و ابلاغ این قانون مورد نقد قرار گرفت «پرداخت مالیات از سوی مشتریان بیمه‌های بازرگانی» بود. دراین قانون بیمه‌گذاران نیز مانند سایر مصرف‌کنندگان به پرداخت مالیات ارزش افزوده ملزم شدند.

صنعت بیمه بازرگانی از همان ابتدا اعتراض کرد، «خدمات بیمه نباید مشمول مالیات باشد. برای توسعه بیمه درایران باید امتیازاتی هم در نظر گرفت نه اینکه برای آن مالیات وضع کرد. بیمه هم بخشی از بازار مالی است و باید مانند بانک‌ها معاف از مالیات باشد» و موارد دیگری دراعتراض به این مشمولیت مطرح شد.» اما سازمان امور مالیاتی کشور درپاسخ به این اعتراض‌ها، این پرسش را مطرح کرد: «چرا در زمان تدوین پیش‌نویس قانون هیچ‌کس از بیمه‌ها نیامد و سخنی نگفت؟»

البته بیمه‌های بازرگانی بیکار ننشستند و برای مجاب کردن مسوولان مالیاتی تلاش کردند. نتیجه این تلاش معافیت بخشی از خدمات بیمه طی دو مرحله بود. ابتدا بخش پس‌اندازی بیمه‌های عمر که شباهت به پس‌اندازهای بانکی داشت از مالیات ارزش افزوده معاف شد و سپس با ورود دیوان عدالت اداری بیمه‌های درمان هم معاف شدند اما سایر رشته‌ها همچنان مشمول مالیات هستند.

اینک زمان اصلاح قانون مالیات ارزش افزوده است و دولت بند‌های اصلاحی را برای بررسی تقدیم مجلس کرده است که اتفاقا یک بند مربوط به بیمه‌های بازرگانی است، اما بیمه‌گران دراین مورد نیز پیشنهادهایی دارند که درمیزگردی اعلام کردند.

درمیزگرد بیمه و مالیات گفته شد: «مالیات بخشی از درآمد دولت‌هاست و اینکه نماینده‌ای از دولت در مجلس حاضر و از معافیت مالیاتی بیمه‌ها که اتفاقا از مودیان خوش‌حسابی هستند، دفاع کند، بعید به‌نظر می‌رسد، بنابراین اینکه چه کسی ازسوی دولت در کمیسیون اقتصادی مجلس از موارد اصلاحی دفاع می‌کند، اهمیت دارد.»

در این میزگرد همچنین عنوان شد: «در کشوری که بیمه‌گرانش به خاطر پایین بودن ضریب نفوذ بیمه نکوهش می‌شوند چگونه خدمات بیمه مشمول مالیات می‌شود؟»همچنین گفته شد: «فلسفه بیمه بازرگانی این است که مردم در جبران خسارات یکدیگر مشارکت دارند. درواقع با تجمیع حق بیمه‌ها نزد بیمه‌گر، خسارت زیان‌دیده پرداخت می‌شود. مالیات ارزش افزوده از این عملیات یعنی دولت به صراحت می‌گوید قبل از جبران خسارت‌ها سهم ۹ درصدی مرا حساب کنید.»

نکته بارز دیگر این میزگرد «عدم توجه دولت به بحث کارمزدها درصنعت بیمه بازرگانی است.» زیرا دولت در لایحه پیشنهادی فقط به بیمه‌های مستقیم و اتکایی اشاره کرده است که در زمان صدور بیمه‌نامه معاف از مالیات باشند؛ اما اشاره‌ای به بحث کارمزد نمایندگان و کارمزد اتکایی نکرده است. این میزگرد با هماهنگی آقای ملکیان کارشناس مالی بیمه کارآفرین برگزارشد. عبدالمحمود ضرابی مدیرعامل، غلامعلی غلامی قائم‌مقام، علی رضا حجتی عضو هیات‌مدیره بیمه کارآفرین به همراه معصوم ضمیری مدیرعامل بیمه پاسارگاد و سید محمد آسوده مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان اعضای میزگرد را تشکیل دادند.

علیرضا حجتی، عضو هیات‌مدیره بیمه کارآفرین: قانون مالیات ارزش افزوده یا همان قانون مالیات برمصرف که با هدف مقابله با مصرف‌گرایی در قالب یک لایحه درسال ۸۷ ازسوی دولت به مجلس رفت و سپس تصویب شد، قرار بود از رشد بی‌رویه مصرف‌گرایی و خرید کالاهای مصرفی جلوگیری کند.

