طبق آمار رسمی که وزارت کشور اعلام کرده بیش از ۳ میلیون مهاجر در ایران زندگی می‌کنند که از این تعداد ۲ میلیون ۵۰۰ هزار افغانستانی و بقیه از معاودین عراقی، مهاجران پاکستانی، لبنانی و ۶۰۰۰ تفر هم پناهجوی سوری هستند ولی بخش اعظمی از مهاجرین افغانستانی هستند که توجه ما را جلب می‌کنند.
یک کارشناس حوزه کار می‌گوید در حالی که سازمانهای بین‌المللی برای هر پناهجو یک دلار به ایران پرداخت می‌کنند، دولت چهار دلار برای هر پناهجو خرج می‌کند. او با بیان اینکه مهاجرین غیرقانونی مالیات و عوارضی عاید دولت نمی‌کنند از بازرسان کار خواست که برابر قانون با به‌کارگیری نیروی کار مهاجر در فرصتهای شغلی برخورد جدی و بازدارنده‌ای داشته باشند و کارفرمایان ایرانی هم صرف‌نظر از سودجویی شخصی از به کارگیری افاغنه خودداری و آنها را به بازگشت به وطنشان وادار کنند.
زهرا ممتاز قمشه‌ای در گفت‌وگو با ایسنا، در ارزیابی حضور و اشغال فرصتهای شغلی در ایران توسط اتباع بیگانه گفت: طبق آمار رسمی که وزارت کشور اعلام کرده بیش از ۳ میلیون مهاجر در ایران زندگی می‌کنند که از این تعداد ۲ میلیون ۵۰۰ هزار افغانستانی و بقیه از معاودین عراقی، مهاجران پاکستانی، لبنانی و ۶۰۰۰ تفر هم پناهجوی سوری هستند ولی بخش اعظمی از مهاجرین افغانستانی هستند که توجه ما را جلب می‌کنند.
وی اوضاع به هم ریخته سیاسی و امنیتی افغانستان به دلیل سالهای طولانی جنگ داخلی و اشغال توسط بیگانگان، وجود فقر و ناامنی در این کشور و داشتن ۹۳۶ کیلومتر مرز با ایران را از مهمترین علل هجوم مهاجرین افغانستانی به ایران ذکر کرد و گفت: با وجود آنکه در ۱۰ سال گذشته ۵ میلیون افغانستانی به کشورشان بازگشت داده شده‌اند اما همچنان ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که از این تعداد تنها یک میلیون نفر دارای مجوز اقامت یا پاسپورت هستند و بقیه با عبور از مرزها به شکل قاچاقی و بدون مجوز در شهرهای مختلف به راحتی برای خود زندگی می‌کنند.
در حال حاضر ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که از این تعداد تنها یک میلیون نفر دارای مجوز اقامت یا پاسپورت هستند و بقیه با عبور از مرزها به شکل قاچاقی و بدون مجوز در شهرهای مختلف به راحتی برای خود زندگی می‌کنند.
این کارشناس حوزه کار در ادامه دو دیدگاه موجود در خصوص حضور اتباع بیگانه را مورد اشاره قرار داد و گفت: وقتی صحبت از مهاجرین می‌شود، دو نظر سیاه و سفید وجود دارد؛ برخی معتقدند هیچ کدام از فرصتهای شغلی اشغال شده توسط مهاجرین، مورد اقبال نیروی کار ایرانی نیست و اگر افاغنه بروند هیچ فرصت شغلی برای ایرانیان به وجود نمی‌آید و برخی شغلهای سخت و پروژه‌ها هم بر زمین می‌ماند.
قمشه‌ای افزود: برخی دیگر هم با ذکر رقم اشتغال آنها معتقدند اگر افاغنه به کشور خودشان برگردند، با خالی شدن فرصتهای شغلی، مشکل بیکاری بخش اعظمی از بیکاری جوانان این مرز و بوم حل می‌شود اما شخصا معتقدم نباید صد در صد سیاه و سفید به این موضوع نگاه کرد.
وی گفت: اگر فرهنگ کار و نوع بیکاری کشورمان را در نظر بگیریم بخش اعظمی از بیکاران را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند که نه می‌خواهند و نه می توانند مشاغل سختی که توسط افاغنه اشغال شده است را در اختیار بگیرند.