چون تعریف صریحی از خدمات مالی وجود نداشت بخشی از این بازار مانند بانک‌ها از مالیات ارزش افزوده معاف شدند و بخشی مانند بیمه مغفول ماند.

درحالی‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد در بسیاری از کشورها بیمه‌ها به‌عنوان بخشی از بازار مالی از مالیات ارزش افزوده معاف هستند؛ زیرا دولت‌ها به‌دنبال گسترش بازارهای بیمه بودند، اما در ایران متاسفانه در پایان تعریف درست و جامعی از بازار مالی و بخش خدمات نشد و بحث مالیات برخدمات بیمه در‌ هاله‌ای از ابهام ماند.

معصوم ضمیری، مدیرعامل بیمه پاسارگاد: در قانون مالیات ارزش افزوده بنگاه‌هایی که از آن معاف هستند، به بازارمالی و خدمات آن مربوط می‌شوند. مانند بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری که بازار پول را تشکیل می‌دهند و بورس یا بازار سرمایه. اما سوال این است که چرا بیمه که جزو بازار مالی است مشمول این معافیت نشد؟

درزمانی که این قانون برای اجرا ابلاغ شد، این سوال که چرا معافیت بیمه درقانون نیامده است مطرح و دو دیدگاه برای پاسخ به آن وجود داشت. اول اینکه اصلا بیمه‌ها مشمول نیستند تا معافیت آنها در قانون ذکر شود؛ زیرا خدمات بیمه عینی و از جنس مصرف نیست، طرفداران این دیدگاه می‌گفتند: درست است تعداد زیادی بیمه‌نامه می‌خرند اما تعداد محدودی خسارت می‌گیرند. در واقع بیمه‌نوعی تامین است و در جایی که سازمان تامین اجتماعی از مالیات معاف است چرا باید از بیمه مالیات گرفت؟

اما دیدگاه دوم این بود که در زمان تصویب قانون مالیات ارزش افزوده در صنعت بیمه یک انسجام مدیریتی وجود نداشت تا با دخالت به موقع بتواند موثر باشد و معافیت خدمات بیمه را به دست بیاورد و بدون تردید اقدامات بعدی برای معافیت سخت تر از زمان تصویب قانون است. البته طی چند سال گذشته اقدامات خوبی شد و تلاش بیمه‌گران به ثمر رسید و سازمان امور مالیاتی در دو مرحله بخش پس‌اندازی بیمه‌های عمر که با سپرده‌های بانکی مشابهت داشت و بیمه‌های درمان را از مالیات معاف کرد.

عبدالمحمود ضرابی، مدیرعامل بیمه کارآفرین: در قانون مالیات ارزش افزوده بخش مصرف عمومی مانند محصولات کشاورزی ارزاق و... معاف شده‌اند؛ زیرا جنبه عام و همه‌گیر دارد در بیمه‌نیز برخی از رشته‌ها مانند بیمه شخص ثالث، خرید آن طبق قانون اجباری است و باید از مالیات معاف باشد.

نکته دیگر اینکه دربند ۱۱ ماده ۱۲ این قانون خدمات بانکی، موسسات اعتباری و قرض‌الحسنه‌ها از مالیات ارزش افزوده معاف هستند، اما بیمه‌ها جزو این گروه نیامده‌اند؛ در‌حالی‌که بیمه‌ها هم به‌نوعی موسسات اعتباری تلقی می‌شوند و باید از مالیات ارزش افزوده معاف باشند. اما متاسفانه در زمان تدوین و تصویب قانون این موضوع دیده نشد و چانه‌زنی‌های بعد از تصویب قانون نتوانست مسوولان سازمان مالیاتی را مجاب کند و آنها گفتند صراحت قانون لازم است؛ در‌حالی‌که در قانون در مورد بیمه‌ها و اینکه می‌توان آنها را جزو موسسات اعتباری قلمداد کرد، نیامده است.

در همان زمان من جلسات زیادی با رئیس امور مالیاتی وقت داشتم و درآن جلسات با تشریح اینکه در زمان صدور بیمه‌نامه هیچ اتفاقی که بتوان از آن معنای ارزش بر افزوده گرفت، اتفاق نمی‌افتد و در مقابل حق بیمه دریافتی یک ورق کاغذ با اعتباری که دارد به مشتری یا همان بیمه‌گذار تحویل داده می‌شود. یادم می‌آید رئیس وقت سازمان آن زمان گلایه کردند که در زمان تدوین پیش‌نویس قانون بیمه‌های بازرگانی بسته پیشنهادی نداشتند و کسی برای اجرای درست آن در صنعت بیمه قدم نگذاشت. من نیز اعلام کردم مسوولان در زمان تدوین لایحه از صنعت بیمه‌نخواست که نظری بدهد و صنعت بیمه با این تفکر که اصلا برای معافیت مالیاتی خدمات بیمه‌نیازی به چانه‌زنی نیست منتظر ابلاغ قانون شد.

سیدمحمد آسوده، مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان: در ایران تعریف جامعی از خدمات مالی نداریم؛ اما در دنیا هرنوع خدمتی که دو طرف آن پول باشد، خدمت مالی محسوب می‌شود. در بانک‌ها پول گرفته می‌شود و سود آن یا تسهیلات به پول پرداخت می‌شود. در بازار سرمایه پول دریافت و پول پرداخت می‌شود و در صنعت بیمه هم در زمان صدور بیمه‌نامه حق بیمه به‌صورت پول دریافت و شرکت بیمه در زمان خسارت پول می‌پردازد؛ بنابراین شکی نیست که بیمه‌ها هم جزو خدمات مالی هستند.

در مورد قانون مالیات ارزش افزوده و اینکه بیمه‌ها معاف نشدند، باید بگویم زمانی این موضوع بررسی و در نهایت به‌عنوان قانون تصویب شد، بنده در صنعت بیمه مسوولیتی نداشتم اما می‌توانم الان به صراحت بگویم دنیا به سمتی حرکت کرده تا هزینه‌های دولت کاهش یابد و دولت‌ها به سایر برنامه‌های توسعه‌ای رسیدگی کنند. در تمام دنیا برای خرید برخی از محصولات که مصرف آن برای جامعه مفید است امتیازات و تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته می‌شود تا با استقبال خریداران مواجه شود و دربرخی از محصولات مانند دخانیات دولت عوارض و مالیات وضع می‌کند تا قیمت تمام‌شده افزایش یابد و مردم از خرید منصرف شوند؛ بنابراین چنانچه دولت به‌دنبال توسعه بیمه به‌ویژه بیمه‌های عمر است چگونه بیمه مشمول قانون مالیات ارزش افزوده می‌شود؟ دولتمردان همواره بیمه‌ها را به‌خاطر پایین بودن ضریب نفوذ بیمه‌نکوهش می‌کنند. مالیات بر خدمات بیمه دقیقا در تضاد با سیاست‌های توسعه‌ای دولت‌ها است، بنابراین همه ما باید تلاش کنیم تا زنجیره خدمات بیمه از مالیات ارزش افزوده معاف شود.

غلامعلی غلامی، قائم‌مقام بیمه کارآفرین: برای اصلاح قانون مالیات ارزش افزوده مقرر شد بیمه مرکزی هم پیش‌نویسی از استدلال‌های خود برای معافیت صنعت بیمه از مالیات تهیه و به دولت تقدیم کند و پژوهشکده بیمه مرکزی مسوول بررسی و تهیه گزارش توجیهی شد. وضعیت مالیات در بسیاری از کشورها بررسی و مشخص شاید تعداد انگشت‌شماری در دنیا از خدمات بیمه مالیات دریافت می‌کنند و تقریبا در تمام دنیا این صنعت از انواع عوارض و مالیات معاف هستند؛ زیرا دولت‌ها با نگاه توسعه‌ای به این صنعت اعتقاد دارند توسعه صنعت بیمه، رفاه اجتماعی را به‌دنبال دارد. در واقع واگذاری کار مردم به خود مردم صرف‌‌نظر از درآمد؛ زیرا امروز حذف درآمد مالیاتی از صنعت بیمه از هزینه بزرگ‌تری درآینده جلوگیری می‌کند و جبران خسارات و تامین زندگی افراد در روزهای سخت با بیمه‌گران است و دولت لازم نیست برای بهبودی جامعه بودجه صرف کند. بنابراین موضوع معافیت صنعت بیمه از مالیات آنقدر بدیهی بوده که کسی در بیمه ‌گمان نمی‌کرد برای معافیت باید با سازمان امور مالیاتی چانه‌زنی کند و این پروسه مسیر قانونی خود را طی خواهد کرد.