به اعتقاد این کارشناس حوزه کار اگر چه با ورود افاغنه به بازار کار ایران، فرهنگ کار ایرانیان و حتی نیروی کار غیر متخصص هم تغییر کرده است به نحوی که برخی کار سخت و خشن و یدی را مخصوص مهاجرین و دور از شأن خود می‌دانند و حتی کار سخت با دستمزد پایین مساوی با کار افغانی را به عنوان یک ضرب المثل مطرح می‌کنند اما در مقابل هنوز هم تعداد قابل توجهی از کارگران فصلی مهاجر از روستاها و شهرهای کوچک ایران هستند که به امید یافتن کارگری ساختمان به کلان شهرها می آیند.
قمشه‌ای با بیان اینکه بسیاری از کارگران افغانستانی با دستمزد اندک و بدون نیاز به بیمه حاضر به انجام کار سخت هستند و عرصه را بر متقاضیان ایرانی تنگ کرده‌اند، اظهار کرد: بعضا مشاهده می‌شود که مقاطعه‌کاران شهرداری یا اداره آب و گاز برای کاهش هزینه و سودجویی بیشتر در کارهای عمرانی خود از نیروی کار مهاجر و حتی بدون پروانه کار استفاده کرده‌اند در صورتی که این فرصتها می‌تواند فرصت کاردارای بیمه و مزایا برای کارگران ایرانی باشد.
سیاست جمهوری اسلامی ایران بازگشت افاغنه به موطن اصلی خود و عدم اقامت همیشگی آنها در ایران و قوانین سخت گیرانه کارت اقامت و روادید کار در قانون کار ایران طی مواد ۱۲۰ تا ۱۲۹ است. ماده ۱۸۱ قانون کار جرایم سختی را برای به کارگیری اتباع بیگانه فاقد پروانه کار در نظر گرفته است.
وی عدم نیاز به بیمه و دستمزد بالا، ارزان بودن، سختکوشی و مبادرت به کارهای سختی همچون تفکیک زباله، زباله سوزی، مُغَنی قنات، کندن تونل‌های فاضلاب، چاه کنی و کارگری ساختمان را از جمله علل به کارگیری مهاجرین و اتباع بیگانه توسط کارفرمایان ذکر کرد.
قمشه‌ای در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه سازمانهای بین المللی برای هر پناهجو یک دلار به دولت ایران پرداخت می‌کنند، گفت: جامعه ما برای هر پناهجو ۴ دلار خرج می‌کند این در حالی است که مهاجرین غیرقانونی عوارض و مالیاتی هم عاید دولت نمی‌کنند.
کارشناس حوزه کار ادامه داد: در کنار افاغنه، معاودین عراقی و پاکستانی را هم داریم که در شهرهای بزرگی مثل اهواز، اصفهان و تهران زندگی می‌کنند و آنها نیز بخشی از فرصتهای شغلی را اشغال کرده‌اند. متاسفانه با وجود آنکه مقادیر متنابهی قاچاق مواد مخدر و انسان، بِزهکاری، فجایع و اتفاقات ناگوار توسط مهاجرین رخ داده است اما قاطبه افاغنه مردمی سخت کوش هستند و تعداد قابل توجهی از آنها توانستند برای خود، جایی در بازار کار ایران باز کنند.
قمشه‌ای از تحصیل ۳۵۰ هزار دانش آموز افغانستانی در مدارس ایرانی خبر داد و گفت: ۱۱هزار دانشجو نیز در دانشگاه‌های کشور مشغول تحصیل هستند و ۱۷ هزار نفر هم فارغ التحصیل شده‌اند. کودکان افغانستانی سالهاست که با فرهنگ ایرانی خو گرفته‌اند و همراه خانواده خود در ایران زندگی می‌کنند.
وی متذکر شد: با توجه به سیاست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر بازگشت افاغنه به موطن اصلی خود و عدم اقامت همیشگی آنها در ایران و قوانین سخت گیرانه کارت اقامت و روادید کار در قانون کار ایران طی مواد ۱۲۰ تا ۱۲۹ و با در نظر گرفتن این موضوع که ماده ۱۸۱ قانون کار جرایم سختی را برای به کارگیری اتباع بیگانه فاقد پروانه کار در نظر گرفته است، توصیه همه مسئولان و متخصصان بازار کار به کارفرمایان ایرانی این است که با صرف نظر از سودجویی شخصی از به کارگیری افاغنه جدا خودداری و با این حربه آنها را وادار به بازگشت به وطنشان کنند تا این رزق و روزی را بر سر سفره هموطنان خودی قرار دهند و درعین حال همه با کمک هم در جهت ترمیم فرهنگ کار اهتمام ورزند.
نظر شما