غلامی: به‌عنوان مثال در استرالیا زمانی اعلام کرده بودند به مهاجران توجه دارند، زمانی که بیمه بیکاری ایجاد  کردند، بیمه بیکاری برای مهاجران نیز شکل گرفت که موافقان و مخالفان خود را داشت. برخی مخالف بودند چون برای دولت هزینه داشت، اما در نهایت در مقابل دلیل منطقی موافقان تسلیم شدند. موافقان بیمه بیکاری مهاجرین اعتقاد داشتند این افراد با هرگونه اخلاقی وارد خاک استرالیا می‌شوند و در صورت نداشتن حداقل درآمد برای گذران زندگی امکان دارد رفتارهایی از خود نشان دهند که موجب ناهنجاری‌های اخلاقی شود و در آن موقع رفع این ناهنجاری‌ها برای دولت هزینه‌های به مراتب سنگین‌تری دارد. بنابراین امروز در ایران هم باید دولت و مجلس تصمیم بگیرد، آیا شرایط باید به‌گونه‌ای باشد که مردم خدمات بیمه را آسان و ارزان خریداری کنند؟ یا برای خرید آن ۹ درصد مالیات بدهند؟ آیا رفاه و آرامش اجتماعی با ضرر بیمه در کشور به نفع خود دولت است؟ آیا مردم باید برای خرید بیمه‌نامه اجباری شخص ثالث مالیات پرداخت کنند؟ به‌نظر من برگزاری میزگردها و رساندن صحبت‌های بیمه‌گران به گوش نمایندگان مجلس کار درستی است، اما در نهایت آنچه مهم است اینکه دولت به این موضوع که حذف مالیات از این صنعت به نفع دولت است، باورداشته باشد. این باور می‌تواند نظر موافق مجلس را جلب کند.

حجتی: این موضوع درماده ۴ بند خدمات لایحه تنظیم شده مورخ ۲۴ بهمن‌ماه سال ۹۵ آمده است. این ماده می‌گوید، بیمه‌های مستقیم و اتکایی که دارای مجوز از بیمه مرکزی هستند و همچنین صندوق حمایت از محصولات کشاورزی از مالیات ارزش افزوده معاف باشند.

با حذف بیمه‌ها از مشمولیت قانون مالیات ارزش افزوده بدون تردید استقبال مردم از خرید خدمات بیمه افزایش می‌یابد و این روند تاثیر مثبتی برضریب نفوذ بیمه دارد.

غلامی: به‌نظر می‌رسد امروز صنعت بیمه برای معافیت از مالیات راه سختی پیش‌رو دارد. البته اینکه دولت در لایحه پیشنهادی خود معافیت بیمه را دیده است، نشان می‌دهد تلاش صنعت بیمه بی‌نتیجه نبوده است، اما کافی هم نیست. همان طور که اشاره کردم نماینده دولت باید به این بند لایحه که خدمات بیمه باید از مالیات معاف باشد اعتقاد داشته و در مجلس با جدیت دفاع کند و رایزنی‌های لازم را به‌عمل آورد. البته باید دید نماینده‌ای که از سوی دولت در کمیسیون اقتصادی حاضر می‌شود تا از لایحه دفاع کند کدام‌یک از معاونت‌های وزارتخانه است، مثلا اگر مسوول سازمان امور مالیاتی باشد شاید بخش معافیت‌ها شانس زیادی نداشته باشد.

ما بیمه‌گران با ادله‌ای اعتقاد داریم که کاهش قیمت خدمات بیمه موجب رشد تقاضا می‌شود و رشد تقاضا به خودی خود می‌تواند موجب ترویج عمومی بیمه در جامعه شود. به‌نظر من نقش بیمه مرکزی و سندیکای بیمه‌گران ایران در این زمان بسیار حیاتی است و باید حضور جدی داشته باشند.

ضمیری: توجه داشته باشید که یکی از فلسفه‌های مالیات ارزش افزوده برقراری عدالت مالیاتی است؛ یعنی هرکس بیشتر مصرف می‌کند مالیات آن را هم باید بدهد. اگراین قانون به درستی اجرا نشود و منجربه کاهش تقاضا در بازاربیمه شود و شمارخریداران بیمه کاهش یابد، با سیاست دولت در تضاد است. تصور کنید از تجمیع حق بیمه‌های اندک افراد مبلغی ذخیره می‌شود که شرکت بیمه در زمان بروز حادثه از آن به زیان‌دیدگان خسارت می‌پردازد. در واقع عملکرد بیمه مانند صندوق تعاون است که افراد در جبران خسارات دیگران مشارکت دارند، مالیات ارزش افزوده این خدمت مانند این است که دولت از این جبران خسارات سهم‌خواهی کند. آیا این با سیاست‌های دولت همسو است؟ این تصور که هرکس بیمه بیشتری می‌خرد مالیات بیشتری بپردازد، فرض اشتباهی است.

در آن زمان هم تصور بیمه‌گران این بود که حتما اتفاقی افتاده که بیمه در بحث معافیت‌های مالیاتی فراموش شده است. در ادامه همین بحث بود که لایحه در کمیسیون اقتصادی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و بخشی از خدمات بیمه معاف شد. امروز اعتقاد عمومی این است که نباید خدمات بیمه‌ای به‌طور کامل مشمول مالیات ارزش افزوده شود و تلاش می‌کنیم مجلس و مقامات ذی‌ربط تصمیم بهتری بگیرند.

ضرابی: در زمان تدوین پیش‌نویس با مسوولان وقت سازمان امور مالیاتی جلساتی داشتم و تا حدودی در جریان هستم. در لایحه پیشنهادی امروز، سازمان امور مالیاتی نقش پررنگی دارد و وظیفه اصلی او تامین منابع برای خزانه با اجرای درست قانون است بنابراین این تصور و نگرانی بیمه‌گران درست است که حذف مالیات صنعت بیمه که اتفاقا پرداخت‌کنندگان خوش‌حسابی هم هستند برای سازمان امور مالیاتی سخت است.  اما سازمان امور مالیاتی گزارش خوبی را با استدلال صنعت بیمه در راستای معافیت‌های مالیاتی به دولت داده است.

توجه داشته باشید کار سختی پیش‌رو داریم و در این شرایط دستگاه‌ها به‌دنبال تامین بودجه هستند و مالیات یکی از ابزارهای دولت در تامین بودجه است و اتفاقا صنعت بیمه یکی از خوش‌حساب‌ترین پرداخت‌کنندگان مالیاتی است و برای دولت دریافت مالیات از بیمه‌گران بسیار ساده است.

آسوده: با این گفته که بیمه‌ها موسسات اعتباری هم هستند موافق نیستم؛ زیرا موسسه اعتباری در قانون بانک مرکزی تعریف شده است و موسسه اعتباری مجوز خود را از بانک مرکزی می‌گیرد. تعریف موسسه اعتباری شامل بیمه‌ها نمی‌شود.

ضرابی: در مقابل این گفته که «بیمه‌ها موسسات اعتباری نیستند چون از بانک مرکزی مجوز ندارند» این سوال پیش می‌آید، آیا صندوق‌ها و سازمان تامین اجتماعی از بانک مرکزی مجوز دارند؟ و اینکه اگر بیمه‌های بازرگانی موسسات اعتباری نیستند پس جزو چه بخشی از بازار مالی هستند؟ شرکت‌های بیمه تحت نظارت یک نهاد با نام بیمه مرکزی فعالیت می‌کنند و دیگر نیازی نبوده که مجوز فعالیت از بانک مرکزی هم داشته باشند، اما نوع فعالیت آنها اعتباری است و در این قانون می‌توانند در گروه موسسات اعتباری قرار گرفته و از قانون مالیات ارزش افزوده معاف باشند.

نکته دیگر اینکه در ماده ۵ قانون مالیات ارزش افزوده آمده است در قبال ما‌به‌ازایی مالیات دریافت شود اما در بیمه‌نامه چنین چیزی نیست؛ زیرا تمام خریداران بیمه‌نامه در پایان مدت قرارداد خسارت دریافت نمی‌کنند بلکه برخی دچار زیان شده و از بیمه‌گر خسارت می‌گیرند. در عین حال شرکت‌های بیمه سهامی عام هستند و به‌دنبال نفع شخصی نیستند.

شاید همین استدلال‌ها موجب شد تا وزیر امور اقتصادی و دارایی سابق دو سال متوالی در روز بیمه و سمینار بیمه و توسعه به صراحت بگوید: «صنعت بیمه باید از مالیات معاف باشد و دولت به‌دنبال این معافیت است.»

آسوده: بیمه‌ها موسسات اعتباری نیستند و بهتر است صنعت بیمه اصلا سعی نکند از مسیری طولانی ثابت کند بیمه یک موسسه اعتباری است و مشمول معافیت مالیاتی می‌شود.  آخر مسیر معلوم نیست و این بار هم به نتیجه درست نمی‌رسیم. بیمه‌ها موسسه اعتباری نیستند و موسسات اعتباری تعریف خاص خود را دارند.

برعکس آقای ضرابی که بر ارزش افزوده بیمه‌نامه‌ها اعتقادی ندارند من معتقدم در بیمه‌گری هم ارزش افزوده داریم. تفاوت میان حق بیمه‌ای که دریافت می‌شود تا خدماتی که ارائه می‌شود نوعی ارزش افزوده است.

ضمیری: آقای علیپور، دبیرکل سندیکای بیمه‌گران گفته‌اند که امکان معافیت‌های دیگر خدمات بیمه در مجلس وجود دارد که خبر خوبی است. وقتی به بازار بین‌المللی بیمه ‌نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم در اکثریت آنها مالیات ارزش افزوده به خدمات بیمه تعلق نمی‌گیرد و در ایران به این موضوع بی‌توجهی شده است که باید با تلاش بیمه‌گران جبران و خدمات بیمه از مالیات معاف شود. این اتفاق در کاهش قیمت بیمه و افزایش تقاضا برای خرید آن موثر است و توسعه خدمات بیمه را به‌دنبال دارد.

حجتی: در این شرایط بیش از هر چیز چگونگی معافیت‌های مالیاتی اهمیت دارد. در بسته کنونی که دولت به مجلس تقدیم کرده است این بخش که فروش بیمه از ۹ درصد مالیات ارزش افزوده معاف باشد آمده است، اما به عملیات بعد از آن اشاره‌ای نشده است. در واقع به بحث کارمزد نمایندگان و کارمزد عملیات بیمه‌های اتکایی اشاره‌ای نشده است. شرکت‌های بیمه در ابتدای صدور بیمه‌نامه از مالیات معاف می‌شوند، اما بعد از آن بابت کارمزد نمایندگان و بحث اتکایی باید این مالیات را بپردازند؛ بنابراین نحوه اجرای قانون در صنعت بیمه نیازمند شفافیت و صراحت قانونی است.

رجوع به تجارب سایر کشورها مانند کشورهای عضو اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که تمامی خدمات بیمه‌ای از پرداخت مالیات معاف هستند و این تصمیم آثار مثبت زیادی بر توسعه خدمات بیمه در جامعه داشته است.

آسوده: اعتقاد دارم تمام زنجیره بیمه باید از مالیات معاف باشند. الان در این برهه حساس قرار داریم و باید خواسته خود را به درستی مطالبه کنیم. در لایحه دولت فقط برای حق بیمه شرکت‌های مستقیم و اتکایی معافیت در نظر گرفته شده است، اما به بحث کارمزدها هیچ اشاره‌ای نشده است. به‌نظر من کارمزدهای پرداختی در زنجیره خدمات بیمه شامل کارمزد نمایندگان بیمه و کارمزد اتکایی هم باید از مالیات ارزش افزوده معاف باشد.

اعتقاد دارم چنانچه کارمزد نمایندگان هم از مالیات معاف شود کل زنجیره بیمه معاف هستند و تمام اینها بر قیمت تمام شده بیمه که مصرف‌کننده اصلی آن مردم هستند، تاثیر مثبت دارد.

ضمیری: نمایندگان تابع مقررات مالیاتی دیگری هستند. جنس کارمزد نماینده با حقوق کارکنان شرکت‌های بیمه یکی است. برخی شرکت‌ها با برون‌سپاری فروش برای صدور بیمه‌نامه به نماینده کارمزد می‌دهند و برخی شرکت‌ها به فروش مستقیم اعتقاد بیشتری دارند و حقوق کارمندان را می‌پردازند که هر دو روش درست و مربوط به سیاست‌های مدیران شرکت‌ها است؛ در واقع نوع سیستم پرداخت متفاوت است اما جنس کارمزد نماینده و حقوق کارمندان یکی است. مگرکارکنان صنعت بیمه مالیات ارزش افزوده می‌دهند؟ نمایندگان بیمه مالیات مشاغل می‌پردازند و تابع یک مقررات مالیاتی هستند.

ضرابی: من هم با آقای ضمیری موافق هستم. جنس حقوق کارمندان و کارمزد نمایندگان یکی است و باید مالیات مشاغل را پرداخت کنند. نباید سهم مالیات ارزش افزوده شبکه فروش را شرکت‌های بیمه پرداخت کنند.

ضمیری: معافیت مالیاتی از بیمه تاثیر مثبتی برروند رو به رشد بیمه‌های عمر داشت. این توجه مردم که چند وقت است به بیمه‌های عمر می‌شود نتیجه همین تساوی رفتار دولت در بحث پس‌اندازها است. اگر قرار بود مردم در بانک و بورس سرمایه‌گذاری کنند و مالیات نداشته باشند اما برای پس‌انداز خود در بیمه‌های عمر ۹ درصد مالیات پرداخت کنند. چه کسی بیمه می‌خرید؟

آسوده: آمارهای قابل اتکا نشان می‌دهد در یک دهه گذشته ضریب نفوذ بیمه‌های زندگی به مراتب بیش از بیمه‌های غیر‌زندگی افزایش یافته است. در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ ضریب نفوذ بیمه‌های زندگی از ۰۷/ ۰ درصد به ۳۰/ ۰ درصد افزایش یافته؛ یعنی بیش از چهار برابر شده است که نشان می‌دهد مردم از آن استقبال کرده‌اند. اگر بخش پس‌اندازی بیمه‌های زندگی مشمول مالیات می‌شد نه تنها چنین رشدی حاصل نمی‌شد، بلکه ممکن بود پسرفت هم داشته باشیم.

غلامی: در مورد بیمه‌های زندگی تاثیر مثبتی داشت و استقبال مردم از بیمه‌های عمر به وضوح دیده می‌شود. اما درخصوص بیمه‌های درمان از اول اخذ مالیات اشتباه یک بخشنامه از سوی سازمان امور مالیاتی بوده و لغو شد. در واقع معافیتی صورت نگرفت، بلکه سازمان امور مالیاتی از ابتدا برای مالیات ارزش افزوده بیمه‌های درمان بخشنامه اشتباهی داده بود که دیوان عدالت اداری این بخشنامه را لغو کرد. البته لغو همین بخشنامه هم کار ساده‌ای نبود و کارشناسان بیمه‌ای تلاش بسیار کردند و با ورود دیوان عدالت اداری به موضوع این مشکل حل شد. برای همین است که به تلاش سازمان امور مالیاتی برای معافیت صنعت بیمه خوش‌بین نیستم.

آسوده: در زمان اندک تا تصویب اصلاحات قانون هستیم. باید با مساعدت نمایندگان مجلس که هدف بزرگ آنها حمایت از مردم است در مورد معافیت مالیاتی خدمات بیمه و کارمزد‌های اتکایی و شبکه فروش بحث و تبادل نظر کرد.

ضمیری: در بحث معافیت موسسات بیمه از مالیات می‌توانیم به موسسات مشابه بیمه‌نگاهی داشته باشیم. مثل سازمان تامین اجتماعی که حق بیمه می‌گیرد، هزینه‌های درمان را می‌پردازد و در پایان دوره و آغاز بازنشستگی بیمه‌گذاربه او مستمری می‌دهد. این سازمان به‌طور کامل از مالیات معاف است؛ درحالی‌که همان مردمی که بیمه تامین اجتماعی دارند برای گرفتن مکمل بازنشستگی آن از بیمه‌های بازرگانی باید مالیات پرداخت کنند. مگر ممکن است؟ در سیستم بانکی پس‌اندازها مالیات ندارند؛ اما همین پس‌انداز در سیستم بیمه مشمول مالیات است؛ بنابراین تناقض آشکار در رفتار دولت است.

ضرابی: در واقع یک تیم متشکل از صنعت بیمه و مسوولان دولتی لایحه‌ای را تدوین و تقدیم مجلس کرده‌اند و امیدوار هستیم که از آن به درستی دفاع کنند و موافقت نمایندگان مجلس را فراهم آورند.

دنیای اقتصاد